Πόσο επιρρεπείς είναι οι Έλληνες στο social media… stalking;
Ζούμε στην εποχή της Πληροφορίας και του διαδικτύου και η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είτε για προσωπική επικοινωνία, είτε για επαγγελματικούς σκοπούς, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Σύμφωνα δε με τη νέα έρευνα που δημοσίευσε η Focus Bari και αφορά στο α΄ τρίμηνο του 2025 , το 95% των Ελλήνων συνδέεται καθημερινά στο ίντερνετ με τις ηλικίες άνω των 65, που δεν φημίζονται για την τεχνολογική τους κατάρτιση, να καταγράφουν ραγδαία αύξηση. Μάλιστα στις ηλικίες 65-74 ετών, το 59% των συμμετεχόντων στην έρευνα, δηλώνει ότι ασχολείται συστηματικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αν ωστόσο, εστιάσουμε, όχι στην ηλικία, αλλά στο φύλο, εδώ οι γυναίκες έχουν το προβάδισμα, κάτι που ίσως ενισχύεται και από το γεγονός ότι έχουν περισσότερο οξυμένο το καταναλωτικό … “ένστικτο” και αρέσκονται στην ιδέα της ψηφιακής πλοήγησης για τον εντοπισμό προσφορών και προϊόντων που ακολουθούν τις επιταγές της μόδας.
Οι συχνότεροι λόγοι που χρησιμοποιούμε το ίντερνετ
Αναμφίβολα την πρωτοκαθεδρία, ως προς το συχνότερο μέσο πρόσβασης, κατέχει το smartphone, το οποίο ανάγεται στον απόλυτο “βασιλιά” της σύνδεσης στο διαδίκτυο, για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Στην πλειοψηφία τους οι χρήστες μπαίνουν στο διαδίκτυο για την αποστολή / λήψη email, τη διεξαγωγή συνομιλίας μέσω εφαρμογών, όπως το Facebook Messenger ή το WhatsApp, την αποστολή / λήψη μηνυμάτων κειμένου, την πραγματοποίηση φωνητικών κλήσεων, τη λήψη φωτογραφιών και την περιήγηση στο διαδίκτυο. Άλλοι λόγοι είναι η παρακολούθηση βίντεο μέσω YouTube, η ανάγνωση ειδήσεων, η ακρόαση μουσικής, καθώς επίσης οι χάρτες και η πλοήγηση που αποτελούν πολύτιμο βοηθό για κάθε οδηγό!
Σε ότι αφορά το online shopping, η Focus Bari, σχολιάζει στην εν λόγω μελέτη πως βρίσκεται στο απόγειο του, καθώς περισσότεροι από δύο στους τρεις χρήστες έχουν ψωνίσει τουλάχιστον μια φορά διαδικτυακά το τελευταίο εξάμηνο με θεαματική άνοδο στις ηλικίες άνω των 45 ετών.
Προσωπικός «καθρέφτης» ή πεδίο παρακολούθησης;
Η ψηφιακή μας ταυτότητα ισοδυναμεί σήμερα με την φυσική μας ύπαρξη, αφού η πρώτη κίνηση που κάνουμε για να ταυτοποιήσουμε τα στοιχεία κάποιου προσώπου που ακούμε για πρώτη φορά, είναι να πληκτρολογήσουμε το ονοματεπώνυμό του στο διαδίκτυο και στη συνέχεια να ρίξουμε μια ματιά στο προφίλ που διατηρεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι 1 στους 4 ερωτηθέντες παραδέχεται ότι επιμελείται προσεκτικά την online εικόνα του, ενώ 1 στους 3 ομολογεί ότι έχει «κρυφοκοιτάξει» προφίλ άλλων χρηστών στο παρελθόν, ενισχύοντας την τάση του social media stalking! Τα υψηλότερα ποσοστά «παθητικής παρακολούθησης προφίλ» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εμφανίζουν άτομα ηλικίας 18 έως 44 ετών που είναι και τα πιο ενεργά.
Σε κάθε περίπτωση η άνοδος του social media stalking αποτελεί ένα ανησυχητικό φαινόμενο της εποχής μας που έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις, καθώς η ευκολία πρόσβασης σε προσωπικές πληροφορίες μέσω πλατφορμών όπως το Instagram, το Facebook και το TikTok έχει διευκολύνει την παρακολούθηση και την παρενόχληση χρηστών.
Βάσει έρευνας που διεξήγαγε το SafeHome.org, περίπου 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ βιώνουν cyberstalking κάθε χρόνο, ενώ το 80% των θυμάτων παρακολουθούνται μέσω τεχνολογίας όπως smartphones και GPS trackers. Σχεδόν 7 στους 10 δηλώνουν ότι βιώνουν στρες και έντονη συναισθηματική δυσφορία, ενώ λιγότερο από το 30% καταγγέλλουν τελικά το περιστατικό στις αρμόδιες αρχές. Επιπλέον, μελέτη του Πανεπιστημίου Huddersfield έδειξε ότι το 44% των συμμετεχόντων είχε λάβει ανεπιθύμητα μηνύματα, ενώ το 29% είχε δεχτεί παρακολούθηση της διαδικτυακής του δραστηριότητας. Η ανωνυμία και η ευκολία δημιουργίας ψεύτικων προφίλ ενισχύουν το πρόβλημα, καθιστώντας το social media stalking μια μορφή ψηφιακής βίας με πραγματικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Τέλος, να σημειωθεί ότι αναφορικά με τη μεθοδολογία που υιοθετήθηκε από την Focus Bari, πραγματοποιήθηκαν τηλεφωνικές συνεντεύξεις CATI σε αντιπροσωπευτικό Πανελλαδικό δείγμα 9.000 ατόμων ανά εξάμηνο, καλύπτοντας τον συνολικό πληθυσμό της χώρας από 13 έως 74 ετών.
