Τα γεγονότα που σημάδεψαν το 2016 και δύσκολα θα ξεχάσουμε

Είχε απέναντί του σύσσωμα τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας. Τους ισχυρότερους οικονομικούς παράγοντες –δηλαδή τις τράπεζες. Τους λαοφιλέστερους καλλιτέχνες. Τους περισσότερους ξένους ηγέτες, και το μεγαλύτερο μέρος των μειονοτήτων των ΗΠΑ. Κι όμως κέρδισε. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ, και λίγες μέρες πριν αναλάβει την εξουσία γνωστοποίησε μέσω Twitter ότι «μέχρι να βρει ο κόσμος τα λογικά του» οι ΗΠΑ πρέπει να ενισχύσουν το πυρηνικό τους οπλοστάσιο. Για το διάσημο τείχος στα σύνορα με το Μεξικό, μπορείς να τον πάρεις στην πλάκα. Το ίδιο και για την περίφημη πολιτική του που θα ξεπληρώσει όλο το αμερικανικό χρέος μέσα σε λίγα χρόνια, αλλάζοντάς την τουλάχιστον δυο-τρεις φορές μέχρι να καταλάβει ότι αυτό που λέει δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Όμως τα πυρηνικά; Με αυτά δεν παίζουν. Ούτε στο Twitter, ούτε πουθενά.

Το βράδυ μεταξύ 15ης και 16ης Ιουλίου τανκς και στρατιώτες απέκλεισαν τις γέφυρες του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη και βγήκαν στους δρόμους της Άγκυρας. Μέρος του στρατού της γειτονικής χώρας ξεκίνησε ένα πραξικόπημα κατά του προέδρου Ερντογάν, το οποίο μετά από μερικές ώρες κατέληξε σε έναν δημόσιο εξευτελισμό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και των στρατιωτών που συμμετείχαν σε αυτό. Ο Ερντογάν που έκανε τότε διακοπές, διέφυγε από το ξενοδοχείο και μέσω κινητού απευθύνθηκε στους οπαδούς του. Τους ζήτησε να βγουν στους δρόμους και να καταπνίξουν το στρατιωτικό κίνημα. Και τα κατάφεραν. Αρκετοί άνθρωποι δολοφονήθηκαν εκείνη τη νύχτα και από τις δύο πλευρές. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η εφαρμογή μιας γενικευμένες εκκαθάρισης εκατοντάδων χιλιάδων δημόσιων λειτουργών και «αντιπαθητικών» φωνών. Περισσότεροι από 110.000 άνθρωποι έχουν διωχθεί από τις δημόσιες δομές. Εκατοντάδες εκπαιδευτικά ιδρύματα και μέσα ενημέρωσης, έκλεισαν. Δημοσιογράφοι βρέθηκαν στη φυλακή επειδή ασκούν κριτική στην κυβέρνηση. Το πραξικόπημα των στρατιωτικών απέτυχε. Ήταν όμως το μόνο που έγινε στην Τουρκία τον περασμένο Ιούλιο;

Τον Ιανουάριο η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) έδωσε το πράσινο φως για την υλοποίηση της συμφωνίας της Δύσης με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Μετά από μήνες ελέγχων οι ισχυρότερες χώρες του πλανήτη κατέληξαν ότι η ιρανική κυβέρνηση έκανε ό,τι της ζητήθηκε ούτως ώστε να αποκλείσει πλήρως το ενδεχόμενο δημιουργίας πυρηνικών όπλων. Έτσι, η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να άρει όλες τις οικονομικές κυρώσεις που προβλέπονταν με βάση τις προηγούμενες συνθήκες σχετικά με την πυρηνική απειλή. Το Ιράν απέκτησε πρόσβαση σε αγορές του εξωτερικού και ξεκίνησε ήδη μια κούρσα συμφωνιών με μεγάλες δυτικές επιχειρήσεις για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του. Δύο είναι τα μεγάλα ζητήματα πλέον. Οι πετρελαϊκές υποδομές και οι μεταφορές. Ήδη Boeing και Airbus υπέγραψαν συμφωνίες πολλών δισ. δολαρίων, ενώ ειδικά οι ισχυρότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις βλέπουν στο Ιράν μια μεγάλη ευκαιρία για να ξεκολλήσουν από την ευρωπαϊκή νηνεμία. Όμως ο Τραμπ μπορεί να τα διαλύσει όλα. Κι αυτό το έχει ήδη πει πριν αναλάβει. Θα το κάνει;

Βρυξέλλες, Παρίσι, Νίκαια, Βερολίνο, Μόναχο, είναι μερικές από τις πόλεις που και φέτος είδαν από κοντά τι σημαίνει η φρίκη της τρομοκρατίας. Τα προηγούμενα χρόνια οι κάτοικοι των ευρωπαϊκών μητροπόλεων παρακολουθούσαν από τις τηλεοράσεις τους τις αιματηρές σκηνές από τη Βαγδάτη, τη Δαμασκό ή το Σουδάν με τις ένοπλες επιθέσεις ή τους βομβιστές αυτοκτονίας, και θεωρούσαν ότι όλα αυτά συμβαίνουν μόνο στις «τριτοκοσμικές χώρες». Όμως ο ένοπλος θρησκευτικός εξτρεμισμός έφτασε στη Γηραιά Ήπειρο. Από το 2015 έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 400 άνθρωποι σε τρομοκρατικές επιθέσεις. Ένας τεράστιος αριθμός σε σύγκριση με αυτά που ζούσε η Ευρώπη τα προηγούμενα χρόνια. Το κακό είναι ότι κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με ποιον τρόπο ο φανατισμός του Ισλαμικού Κράτους μπορεί να σταματήσει, όσο υπάρχουν ακόμη νέοι Ευρωπαίοι πολίτες οι οποίοι δεν έχουν δει ποτέ στη ζωή τους το Ιράκ ή τη Συρία, όμως σκοτώνονται παίρνοντας κι άλλες ανθρώπινες ζωές στο λαιμό τους στο όνομα ενός «ιερού πολέμου» με τον οποίο δεν τους συνδέει σχεδόν τίποτα.

Τον Οκτώβριο που μας πέρασε οι συμμαχικές δυνάμεις κατά του Ισλαμικού κράτους ξεκίνησαν μια από τις σημαντικότερες αποστολές του πολέμου εναντίον του ISIS. Την ανακατάληψη της Μοσούλης από τους εξτρεμιστές. Ιρακινές δυνάμεις και Κούρδοι μαχητές υπό την εναέρια προστασία Αμερικανών και άλλων συμμαχικών τους δυνάμεων, προέλασαν προς τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ η οποία βρίσκεται στα χέρια των τζιχαντιστών από τον Ιούνιο του 2014. Οι πρώτες μάχες ήταν νικηφόρες και οι συμμαχικές δυνάμεις έφταναν όλο και πιο κοντά στην πόλη. Όμως η αποστολή δεν εξελίχθηκε όπως το περίμεναν. Οι τζιχανιστές αμύνονται ακόμη και υπάρχει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο να μπουν και Αμερικανοί στρατιώτες στο πεδίο της μάχης. Εάν το σχέδιο αυτό προχωρήσει, θα είναι η πρώτη φορά μετά το 2011 όπου άνδρες των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή στο έδαφος του Ιράκ.

Ορισμένες φορές δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψουν το δράμα του πολέμου. Στο Χαλέπι της Συρίας συντελείται ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα εγκλήματα πολέμου. Αγριότητες και βαναυσότητες και από τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα -του Άσαντ και των αντικαθεστωτικών- με τη συμβολή των ρωσικών δυνάμεων στο πλευρό του Σύρου προέδρου, μάχονταν για μήνες πάνω από μια εντελώς ερειπωμένη πόλη. Τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου οι συριακές δυνάμεις του προέδρου Άσαντ ανακοίνωσαν ότι ολόκληρη η πόλη βρίσκεται υπό τον έλεγχό τους. Η νίκη αυτή θεωρείται η πιο σημαντική για τον Σύρο πρόεδρο από την αρχή του πολέμου. Όμως οι εικόνες από τις σφαγές αμάχων σε έναν πόλεμο παραλογισμού με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα και εκατομμύρια πρόσφυγες δεν σταματά, όσο οι μεγάλες δυνάμεις που εμπλέκονται σε αυτόν εξακολουθούν να το βλέπουν ως ένα παιχνίδι εξουσίας για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής.

Την 1η Φεβρουαρίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) είχε κηρύξει συναγερμό σε όλο τον πλανήτη εξαιτίας του ιού Ζίκα. Ο συγκεκριμένος ιός που ειδικά το 2015 είχε εξαπλωθεί στη Λατινική Αμερική, είχε χαρακτηριστεί από τον ΠΟΥ ως «απειλή για τη δημόσια υγεία σε όλον τον κόσμο». Ο Ζίκα μεταδίδεται από τα κουνούπια και μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνος, κυρίως για τις εγκύους και τα μωρά που κυοφορούν. Ξεκίνησε από τη Βραζιλία και εξαπλώθηκε σε τουλάχιστον 20 χώρες ενώ ήταν ελάχιστα τα περιστατικά που είχαν καταγραφεί ως το 2013. Προκαλεί μικροκεφαλία στα νεογέννητα και θεωρείται θανατηφόρος. Τελικά, προς ανακούφιση όλων, ο ΠΟΥ ήρε τον παγκόσμιο συναγερμό στις 19 Νοεμβρίου.

Τη μεγαλύτερη διαρροή εγγράφων που αφορούν το κύκλωμα οφσόρ σε όλο τον πλανήτη, είδαμε φέτος να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας, αποκαλύπτοντας ένα γιγαντιαίο κύκλωμα φοροαποφυγής πολλών από τους ισχυρότερους ανθρώπους του κόσμου. Μεταξύ αυτών βρέθηκαν αρχηγοί κρατών, βασιλείς, πρόεδροι αλλά και έμποροι ναρκωτικών και όπλων. Η συγκεκριμένη διαρροή με την ονομασία Panama Papers συγκέντρωσε 11 εκατ. έγγραφα της δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca με έδρα τον Παναμά, η οποία βοηθούσε τους πελάτες της να διοχετεύσουν χρήματα σε φορολογικούς παραδείσους ανά τον κόσμο για 40 χρόνια. Μεταξύ των ονομάτων που βρίσκονται στο πελατολόγιο της παναμέζικης εταιρείας ήταν αυτό του Ντέιβιντ Κάμερον, του Ισλανδού πρωθυπουργού Σίγκμουντουρ Ντάβιντ Γκουνλάουγκσον ο οποίος παραιτήθηκε εξαιτίας του σκανδάλου, του Ουκρανού προέδρου Πέτρο Ποροσένκο και του Ευρωπαίου Επιτρόπου Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε. Από όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα, τα περισσότερα κράτη έχουν εξαγγείλει έρευνες για το θέμα, ούτως ώστε να εισπράξουν τους φόρους που αναλογούσαν σε όσους πολίτες βρίσκονται σε αυτή τη λίστα. Οψόμεθα.

Λέοναρντ Κοέν,  Ντέιβιντ Μπόουι, Prince, Ουμπέρτο Έκο, Άλαν Ρίμαν, Γιόχαν Κρόιφ, Μοχάμεντ Άλι, Φιντέλ Κάστρο, είναι μόνο μερικοί από τις διασημότητες σε όλο τον πλανήτη που έφυγαν από τη ζωή. Άλλοι πρόωρα, όπως ο Τζορτζ Μάικλ ανήμερα των Χριστουγέννων, και άλλοι πλήρεις ημερών, όπως ο ηγέτης της κουβανικής επανάστασης. Το 2016 αφήνει μια πικρή γεύση σε πάρα πολλούς από εμάς, καθώς πολλά από τα ινδάλματα της νεαρής μας ηλικίας απεβίωσαν μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Όμως, δυστυχώς, το πέρας των χρόνων και η τεράστια πολιτιστική παρακαταθήκη των δεκαετιών του ’60 και του ’70 βλέπει χρόνο με το χρόνο πολλές από τις μεγάλες προσωπικότητές της να γερνούν. Το κακό είναι ότι τα τελευταία 20, τουλάχιστον, χρόνια, το κενό που αφήνουν κάποιοι άνθρωποι φαίνεται τόσο δυσαναπλήρωτο όσο ποτέ. Γι’ αυτό και η απώλειά τους προκαλεί επιπλέον πόνο.