Ένας χρόνος capital controls: Πού οδήγησαν την ελληνική οικονομία
- 27/06/2016, 17:01
- SHARE
Οι επιπτώσεις σε επιχειρήσεις, καταθέσεις, εξαγωγές και μια θετική έκπληξη.
Συμπληρώνεται την Τρίτη ένας χρόνος από την επιβολή των capital controls και οι απώλειες στην ελληνική οικονομία αποτιμώνται σε χιλιάδες λουκέτα ΜμΕ, πτώση της ανταγωνιστικότητας, μείωση των εξαγωγών, αλλά και φυγή καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα άνω των 121,5 δισ. ευρώ.
Κανένας δεν ξέρει πότε θα υπάρξει οριστική άρση των περιορισμών, παρά την ολοκλήρωση μεγάλου μέρους της αξιολόγησης. Μπορεί οι περιορισμοί στις τραπεζικές συναλλαγές να έχουν χαλαρώσει αρκετά από την εφαρμογή τους, ωστόσο αποτελούν ένα σημαντικό εμπόδιο στην άσκηση της εμπορικής δραστηριότητας, ενώ φρενάρουν την επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες.
Η ίδια η επικεφαλής της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Λούκα Κατσέλη, η οποία στις 30 Σεπτεμβρίου του 2015 είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι τα capital controls θα αρθούν στο τέλος του 2015 ή το αργότερο στις αρχές του 2016, εφόσον ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, ανασκεύασε πριν από λίγες ημέρες τη δήλωσή της, θέτοντας ως νέο ορόσημο το τέλος του 2016. Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΕΕΤ, ο φόβος είναι η κύρια αιτία για τη μη επιστροφή των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα και οι προϋποθέσεις για την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών είναι η αποτελεσματική διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, αλλά και η επιστροφή των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες.
Οι τράπεζες ποντάρουν τώρα σε μια χαλάρωση των περιορισμών για το νέο χρήμα, που θα εισέλθει στο τραπεζικό σύστημα και που συζητείται για τον Ιούλιο, προκειμένου να επιτευχθεί ο αναθεωρημένος προς τα κάτω στόχος για την επιστροφή καταθέσεων ύψους 3 δισ. ευρώ φέτος. Το μέτρο που συζητείται είναι το νέο χρήμα που κατατίθεται στις ελληνικές τράπεζες να μην υπόκειται σε capital controls και να μπορούν να διακινηθούν ελεύθερα τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμούν ότι θα δοθεί ένα ισχυρό κίνητρο ώστε να επιστρέψει στις τράπεζες, έστω και μέρος των 20 δισ. ευρώ, που είναι κρυμμένα σε στρώματα.
Πάντως, τραπεζικοί παράγοντες τονίζουν πως για να ξεκινήσει η επιστροφή των καταθέσεων, άρα και η άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, απαιτείται περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης, η οποία θα εδραιωθεί εφόσον κλείσει γρήγορα -και χωρίς εντάσεις- η δεύτερη αξιολόγηση.
Οι επιπτώσεις
Η ΕΣΕΕ υπενθυμίζει τη «μαύρη επέτειο» από την επιβολή των capital controls στην ελληνική αγορά και καταγράφει τις επιπτώσεις:
Λουκέτα
Τα λουκέτα σε αυτό το διάστημα είναι τα γνωστά 15.409 από την αρχή του 2016 και συνολικά 25.990 μέχρι σήμερα, από την επιβολή των capital controls. Το ανησυχητικό δεν είναι, όμως, μόνο τα λουκέτα, αλλά και η μείωση της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων κατά περίπου 3.000, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Από τις 15.379 νέες επιχειρήσεις πέρυσι, φέτος ενεγράφησαν στο ΓΕ.ΜΗ 12.486 νέες επιχειρήσεις, έναντι των 18.030 το 2014 και των 20.024 το 2013.
Εξαγωγές, ανταγωνιστικότητα
Η πτώση των εξαγωγών κατά -11,7%, η ύφεση στο -1,3%, η αποεπένδυση -2,7%, η χρηματοδότηση -1,9%, η κατανάλωση -4,3% και η μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος στο 89,7 είναι τα αποτελέσματα των capital controls. Η απώλεια έξι θέσεων στη 56η θέση στην ανταγωνιστικότητα μεταξύ 61 χωρών, είναι επίσης αποτέλεσμα των capital controls.
Καταθέσεις
Ανάπτυξη με capital controls δεν θα έρθει στην αγορά, ούτε βεβαίως και νέο χρήμα στις ελληνικές τράπεζες, όπου οι καταθέσεις έχουν μειωθεί στα 121,5 δις ευρώ. Το όραμα της «δίκαιης» ανάπτυξης δεν θα προκύψει, όσο δεν υπάρχει δίκαιη φορολογία, χρηματοδότηση, απασχόληση, δημόσια διοίκηση, πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα, ρευστότητα και δίκαιο επιχειρηματικό περιβάλλον στην ελληνική αγορά.
Τα capital controls ήρθαν πέρυσι στις 28 Ιουνίου δυστυχώς για να μείνουν, άγνωστο πόσο. Ένα χρόνο μετά, άπαντες οφείλουν να αναγνωρίσουν την ψυχραιμία και την ευελιξία που έδειξαν οι μικρομεσαίοι της αγοράς στην αντιμετώπιση του αρχικού σοκ, αλλά και στη μετέπειτα διαχείρισή τους, παρά τα τεράστια προβλήματα που δημιούργησαν.
Η θετική όψη
Το μόνο ίσως «θετικό» που μπορεί κανείς να πει ότι επέβαλαν τα capital controls είναι η κατακόρυφη αύξηση της χρήσης πλαστικού χρήματος και ηλεκτρονικών πληρωμών, επιβεβαιώνοντας πόσο γρήγορα οι Έλληνες μαθαίνουμε και προσαρμοζόμαστε. Φυσικά τα capital controls, όπως επηρεάζουν ολόκληρη την οικονομία έτσι δημιουργούν προβλήματα στις εισαγωγές και γενικότερα στις πληρωμές του ηλεκτρονικού εμπορίου για αγορές προϊόντων από το εξωτερικό.
Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα που επαναφέρει το waiver για την πιστοληπτική διαβάθμιση των ελληνικών ομολόγων είναι μια θετική ένδειξη για την αποκατάσταση της σταθερότητας και εμπιστοσύνης, ώστε να συμμετάσχει η χώρα μας τους επόμενους μήνες στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης QE της Ε.Κ.Τ. για την ουσιαστική ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Κορκίδης: Η επιβολή των capital controls είναι ενοχλητική για την επιχειρηματικότητα
«…Η επιβολή των capital controls είναι ενοχλητική για την επιχειρηματικότητα» αναφέρει ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης και συμπληρώνει: «Ας ελπίσουμε, ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο, οι κεφαλαιακοί περιορισμοί θα συνεχίσουν σταδιακά να χαλαρώνουν και μέχρι το τέλος του 2016 η παρουσία τους θα είναι διακριτική, μέχρι βεβαίως να αρθούν οριστικά. Ας ευχηθούμε ότι δεν θα υπάρξουν το 2017, δεύτερα γενέθλια για τα «άδικα» και αντιαναπτυξιακά «capital controls»…»