Λειψυδρία SOS: Στην 19η θέση παγκοσμίως η Ελλάδα ως προς τον κίνδυνο ανεπάρκειας νερού
Στην 19η θέση παγκοσμίως κατατάσσεται η Ελλάδα ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία επηρεάζει τόσο την προσφορά (μείωση βροχοπτώσεων) όσο και τη ζήτηση (αύξηση κατανάλωσης για άρδευση και γενικές χρήσεις).
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έρευνα του World Resources Institute (WRI) αλλά και από έκθεση της Deloitte για τη διαχείριση των υδάτων, η οποία εκπονήθηκε για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης και παρουσιάζεται από το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Η έκθεση υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης, η οποία επιδεινώνεται περαιτέρω λόγω των τεράστιων απωλειών στα δίκτυα διανομής νερού.
Τα βασικά ευρήματα της έκθεσης της Deloitte:
- Εκρηκτική αύξηση της κατανάλωσης για ύδρευση
Η Ελλάδα καταγράφει υπερδιπλασιασμό (+139%) στις απολήψεις νερού για ύδρευση την περίοδο 2001–2022. Αυτό αποδίδεται κυρίως στην αυξημένη τουριστική κίνηση και στην άνοδο της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, σε συνδυασμό με τις πολύ μεγάλες απώλειες νερού από τα δίκτυα (έως και 50%). Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ σε τουριστικούς προορισμούς, όπως οι Κυκλάδες, όπου η αυξημένη ζήτηση το καλοκαίρι συμπίπτει με περιορισμένη διαθεσιμότητα υδάτινων πόρων και πιέζει τις υποδομές. - Υπερβολική χρήση νερού στον αγροτικό τομέα
Η χώρα μας δαπανά τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ε.Ε., ξεπερνώντας ακόμη και άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοιο κλίμα. Παρά τη μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση νερού για άρδευση παραμένει υψηλή λόγω: αυξημένων θερμοκρασιών, μεγαλύτερων αναγκών των καλλιεργειών σε νερό, εκτεταμένων απωλειών στα γερασμένα αρδευτικά δίκτυα (άνω των 20 ετών), επιλογής καλλιεργειών υψηλής υδατικής ζήτησης. Επιπλέον, οι πολιτικές στήριξης του αγροτικού τομέα ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων τα επόμενα χρόνια. - Μείωση επιφανειακών υδάτων – Εξάρτηση από γεωτρήσεις
Η Ελλάδα παρουσιάζει σημαντική μείωση στη χρήση επιφανειακών υδάτων (-40% την περίοδο 2000–2022) και παράλληλη αύξηση στην άντληση υπόγειων υδάτων κατά 80%, από 3.453 εκατ. κ.μ. το 2000 σε 6.221 εκατ. κ.μ. το 2022, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτή η εξάρτηση από γεωτρήσεις οδηγεί σε υπεραντλήσεις και υφαλμύριση των υδάτων, ιδιαίτερα σε παράκτιες περιοχές.
Ανθεκτικότητα και ενεργειακές επιπτώσεις
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι, παρά τις αυξημένες βροχοπτώσεις των τελευταίων μηνών, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών φραγμάτων της ΔΕΗ παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Τα φράγματα αυτά εξυπηρετούν τόσο την παραγωγή ενέργειας όσο και αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες. Συνεπώς, η μείωση των αποθεμάτων εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για την επάρκεια νερού αλλά και για το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος.
