Πώς η Ελλάδα μπαίνει στον χάρτη της διαστημικής τεχνολογίας
Σε μια γωνιά της Ελλάδας, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ), μια ομάδα επιστημόνων και μηχανικών είχε ένα μεγάλο όνειρο: να στείλει την Ελλάδα, ψηλά, στο διάστημα. Αυτό το όνειρο, πριν από μια εβδομάδα, έγινε πραγματικότητα με την εκτόξευση του πρώτου ελληνικού ερευνητικού δορυφόρου, του κυβοδορυφόρου (CubeSat) με την επωνυμία DUTHSat-2, να σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Ελλάδα στον χώρο της διαστημικής τεχνολογίας. Όταν, όμως, ο DUTHSat-2 εκτοξεύθηκε στο διάστημα, η είδηση δεν αφορούσε μόνο στην επιτυχία ενός ελληνικού πανεπιστημίου αλλά ήταν η επιβεβαίωση ότι μια κοινοπραξία «made in Greece» -μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών φορέων, εταιρειών και Πολιτείας- μπορεί να φέρει αποτελέσματα που ξεπερνούν τα σύνορα της χώρας και στη συγκεκριμένη περίπτωση και… της ατμόσφαιρας.
Η εκτόξευση του ερευνητικού κυβοδορυφόρου, η οποία στέφθηκε με επιτυχία, σηματοδοτεί την έναρξη του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων, που υλοποιείται με την αιγίδα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης και τη στήριξη της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και χρηματοδοτείται από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό RRF, στο πλαίσιο του NextGenerationEU. «Πριν λίγες μέρες εγκαινιάσαμε και επίσημα το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων με την εκτόξευση του DUTHSat-2. Αδιαμφησβήτητα, το γεγονός ότι είναι ένας δορυφόρος, ο οποίος κατασκευάστηκε από ελληνικά μυαλά και χέρια εντός ενός ελληνικού πανεπιστημίου, του Δημοκρίτειου, μας γεμίζει αισιοδοξία καθώς προμηνύει ένα μέλλον υψηλών προοπτικών για το εγχώριο οικοσύστημα διαστήματος. Επιπλέον, αποτελεί μια απόδειξη ότι η ακαδημαϊκή και επιχειρηματική κοινότητα μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά» δηλώνει στο Fortune Greece, o υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Καινοτομία με ελληνική υπογραφή
Η αποστολή του DUTHSat-2 επικεντρώνεται στην περιβαλλοντική παρακολούθηση και την επιστημονική έρευνα, καθιστώντας τον ένα ισχυρό εργαλείο για τον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, είναι ένας ερευνητικός δορυφόρος που έχει σχεδιαστεί να παρατηρεί την υγρασία του εδάφους και να εντοπίζει φαινόμενα ρύπανσης στη θάλασσα. Αυτός ο μικρός αλλά πανίσχυρος CubeSat είναι ικανός να παρακολουθεί το περιβάλλον και να συλλέγει δεδομένα που μπορούν να σώσουν ζωές προστατεύοντας τη φύση. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου στις εγκαταστάσεις του ΔΠΘ από φοιτητές και καθηγητές του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, με τη στήριξη των εταιρειών Prisma Electronics και Space Asics. Οι δοκιμές ταλάντωσης για τις ακραίες συνθήκες εκτόξευσης του κυβοδορυφόρου έγιναν στην Ξάνθη, στις εγκαταστάσεις της Sunlight Group, ενώ η κατασκευή των ηλεκτρονικών εξαρτημάτων και των καλωδιώσεων ολοκληρώθηκε στην Αλεξανδρούπολη. Αυτές οι συνεργασίες όχι μόνο επιτάχυναν την ολοκλήρωση του CubeSat, αλλά έθεσαν και τις βάσεις για να γίνει η Ελλάδα ενεργός κόμβος καινοτομίας στη διαστημική τεχνολογία. «Πέρα από την τεχνική επιτυχία, αυτές οι συμπράξεις δημιουργούν υποδομές τεχνογνωσίας μέσα στη χώρα, λειτουργούν ως θερμοκοιτίδες για νέα ταλέντα και startups, προσελκύουν ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και επενδυτικό ενδιαφέρον και χτίζουν γέφυρες εμπιστοσύνης μεταξύ πανεπιστήμιων και βιομηχανίας, τομέας στον οποίο η Ελλάδα υστερεί. Η κληρονομιά του DUTHSat-2, λοιπόν, επικεντρώνεται στο ότι έχει βρεθεί νέος τρόπος συνεργασιών στη χώρα μας» εξηγούν στο «F» πηγές με ενδελεχή γνώση του αντικείμενου.
Το μέλλον της ελληνικής διαστημικής βιομηχανίας
Η επιτυχία του DUTHSat-2 αποτελεί το πρώτο βήμα μιας σειράς προγραμμάτων που στοχεύουν στη δημιουργία ελληνικού στόλου μικροδορυφόρων, με εφαρμογές στην αγροτική παραγωγή, την ασφάλεια αλλά και την παρακολούθηση φυσικών φαινομένων. Όπως εξηγεί ο αρμόδιος υπουργός, η Ελλάδα δεν επενδύει μόνο στη χρήση τεχνολογίας αλλά και στην παραγωγή της, ανοίγοντας δρόμους για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την εξαγωγή τεχνολογίας υψηλής προστιθέμενης αξίας. «Με το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων αποκτούμε πλήθος κρίσιμων δεδομένων σε τομείς όπως η πολιτική προστασία, η πολεοδομία, η κλιματική αλλαγή. Ειδικά, το DUTHSat-2, που έχει κυρίως ερευνητικά χαρακτηριστικά, θα συλλέγει πληροφορίες για την υγρασία του εδάφους, τη θαλάσσια ρύπανση, θα μπορεί να εντοπίσει κηλίδες πετρελαίου στη θάλασσα. Σύντομα θα διευρύνουμε περαιτέρω την παρουσία μας στο διάστημα καθώς θα εκτοξευθούν και άλλοι CubeSats από ελληνικές κοινοπραξίες, ενώ φυσικά προχωρούν κανονικά και οι 13 Μικροδορυφόροι του Προγράμματος. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουμε την τεχνολογική αυτοδυναμία της χώρας, δίνοντας ώθηση σε νέες επιστημονικές και παραγωγικές δυνάμεις να ανθίσουν στην Ελλάδα» συμπληρώνει ο Δ. Παπαστεργίου.
Τι είναι οι CubeSats
Οι περισσότεροι κυβοδορυφόροι ζυγίζουν λιγότερο από μια μπάλα του μπόουλινγκ και μερικοί είναι αρκετά μικροί σε βαθμό που κάποιος μπορεί να τους κρατήσει στο χέρι του. Όμως ο αντίκτυπος που έχουν αυτοί οι μικροσκοπικοί, ευέλικτοι και φθηνοί μικροδορυφόροι στην έρευνα είναι γιγαντιαίος, εξού και έχουν φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες επιτελούν το έργο τους. «Ένας cubeSat κανονικού μεγέθους είναι μικροσκοπικός, περίπου 2 κιλά, υπάρχουν βέβαια και μεγαλύτεροι αλλά και κυβοδορυφόροι που δεν ξεπερνούν το 1 κιλό. Αυτοί οι μικροδορυφόροι -αντί να μεταφέρουν πολλά όργανα με ένα τεράστιο εύρος εφαρμογών- συνήθως επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο επιστημονικό στόχο» εξηγούν οι ίδιες πηγές προσθέτοντας ότι τα πλεονεκτήματά τους είναι πολλά γιατί η ανάπτυξη και η δοκιμή τους είναι λιγότερο δαπανηρή και αυτό μεταφράζεται σε πιο συχνές και ποικίλες αποστολές στο διάστημα αυξάνοντας τόσο τα ποσοστό επιτυχίας, όσο και τον ρυθμό των ανακαλύψεων και των ερευνητικών έργων.
