Φαρμακο-σεισμός Τραμπ: Πώς η απειλή δασμών στις ευρωπαϊκές εξαγωγές αναστατώνει τη βιομηχανία
Η οικονομική ανάπτυξη της Δανίας, η οποία σύμφωνα με τους οικονομολόγους οφείλεται σε «έκρηξη» στις εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων, αναμένεται να εξασθενήσει φέτος — όμως η επικείμενη απειλή δασμών από τις ΗΠΑ στη φαρμακοβιομηχανία δεν θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το ΔΝΤ δήλωσε την Τρίτη, στην τελευταία του έκθεση για τη σκανδιναβική χώρα, ότι αναμένει η Δανία —της οποίας η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 3,7% το 2024— να δει την παραγωγή της να μετριάζεται στο 2,9% φέτος και στο 1,8% το 2026. Οι μειώσεις αυτές αναμένεται να σημειωθούν εν μέσω προβλέψεων για εξασθένηση της αύξησης των εξαγωγών, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών προϊόντων.
Ωστόσο, το Ταμείο επισήμανε ότι η Δανία θα προστατευτεί από πιθανούς δασμούς των ΗΠΑ στις φαρμακευτικές εισαγωγές, καθώς τα περισσότερα δανέζικα φάρμακα δεν παράγονται στη χώρα ούτε διασχίζουν τα σύνορά της.
Οι δανέζικες φαρμακευτικές εταιρείες βασίζονται όλο και περισσότερο σε ένα σύστημα «εμπορίας και επεξεργασίας», στο οποίο η πλειονότητα της αξίας των φαρμάκων αποδίδεται στη διανοητική ιδιοκτησία που ενσωματώνεται σε αυτά, με τις εταιρείες να αναθέτουν την παραγωγή και τη διανομή των προϊόντων τους σε εργοστάσια άλλων χωρών.
«Οι ΗΠΑ είναι βασικός εμπορικός εταίρος· ωστόσο, οι εξαγωγές που παράγονται στη Δανία και περνούν από τελωνειακό έλεγχο αντιστοιχούν μόλις στο 3% του συνόλου, περιορίζοντας την άμεση επίπτωση των δασμών των ΗΠΑ στην οικονομία της χώρας», αναφέρει το ΔΝΤ, προσθέτοντας ότι «οι άμεσες επιπτώσεις από τους δασμούς των ΗΠΑ αναμένεται να είναι περιορισμένες, αλλά η αυξημένη ένταση στο παγκόσμιο εμπόριο και η αβεβαιότητα στις εμπορικές πολιτικές συνιστούν κινδύνους για τις προοπτικές».
Μετά το 2026, το Ταμείο προβλέπει ότι ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης της Δανίας θα κινηθεί γύρω στο 1,5%, «αντανακλώντας την ωρίμανση του φαρμακευτικού κλάδου και τη μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας».
Το περασμένο φθινόπωρο, οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ είχαν σχολιάσει ότι η ανάπτυξη της Δανίας οφειλόταν κυρίως στη «σπάνια έκρηξη» του φαρμακευτικού της τομέα, ενώ η υπόλοιπη οικονομία παρέμενε «συγκρατημένη».
Το Ταμείο είχε ξεχωρίσει την εντυπωσιακή αύξηση της διεθνούς ζήτησης για τα φάρμακα κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας, Wegovy και Ozempic, της δανέζικης φαρμακευτικής Novo Nordisk, σημειώνοντας ότι οι πωλήσεις της εταιρείας ως ποσοστό του ΑΕΠ της Δανίας αυξήθηκαν από 1% στις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε 8,3% το 2023.
Οι πωλήσεις των βασικών φαρμάκων της εταιρείας είχαν δεχθεί πλήγμα, όταν η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) επέτρεψε πέρυσι σε φαρμακεία σύνθεσης στις ΗΠΑ να παρασκευάζουν απομιμήσεις, λόγω έλλειψης προσφοράς. Ωστόσο, τον Απρίλιο, η FDA ανακοίνωσε ότι η έλλειψη είχε λήξει από τον Φεβρουάριο, δίνοντας προθεσμία έως τις 22 Μαΐου στα φαρμακεία για να σταματήσουν τις πωλήσεις των αντιγράφων. Ο διευθύνων σύμβουλος της Novo Nordisk, Lars Fruergaard Jørgensen, δήλωσε στο CNBC την περασμένη εβδομάδα ότι αυτή η εξέλιξη θα ενισχύσει τις πωλήσεις εντός του έτους.
Απειλή-φάντασμα από τον Τραμπ
Πολύ πιο σοβαρό εμπόδιο για τη φαρμακευτική βιομηχανία της Ευρώπης συνολικά αποτελεί η απειλή του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές φαρμάκων.
Αν και τα φάρμακα εξαιρέθηκαν από το αρχικό καθεστώς «ανταποδοτικών» δασμών του Τραμπ που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο, ο πρόεδρος έχει πλέον στρέψει την προσοχή του στη φαρμακοβιομηχανία, απειλώντας με νέες ταρίφες στα φάρμακα που εξάγονται στις ΗΠΑ και απαιτώντας τη μείωση των τιμών τους στην εσωτερική αγορά.
Για να δείξει τις προθέσεις του, ο Τραμπ υπέγραψε τη Δευτέρα εκτελεστικό διάταγμα που δίνει εντολή στις φαρμακευτικές να μειώσουν τις τιμές των φαρμάκων, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τις σημαντικά χαμηλότερες τιμές που πληρώνουν άλλες χώρες.
Ο πρόεδρος δεν ανέφερε συγκεκριμένα κράτη, αλλά υπαινίχθηκε ότι θα στοχεύσει άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, δηλώνοντας: «Υπάρχουν κάποιες χώρες που χρειάζονται λίγη επιπλέον βοήθεια, και αυτό είναι εντάξει».
«Ουσιαστικά, αυτό που κάνουμε είναι εξισορρόπηση», είπε σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα. «Θα πληρώνουμε τη χαμηλότερη τιμή που υπάρχει παγκοσμίως. Όποιος πληρώνει τη χαμηλότερη τιμή, αυτή θα είναι και η τιμή που θα παίρνουμε».
Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δεν αποκάλυψαν ποια φάρμακα θα καλύπτει το διάταγμα, αλλά ανέφεραν ότι θα επηρεάσει τόσο την εμπορική αγορά όσο και τα προγράμματα Medicare και Medicaid.
Το 2022, οι τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ (επώνυμων και γενόσημων) ήταν σχεδόν τριπλάσιες σε σχέση με τις τιμές σε 33 χώρες του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το 2024 το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ.
Η απειλή των δασμών στις φαρμακευτικές εισαγωγές έχει χαρακτηριστεί «σπαθί του Δαμοκλή» που κρέμεται πάνω από τη φαρμακοβιομηχανία της Ευρώπης, με διευθύνοντες συμβούλους να προειδοποιούν για μαζική αποχώρηση μεγάλων ευρωπαϊκών παικτών προς τις ΗΠΑ, σε μια προσπάθεια αποφυγής των επιβαρύνσεων.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (EFPIA), η οποία εκπροσωπεί κορυφαίες ευρωπαϊκές φαρμακευτικές εταιρείες —συμπεριλαμβανομένων των Novo Nordisk, Bayer, AstraZeneca, GSK, Roche και Sanofi— προειδοποίησε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον Απρίλιο ότι «αν η Ευρώπη δεν προβεί άμεσα σε ριζικές πολιτικές αλλαγές, η έρευνα, ανάπτυξη και παραγωγή φαρμάκων θα κατευθυνθεί προς τις ΗΠΑ».
Ανέφερε ότι έρευνα μεταξύ των μελών της αποκάλυψε ότι κεφαλαιουχικές δαπάνες και επενδύσεις σε Ε&Α ύψους περίπου 100 δισ. ευρώ (112 δισ. δολάρια) διατρέχουν κίνδυνο.
«Οι ΗΠΑ ξεπερνούν πλέον την Ευρώπη σε κάθε επενδυτικό δείκτη — από τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων και την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας, έως την ταχύτητα έγκρισης και την ανταμοιβή για την καινοτομία. Πέρα από την αβεβαιότητα που δημιουργεί η απειλή δασμών, δεν υπάρχουν ισχυρά κίνητρα για επενδύσεις στην ΕΕ, ενώ υπάρχουν σοβαροί λόγοι για μεταφορά δραστηριοτήτων στις ΗΠΑ», σημείωσε η EFPIA.
