UBS: Οι δασμοί πλήττουν την παγκόσμια ανάπτυξη – Χτύπημα 2,75 τρισ. δολ. στο ΑΕΠ
Δραματική προειδοποίηση απηύθυνε με έκθεσή της η UBS για τον αντίκτυπο των νέων αμερικανικών δασμών στην παγκόσμια οικονομία.
Σύμφωνα με την ελβετική τράπεζα, το νέο κύμα προστατευτισμού ενδέχεται να οδηγήσει σε απώλεια έως και 2,75 τρισ. δολαρίων από το παγκόσμιο ΑΕΠ, καθώς η αύξηση των δασμών πλήττει την εμπορική δραστηριότητα και επιβραδύνει την ανάπτυξη. Οι μεγαλύτερες πιέσεις αναμένεται να ασκηθούν στην Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την UBS να βλέπει κίνδυνο για υψηλότερο πληθωρισμό και χαμηλότερη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την ελβετική τράπεζα, το ύψος των νέων δασμών των ΗΠΑ, ανέρχεται στα 780 δισ. δολάρια (2,5% του αμερικανικού ΑΕΠ). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στην αξία των ανταποδοτικών δασμών που προτάθηκαν στις 2 Απριλίου, οι οποίοι στη συνέχεια ανεστάλησαν για 90 ημέρες (σε όλες τις χώρες με δασμούς 10%) και στους οποίους προστέθηκαν εξαιρέσεις για τεχνολογικά προϊόντα την προηγούμενη εβδομάδα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η Κίνα ήταν ο κύριος ωφελημένος από τις εξαιρέσεις: αντιπροσώπευε το 25% των 400 δισ. δολαρίων σε εξαιρεθέντα τεχνολογικά προϊόντα, αλλά και το 81% της μείωσης των εσόδων από δασμούς για τις ΗΠΑ, καθώς οι δασμοί για την Κίνα ήταν στο 145% και για όλους τους άλλους στο 10%. Σημειώνεται επίσης ότι, με τους χαμηλότερους δασμούς στα αυτοκίνητα/χάλυβα/αλουμίνιο και τις εξαιρέσεις τεχνολογικών προϊόντων, ο σταθμισμένος μέσος δασμός που αντιμετωπίζει η Κίνα είναι πλέον 97%, όχι 145%, όπως αναφέρει η ελβετική τράπεζα.
Αν και το συνολικό ποσό των δασμών παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο σε σχέση με τις 2 Απριλίου (με 24% ως αποτελεσματικό ποσοστό δασμών), η στροφή προς την Κίνα ενδέχεται να μειώσει σημαντικά τα δασμολογικά έσοδα.
«Ο γενικός μας κανόνας είναι ότι κατά το πρώτο έτος εφαρμογής ενός δασμού, η ζήτηση μειώνεται κατά το ίδιο ποσοστό (ελαστικότητα μονάδας)», γράφει η UBS. Αυτό συνέβη (σε πραγματικούς όρους) το 2018/2019, και με τον χρόνο η «ελαστικότητα» αυτή αυξήθηκε από 1 σε 2 (με ακόμη μεγαλύτερη απώλεια εσόδων). Με το τρέχον επίπεδο δασμών για την Κίνα, το εμπόριο ενδέχεται σχεδόν να σταματήσει.
Η μετατόπιση προς την Κίνα μειώνει σημαντικά τα δασμολογικά έσοδα, αν και η συνολική επιβάρυνση για τον τομέα εισαγωγών των ΗΠΑ παραμένει σταθερή (μια αύξηση φόρου κατά 2,5% του ΑΕΠ μέσω δασμών). Τα συνολικά έσοδα από δασμούς μειώνονται από 1,7% του ΑΕΠ στο 0,9% του ΑΕΠ (η Κίνα ευθύνεται μόνο για το 3% αυτών των εσόδων, παρότι αντιπροσωπεύει το 63% των επιβληθέντων δασμών).
Πρόβλεψή για ανάπτυξη
Σύμφωνα με τον ελβετικό οίκο, «Έχουμε αναθεωρήσει την πρόβλεψη για την παγκόσμια ανάπτυξη τρεις φορές τις τελευταίες δύο εβδομάδες, αλλά με την τρέχουσα εκδοχή των δασμών προβλέπουμε επιβράδυνση από 2,9% σε 2,5% το 2025 και μια επιπλέον μείωση κατά 20 μονάδες βάσης το 2026 (σε σχέση με την προηγούμενη πρόβλεψη – η παγκόσμια ανάπτυξη παραμένει κοντά στο 2,5%). Το επίπεδο του παγκόσμιου ΑΕΠ θα είναι κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από ένα σενάριο χωρίς δασμούς, ή περίπου κατά 2,75 τρισεκατομμύρια δολάρια».
Φυσικά, είναι πιθανό να καταλήξουμε σε χαμηλότερους δασμούς μέσω διαπραγμάτευσης, οπότε θα αλλάξουν ξανά οι προβλέψεις, αλλά υπάρχει και κίνδυνος για ακόμα υψηλότερους δασμούς, καθώς δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί δασμοί σε φάρμακα και ημιαγωγούς.
Μερικές κρίσιμες παρατηρήσεις
Σύμφωνα με τη UBS, η ανάπτυξη των ΗΠΑ είναι κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερη από το προηγούμενο βασικό της σενάριο, με την πρόβλεψη για το 2025 να αναθεωρείται από 2% σε 1,5% (σε ετήσια βάση 12μηνου), ενώ η ανάπτυξη Q4/Q4 μειώθηκε κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα στο 0,5%. Για το 2026, η πρόβλεψη μειώθηκε από 1,8% σε 0,8%. Σε κάθε περίπτωση, λέει η ελβετική τράπεζα, είναι δύσκολο να δούμε το ΑΕΠ των ΗΠΑ να γίνεται αρνητικό, δεδομένου του μεγέθους της προβλεπόμενης μείωσης των εισαγωγών (14% τα επόμενα τρία χρόνια), καθώς λογιστικά αυτό προσθέτει στο ΑΕΠ.
Ο δε πληθωρισμός αυξάνεται απότομα στις ΗΠΑ αλλά όχι ιδιαίτερα σε άλλες χώρες. Γιατί; Επειδή οι δύο βασικοί διαύλοι μετάδοσης του πληθωρισμού δεν λειτουργούν προς το παρόν:
(Ι) ουσιαστικά κανείς δεν έχει προβεί σε αντίποινα και
(ΙΙ) η υποτίμηση των νομισμάτων έναντι του δολαρίου ήταν περιορισμένη ή ανύπαρκτη.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρόβλεψή της UBS για πληθωρισμό δεν έχει αυξηθεί καθόλου για το 2025 και μόλις κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα για το 2026, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Αντίθετα, στις ΗΠΑ προβλέπεται ότι ο βασικός δείκτης τιμών καταναλωτή (PCE) θα αυξηθεί κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες φέτος και κατά 1 ποσοστιαία μονάδα του χρόνου, φτάνοντας στο 4,6% στο δεύτερο τρίμηνο του 2026.
Σε περίπτωση αποκλιμάκωσης, τα νούμερα θα είναι χαμηλότερα: κάθε μείωση 10 ποσοστιαίων μονάδων στους δασμούς της Κίνας θα μείωνε την πρόβλεψή μας για τον βασικό PCE κατά 7 μονάδες βάσης.
Σε ό,τι αφορά τους ρυθμούς ανάπτυξης σε Κίνα και Ευρώπη, στην περίπτωση της Κίνας (1,5-2 ποσοστιαίες μονάδες επιπλέον κίνητρα), αυτό εξηγεί γιατί η αναθεώρηση για το 2025 ήταν «μόνο» κατά 0,6 μονάδες βάσης προς τα κάτω (στο 3,4%). Στην περίπτωση της Ευρώπης, η αύξηση των αμυντικών δαπανών και το επενδυτικό ταμείο της Γερμανίας μετρίασαν τις επιπτώσεις, με αποτέλεσμα η πρόβλεψη για την ανάπτυξη της Γερμανίας να αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα πάνω.
Αντίποινα
Με εξαίρεση τον Καναδά και την Κίνα, καμία άλλη οικονομία μέχρι στιγμής δεν έχει θέσει σε εφαρμογή αντίποινα. Η Κίνα ξεκίνησε με ήπια αντίποινα (δασμοί 10-15% στο 22% των εισαγωγών από τις ΗΠΑ τον Φεβρουάριο-Μάρτιο). Ωστόσο, καθώς οι ΗΠΑ κλιμάκωσαν τις αυξήσεις των δασμών, η Κίνα επέβαλε επιπλέον δασμούς 125% σε όλες τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ έως τις 9 Απριλίου και πρόσθεσε ορισμένες αμερικανικές εταιρείες στη λίστα εξαγωγικών ελέγχων και στη λίστα αναξιόπιστων οντοτήτων.
Ο Καναδάς ανακοίνωσε δασμούς 25% σε αγαθά αξίας 30 δισ. δολαρίων που εισάγονται από τις ΗΠΑ, δασμούς 25% σε προϊόντα χάλυβα αξίας 12,6 δισ. δολαρίων και προϊόντα αλουμινίου αξίας 3 δισ. δολαρίων, καθώς και πρόσθετα εισαγόμενα αγαθά από τις ΗΠΑ αξίας 14,2 δισ. δολαρίων – σύνολο 29,8 δισ. δολαρίων, ώστε να αντιστοιχούν ακριβώς στους δασμούς των ΗΠΑ για τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών του Καναδά, το εύρος αυτό μπορεί να αυξηθεί στα 155 δισ. δολάρια εάν διατηρηθούν οι τρέχοντες δασμοί των ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, τέλος, ανακοίνωσε αρχικά (12 Μαρτίου) αναλογικά αντίμετρα για τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο, ύψους 21 δισ. ευρώ (ίσο με το εύρος των δασμών των ΗΠΑ). Ωστόσο, τα μέτρα αυτά ανεστάλησαν για 90 ημέρες στις 10 Απριλίου ώστε να υπάρξει περιθώριο διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι «εάν οι διαπραγματεύσεις δεν είναι ικανοποιητικές», τα μέτρα θα τεθούν σε ισχύ. Η Επιτροπή συνεχίζει επίσης να εργάζεται πάνω σε πρόσθετα αντίμετρα (σε απάντηση στους δασμούς για αυτοκίνητα και άλλα προϊόντα).
Οποιοδήποτε μέτρο αντιποίνων τείνει να αυξάνει τον πληθωρισμό στη χώρα που το επιβάλλει (καθώς μειώνεται η πραγματική εγχώρια ζήτηση), αλλά, περιορίζοντας τις εισαγωγές, ωθεί προς τα πάνω το ΑΕΠ. Στο μοντέλο δασμών που χρησιμοποιούμε, τα αντίποινα τείνουν επίσης να εξουδετερώνουν τη δύναμη του δολαρίου ΗΠΑ (υπό τις ίδιες συνθήκες), γεγονός που συμβάλλει στην αντιστάθμιση μέρους της πληθωριστικής ώθησης.
