Ιδιωτικές δημοπρασίες Tέχνης: Η νέα τάση για δισεκατομμυριούχους και συλλέκτες υψηλής αξίας

Σε ελκυστική μέθοδο για συλλέκτες που επιθυμούν να αποφύγουν τα φώτα της δημοσιότητας κατά την πώληση έργων τέχνης εξελίσσονται οι δημοπρασίες ιδιωτικής πρόσκλησης, στις οποίες προσεγγίζονται επιλεγμένες ομάδες δισεκατομμυριούχων για να πλειοδοτήσουν σε έργα τέχνης υψηλής αξίας, 

Σύμφωνα με ανθρώπους του χώρου, οι ιδιωτικές δημοπρασίες αποτελούν καινοτομία των τελευταίων πέντε ετών, καθώς η αγορά των δημόσιων δημοπρασιών έχει καταστεί λιγότερο κερδοφόρο πεδίο, με περιορισμένο αριθμό υποψήφιων αγοραστών — ιδίως από την Ασία — για κορυφαία έργα. Τον περασμένο μήνα, προτομή του Αλμπέρτο Τζιακομέτι με εκτιμώμενη αξία άνω των 70 εκατ. δολαρίων δεν κατάφερε να πουληθεί στον οίκο Sotheby’s.

Η άνοδος των ιδιωτικών δημοπρασιών οφείλεται επίσης στην απροθυμία των συλλεκτών, μετά την πανδημία Covid, να ταξιδεύουν ανά τον κόσμο για δημόσιες δημοπρασίες. Ένας συλλέκτης δήλωσε: «Κάτι συνέβη με την Covid — οι δημοπρασίες δεν επανήλθαν ποτέ πλήρως… [Παλαιότερα] όλοι ήθελαν να δουν ποιος βρισκόταν στην αίθουσα.»

Όταν ο καλλιτέχνης και εστιάτορας Μάικλ Τσάου θέλησε να πουλήσει το έργο του Φράνσις Μπέικον «Portrait of George Dyer Talking» (1966), ζήτησε από την εμπορική γκαλερί Lévy Gorvy Dayan να οργανώσει ιδιωτική δημοπρασία με συμμετοχή μόνο κατόπιν πρόσκλησης. Η πώληση τον Αύγουστο του περασμένου έτους, που πραγματοποιήθηκε σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο δημοπρασίας στις εγκαταστάσεις της γκαλερί στη Νέα Υόρκη, ξεκίνησε από τα 50 εκατ. δολάρια. Μεταξύ των έξι τηλεφωνικών πλειοδοτών ήταν και ο Ισραηλινός εφοπλιστής Eyal Ofer, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τη διαδικασία.

Ο Τσάου αρνήθηκε να σχολιάσει. Η ταυτότητα του πωλητή και ο τίτλος του έργου δεν είχαν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα. Ο πίνακας είχε πουληθεί τελευταία φορά έναντι 42,2 εκατ. λιρών (τότε 70,3 εκατ. δολάρια) στον οίκο Christie’s το 2014.

Οι πωλήσεις σε δημοπρασίες υποχώρησαν κατά 20% στα 23,4 δισ. δολάρια το 2024, καταγράφοντας το χαμηλότερο επίπεδο από το 2020, σύμφωνα με την έκθεση Art Basel/UBS Art Market Report 2025, με «διψήφιες μειώσεις τόσο στην αξία όσο και στον όγκο πωλήσεων στην κατηγορία άνω των 10 εκατ. δολαρίων.»

Οι ιδιωτικές πωλήσεις εκμεταλλεύονται την ψυχολογία των συλλεκτών που επιθυμούν αποκλειστικότητα, δήλωσε ο Brett Gorvy της Lévy Gorvy Dayan.

«Οι δημόσιες δημοπρασίες είναι μια δημοκρατική διαδικασία —αν μπορείς να πληρώσεις, θα βρίσκεσαι στην αίθουσα— αλλά στην περίπτωση [της πώλησης του Bacon], έπρεπε να έχεις πρόσκληση για να συμμετάσχεις.» Οι συλλέκτες κλήθηκαν να υπογράψουν συμφωνίες εμπιστευτικότητας.

Ο Gorvy ανέφερε ότι η γκαλερί επέλεξε να πραγματοποιήσει την πώληση το καλοκαίρι διότι «ειλικρινά, τότε [οι πλειοδότες] βρίσκονταν διακοπές στα σκάφη τους, οπότε δεν υπήρχε άλλη απόσπαση προσοχής πέρα από αυτό το σπουδαίο έργο.»

Πέρυσι, ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ πούλησε το έργο του Μαρκ Ρόθκο «No 6 (Violet, Green and Red)» στον Ken Griffin του hedge fund Citadel έναντι περίπου 195 εκατ. δολαρίων σε ιδιωτική δημοπρασία μέσω του οίκου Christie’s. Ο πίνακας ήταν ανάμεσα στα έργα που σχετίζονταν με τη μακροχρόνια νομική διαμάχη του Ριμπολόβλεφ με τον πρώην σύμβουλο τέχνης του, Yves Bouvier.

Ο Jeremy Hodkin, που πρώτος αποκάλυψε την πώληση του έργου του Rothko στο ενημερωτικό του δελτίο Canvas για την αγορά τέχνης, δήλωσε ότι οι ιδιωτικές δημοπρασίες είναι τακτική που προορίζεται μόνο για λίγους: «Αυτός ο τύπος πώλησης δεν αφορά έναν Warhol των 10 εκατ. δολαρίων, αλλά έναν Warhol των 100 εκατ. δολαρίων.»

Η επιθυμία για ιδιωτικότητα μπορεί να πηγάζει είτε από την αμηχανία λόγω οικονομικών αναγκών, είτε από την πρόθεση απαλλαγής από ένα έργο που συνοδεύεται από αντιδικίες, είτε απλώς από την επιθυμία για διακριτικότητα. Οι οίκοι δημοπρασιών και οι γκαλερί προσέφεραν εδώ και χρόνια ιδιωτικές πωλήσεις, ωστόσο το στοιχείο του ανταγωνισμού σε μορφή δημοπρασίας είναι μια πιο πρόσφατη εξέλιξη.

Καθώς το ενδιαφέρον για τις ιδιωτικές δημοπρασίες αυξάνεται, οι διοργανωτές εξετάζουν διαφορετικούς τρόπους διεξαγωγής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ενδιαφερόμενοι συλλέκτες προσκαλούνται να δουν το έργο τέχνης, συνήθως σε αποθηκευτικό χώρο ή χώρο φύλαξης έργων, και στη συνέχεια τους δίνεται συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο για να υποβάλουν προσφορές, σύμφωνα με διαχειριστή πλούτου που έχει πελατεία συλλέκτες.

Ο Loïc Gouzer, ιδρυτής της Fair Warning, μιας εφαρμογής δημοπρασιών για εγκεκριμένους πλειοδότες, δήλωσε ότι οι ιδιωτικές δημοπρασίες προσφέρουν «εχεμύθεια σε συνδυασμό με ανταγωνιστικό πλειστηριασμό». Πρόσθεσε ότι η Fair Warning αναπτύσσει τεχνολογία ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί αυτό που αποκαλεί «σκοτεινές δημοπρασίες» μόνο για προσκεκλημένους πλειοδότες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Η ηλιακή ενέργεια κυριότερη πηγή ηλεκτρισμού στην Ευρώπη τον Ιούνιο
• Πρωτοφανής κερδοσκοπία στον χαλκό: Κέρδη άνω των 300 εκατ. δολ. για Trafigura, Mercuria, Glencore, IXM λόγω δασμών