Χρεοκοπία στις ΗΠΑ; Προβλέψεις σοκ από τη Wall Street για δολάριο, ομόλογα και μετοχές

Παρά τα ήδη διογκωμένα ελλείμματα που πλησιάζουν τα 2 τρισ. δολάρια, οι Ρεπουμπλικανοί στις ΗΠΑ προχώρησαν φέτος σε νέες μειώσεις φόρων, αψηφώντας τις προειδοποιήσεις τόσο της Wall Street όσο και οικονομολόγων στην Ουάσιγκτον, ότι η χώρα οδεύει σε επικίνδυνη δημοσιονομική πορεία.

Την Πέμπτη, η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε το εκτεταμένο φορολογικό και δημοσιονομικό νομοσχέδιο που είχε ήδη περάσει από τη Γερουσία, ανοίγοντας τον δρόμο για την υπογραφή του από τον Πρόεδρο Τραμπ. Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), η νέα νομοθεσία αναμένεται να προσθέσει 3,4 τρισ. δολάρια στο ομοσπονδιακό έλλειμμα έως το 2034, κυρίως λόγω μόνιμων φορολογικών ελαφρύνσεων για τις επιχειρήσεις που ψηφίστηκαν στη Γερουσία.

Η ανησυχία των αγορών δεν οφείλεται μόνο στο μέγεθος του χρέους, αλλά και στο γεγονός ότι η αμερικανική κυβέρνηση συνεχίζει να «ξοδεύει» ακόμα και χωρίς κάποια έκτακτη κρίση που να το δικαιολογεί – όπως ήταν ο πόλεμος ή η πανδημία. Το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ κινείται ήδη σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και της πανδημίας.

«Ο έφηβος με την απεριόριστη πιστωτική κάρτα»

«Η κυβέρνηση μοιάζει με έναν έφηβο που έχει πιστωτική κάρτα χωρίς όριο – μέχρι να έρθει η ώρα να πληρώσει τον λογαριασμό», δήλωσε ο Bill Gross, ιδρυτής της Pimco. «Η “πληρωμή” έρχεται όχι μέσω χρεοκοπίας, αλλά μέσω ασθενούς δολαρίου και υψηλότερων επιτοκίων».

Ο Πρόεδρος Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί σύμμαχοί του απορρίπτουν τις δυσοίωνες προβλέψεις, υποστηρίζοντας ότι οι φοροαπαλλαγές θα τονώσουν την ανάπτυξη και, συνδυαστικά με νέους δασμούς και περικοπές κοινωνικών προγραμμάτων όπως το Medicaid, θα βελτιώσουν τελικά τα δημοσιονομικά της χώρας.

Ωστόσο, αρκετοί οικονομολόγοι και επενδυτές θεωρούν ότι η πορεία αυτή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater, προειδοποίησε ότι η συνέχιση της σημερινής πολιτικής μπορεί να οδηγήσει είτε σε κατάρρευση της αγοράς ομολόγων, είτε σε σοβαρή ύφεση, είτε σε πληθωριστική επέμβαση από τη Fed.

Σημάδια πίεσης στην αγορά ομολόγων

Μολονότι η αγορά παραμένει γενικά ήρεμη, υπάρχουν ενδείξεις ανησυχίας. Τον Μάιο, οι αποδόσεις των 30ετών ομολόγων άγγιξαν υψηλά δύο δεκαετιών, ενώ το δολάριο σημείωσε τη μεγαλύτερη εξαμηνιαία πτώση από το 1973. Το έλλειμμα ανήλθε σε 1,8 τρισ. δολάρια το προηγούμενο οικονομικό έτος, σχεδόν 6% του ΑΕΠ, με τη Moody’s να προβλέπει ότι θα αγγίξει το 9% του ΑΕΠ έως το 2035, ωθώντας το δημόσιο χρέος πάνω από το 130% του ΑΕΠ – ξεπερνώντας το προηγούμενο ιστορικό ρεκόρ του 1946 (106%).

Ο καθηγητής του Harvard και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ken Rogoff, σημειώνει ότι το υψηλό χρέος περιορίζει τη δυνατότητα της χώρας να δανειστεί σε μελλοντικές κρίσεις. «Στις μεγάλες κρίσεις συνήθως θέλουμε να δανειστούμε το 20%-30% του ΑΕΠ. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι αγορές θα το ανεχτούν πια», λέει.

Ακόμα κι αν δεν υπήρχαν νέες μειώσεις φόρων φέτος, το ομοσπονδιακό χρέος θα εκτινασσόταν από τα περίπου 29 τρισ. δολάρια σήμερα στα 50 τρισ. δολάρια το 2034, σύμφωνα με το CBO. Η πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου έχει διαψεύσει τις ελπίδες των λεγόμενων «γερακιών του προϋπολογισμού» ότι η μείωση του ελλείμματος θα γινόταν πολιτική προτεραιότητα.

Στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών καταγράφηκαν σημαντικές διαφωνίες. Ορισμένοι ήθελαν η επέκταση των φοροελαφρύνσεων να αντισταθμιστεί από αντίστοιχες περικοπές δαπανών. Αντιθέτως, η τελική εκδοχή της Γερουσίας εκτιμάται ότι προσθέτει επιπλέον 1 τρισ. δολάρια στο έλλειμμα σε σχέση με το σχέδιο της Βουλής, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις – αν και τελικά όλοι οι διαφωνούντες ψήφισαν υπέρ.

Ποιος κρατάει το «κλειδί»;

Ο τελικός κριτής για το πόσο αντέχει η αμερικανική οικονομία τα ελλείμματα παραμένει η αγορά ομολόγων. Αν οι επενδυτές αρχίσουν να απαιτούν υψηλότερες αποδόσεις για να αγοράσουν αμερικανικό χρέος, το κόστος δανεισμού για το κράτος, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα αυξηθεί απότομα.

Ακόμα και αν προς το παρόν οι αποδόσεις έχουν υποχωρήσει χάρη σε ήπια στοιχεία για τον πληθωρισμό, το λεγόμενο term premium –δηλαδή το επιπλέον επιτόκιο που ζητούν οι επενδυτές για να κατέχουν μακροπρόθεσμα ομόλογα– βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2014.

«Τα ελλείμματα είναι στο πίσω μέρος του μυαλού όποιου αγοράζει οτιδήποτε εκτός από τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα», δήλωσε η Priya Misra της J.P. Morgan Asset Management. «Πρέπει να σκεφτείς πόσο παραπάνω πρέπει να πληρωθείς για να αναλάβεις τον κίνδυνο μιας εντελώς μη βιώσιμης δημοσιονομικής πορείας».

Η αγορά, προς το παρόν, δείχνει να δείχνει ανοχή. Όμως, όλο και περισσότεροι αναρωτιούνται πόσο διαρκεί αυτή η ανοχή, πριν οι ΗΠΑ αντιμετωπίσουν το δικό τους «λογαριασμό».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Trades που μπορεί να οδηγήσουν σε νέα χρηματοπιστωτική κρίση – Τα αδυσώπητα ρήγματα
• Τραμπ: Έχω απογοητευτεί από τον Πούτιν, δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο