Δασμοί: Η επόμενη ημέρα από την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας και ο αντίκτυπος στην ΕΕ
Η προσωρινή συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας την περασμένη Κυριακή για τη μείωση των δασμών στο μεταξύ τους εμπόριο, σε σχέση με τα ακραία επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί τον Απρίλιο, έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τις διεθνείς αγορές.
Οι επενδυτές είδαν τη συμφωνία αυτή ως μία θετική εξέλιξη, που μειώνει την αβεβαιότητα και τη ζημιά για τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου — και κατ’ επέκταση για τη συνολική παγκόσμια οικονομία, η οποία έχει πληγεί από τον εμπορικό πόλεμο που εξαπέλυσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Οι μετοχές επιτάχυναν την ανάκαμψή τους, με τον παγκόσμιο δείκτη MSCI να έχει ξεπεράσει κατά πολύ το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν στις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τους «ανταποδοτικούς» δασμούς σχεδόν για όλες τις χώρες.
Βεβαίως, οι αγορές έχουν συχνά την τάση να αγνοούν πιθανούς κινδύνους — όπως είχε φανεί και με το ξέφρενο ράλι των μετοχών μετά την εκλογή Τραμπ, παρά τις δηλωμένες του προθέσεις για επιθετική δασμολογική πολιτική. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε στη Γενεύη —μεταξύ του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ και του αντιπροέδρου της κινεζικής κυβέρνησης Χε Λιφένγκ— απέτρεψε την πλήρη κατάρρευση του διμερούς εμπορίου. Δασμοί της τάξης του 145% από την πλευρά των ΗΠΑ ή 125% από την Κίνα είχαν καταστήσει τις εμπορικές συναλλαγές σχεδόν αδύνατες. Λίγες μόνο εβδομάδες με τόσο υψηλούς δασμούς αρκούσαν για να διαταράξουν σοβαρά το επιχειρηματικό κλίμα στις δύο άρρηκτα συνδεδεμένες οικονομίες.
Οι επενδυτές ενθαρρύνθηκαν από τη μεγαλύτερη του αναμενόμενου μείωση των δασμών που προβλέπει η συμφωνία για ένα διάστημα 90 ημερών, κατά το οποίο θα επιδιωχθεί μία μονιμότερη λύση. Η Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο αυτό, θα επιβάλλει για την περίοδο αυτή δασμούς 30% στις περισσότερες κινεζικές εισαγωγές — έναντι του βασικού συντελεστή 10% που ισχύει από τις 2 Απριλίου και επιπλέον 20% που επιβλήθηκε τον Μάρτιο λόγω του φαινομένου της φαιντανύλης, για το οποίο οι ΗΠΑ θεωρούν την Κίνα βασική πηγή. Από την πλευρά του, το Πεκίνο μείωσε τους δασμούς στο 10%, επιμένοντας ωστόσο ότι η αμερικανική στάση για τη φαιντανύλη είναι άδικη και αβάσιμη.
Αν και ένας δασμός 30% στις κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ δεν είναι απαγορευτικός, εντούτοις θα έχει σημαντικές επιπτώσεις. Η Κίνα, με το εξαγωγικό της μοντέλο και την ισχυρή ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών της, αναμένεται να στραφεί στην Ευρώπη για να απορροφήσει μέρος της παραγωγής της — γεγονός που θα προκαλέσει ισχυρές πιέσεις στην παραγωγική βάση της ΕΕ. Στις Βρυξέλλες θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό αυτό το σενάριο και ήδη βρίσκονται σε εγρήγορση ώστε να ληφθούν δασμολογικά ή άλλα μέτρα στήριξης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι η ΕΕ επέβαλε δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα για να αναχαιτίσει την επέλασή τους, στηρίζοντας την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Ωστόσο, οι κινεζικές εξαγωγές υβριδικών και συμβατικών αυτοκινήτων αυξήθηκαν. Τον Απρίλιο του 2025, οι εξαγωγές της Κίνας προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 8,3% σε ετήσια βάση, ενώ την ίδια περίοδο οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 21%. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές της Κίνας από την ΕΕ υποχώρησαν κατά 16,5%, οδηγώντας το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας έναντι της ΕΕ σε επίπεδα ρεκόρ —90 δισ. δολάρια για το α’ τετράμηνο του 2025.
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν η προσωρινή συμφωνία της Γενεύης θα οδηγήσει σε μία μόνιμη εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας ή αν θα επανέλθει το σπιράλ των δασμών όταν λήξει η τρίμηνη αναστολή.
