Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά: «Η Οδική Ασφάλεια αντιμετωπίζεται με αποσπασματικά μέτρα στην Ελλάδα»
Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη στα οχήματα νέας γενιάς να βελτιώσει την κατάσταση;
Αυτόνομη οδήγηση, “έξυπνα” οδικά δίκτυα, σωστή ενημέρωση με επικοινωνιακές καμπάνιες και εκπαίδευση των πολιτών που προάγει την οδική παιδεία. Κι όμως, ενώ υπάρχουν όλα τα παραπάνω και η διάχυση της πληροφορίας είναι πιο γρήγορη από ποτέ, κάθε χρόνο θρηνούμε θύματα στην άσφαλτο. Σε τι βαθμό φταίει το Κράτος και ποια η ατομική ευθύνη που φέρει ο ίδιος ο οδηγός;
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μόνο το 2023 συνέβησαν σε ολόκληρη τη χώρα 10.553 οδικά τροχαία ατυχήματα, τα οποία προκάλεσαν το θάνατο ή τον τραυματισμό ατόμων, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 0,6% σε σύγκριση με το 2022. Ο απολογισμός είναι δραματικός καθώς καταγράφηκαν 646 νεκροί – στο μεγαλύτερο ποσοστό τους άνδρες- 659 βαριά τραυματίες και 12.156 ελαφρά τραυματίες!
Αντίστοιχα τα πρόσφατα στοιχεία που αφορούν στον Ιούνιο του 2025 κάνουν λόγο για 1.074 ατυχήματα με 63 νεκρούς, 58 βαριά τραυματίες και 1.237 ελαφρά τραυματίες. Φέτος τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία σημειώθηκαν στην Αττική και στην Κεντρική Μακεδονία λόγω της μεγαλύτερης συγκέντρωσης του πληθυσμού, ενώ αυξημένο ήταν το ποσοστό σε Νότιο Αιγαίο και στην Πελοπόννησο.
Η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, Πρόεδρος ΔΣ του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς», μιλά στο Fortune και επισημαίνει ότι η απαιτείται αυστηρότερη επιβολή των νόμων με εμφανή συστηματική αστυνόμευση και εγκατάσταση ραντάρ, αλλά και υποχρεωτικά μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, ενώ σχολιάζει την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης στα αυτοκίνητα νέας γενιάς.
Κα Μυλωνά, πού εντοπίζεται το μεγαλύτερο κενό στην ελληνική στρατηγική για την οδική ασφάλεια—στην πρόληψη, στην εκπαίδευση ή στην επιβολή; Και γιατί παραμένει αυτό το κενό ανοιχτό τόσα χρόνια;
Το κενό είναι τεράστιο και στις τρεις αλληλεπιδρώσες παραμέτρους του προβλήματος – την πρόληψη, την εκπαίδευση και την επιβολή. Αυτό συμβαίνει διότι μέχρι σήμερα η Οδική Ασφάλεια αντιμετωπίζεται με αποσπασματικά μέτρα, ενώ χρειάζεται ολιστική προσέγγιση, με σχεδιασμό κ δέσμευση υλοποίησης του για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Πιστεύετε ότι η ελληνική κουλτούρα γύρω από την οδήγηση είναι βαθιά προβληματική; Αν ναι, πώς αλλάζει μια νοοτροπία που έχει ριζώσει επί δεκαετίες;
Η κουλτούρα οδήγησης στη χώρα μας είναι πράγματι προβληματική. Στο Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς» εργαζόμαστε συστηματικά για την καλλιέργεια παιδείας Οδικής Ασφάλειας, κάτι που φέρνει όμως αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Έχω την πεποίθηση ότι η αλλαγή της νοοτροπίας είναι εφικτή και ήδη συντελείται, κυρίως μέσω της διαμόρφωσης μια νέας κουλτούρας οδικής ασφάλειας και της εκπαίδευσης. Το διαπιστώνουμε ήδη μέσω της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων και της προσλαμβάνουσας γνώσης μέσω των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων τόσο σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης στα παιδιά και στους νέους αλλά και των εκπαιδεύσεων μας στις επιχειρήσεις.
Τα υποχρεωτικά μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης έχουν καθοριστική σημασία ξεκινώντας από την πρώτη ηλικία. Άλλωστε η παιδεία αποτελεί δια βίου καλλιέργεια του πνεύματος και του χαρακτήρα, που μπορεί να διαμορφώσει υπεύθυνους πολίτες. Η επένδυση στην πρόληψη και την εκπαίδευση στην προσχολική και πρώιμη παιδική ηλικία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς στην περίοδο των πρώτων χρόνων της ζωής του ανθρώπου συντελείται η ανάπτυξη της γνωστικής και συναισθηματικής νοημοσύνης του.
Αν σας δίνονταν η δυνατότητα να αλλάξετε άμεσα έναν μόνο νόμο ή κανονισμό που αφορά την οδική ασφάλεια, ποιος θα ήταν και γιατί;
Αυτό μου θυμίζει τη ρήση “κατάργηση των μνημονίων με ένα νόμο”! Θα επιμείνω όμως στο ότι νόμους έχουμε πολλούς αλλά δεν εφαρμόζονται πάντα. Κι εδώ η εφαρμογή του νόμου είναι που έχει κρίσιμο και καθοριστικό ρόλο γιατί κανένας θάνατος στο δρόμο δεν είναι δικαιολογημένος και αποδεκτός. Η εμπειρία από άλλες χώρες το έχει αποδείξει. Μια άμεση αντιμετώπιση με τον πιο γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο για να προστατευθούν και να σωθούν ανθρώπινες ζωές στο δημόσιο οδικό δίκτυο είναι η επιβολή των νόμων και αυτό σημαίνει εμφανή συστηματική αστυνόμευση και εγκατάσταση ραντάρ.
Ποια η ευθύνη των τοπικών αρχών για την κατάσταση των δρόμων και την έλλειψη σήμανσης; Υπάρχει επαρκής λογοδοσία ή απλώς μετατίθεται η ευθύνη;
Οι δήμοι έχουν κάποιες δυνατότητες αλλά έχουν και προβλήματα αρμοδιοτήτων – όπως πχ περιοχές δρόμων που ανήκουν στην περιφέρεια. Χρειάζονται οικονομική ενίσχυση αλλά και από πλευράς τους προτεραιοποίηση της αντιμετώπισης των αναγκών σε τοπικό επίπεδο με την οδική σήμανση να αποτελεί μέρος της ευθύνης τους όταν κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές.
Τα στατιστικά δείχνουν αύξηση των συμβάντων σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Μήπως οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης είναι πλέον ξεπερασμένες ή απλώς δεν απευθύνονται σωστά στο κοινό-στόχο;
Ενδέχεται να ισχύουν και τα δύο. Κυρίως, όμως, το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι καμπάνιες δεν προσεγγίζουν πάντα τις ηλικιακές ομάδες στις οποίες απευθύνονται. Έχουμε δυστυχώς παραδείγματα σημαντικών εκστρατειών μας που δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς στη χώρα μας. Για να είναι αποτελεσματικές, οι καμπάνιες πρέπει να σχεδιάζονται με εργαλεία και μέσα που ασκούν πραγματική επιρροή στις συγκεκριμένες ηλικίες στις οποίες στοχεύουν.
Με την είσοδο της τεχνολογίας στα οχήματα (π.χ. συστήματα υποβοήθησης οδηγού), βλέπετε βελτίωση ή μήπως δημιουργούνται νέοι κίνδυνοι λόγω υπερβολικής εμπιστοσύνης στην τεχνολογία; Είναι δυνατόν να αποφασίζει για τη ζωή μας μια μηχανή;
Υπηρέτησα την τεχνολογία στην επαγγελματική μου ζωή – την τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου. Η τεχνολογία δίνει τις δυνατότητες αλλά ο άνθρωπος αποφασίζει πώς και πότε θα την αξιοποιήσει. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αποφασίζει για τη ζωή μας μια μηχανή. Στην περίπτωση μας όμως προστίθεται ένα ακόμη πρόβλημα, αυτό του γηρασμένου στόλου των οχημάτων, κι έτσι η νέα τεχνολογία δεν φτάνει στο μέσο πολίτη.
Τα σύγχρονα αυτοκίνητα με τα συστήματα υποβοήθησης του οδηγού (ADAS) έχουν πολλά χαρακτηριστικά ασφάλειας που τα παλιά αυτοκίνητα δεν διαθέτουν, τα ίδια τα οχήματα γίνονται πιο ασφαλή τόσο στην ενεργητική όσο και στην παθητική ασφάλεια. Στο Ι.Ο.ΑΣ. έχουμε αναπτύξει ειδικό πρόγραμμα ενημέρωσης και επιμόρφωσης των οδηγών για τα συγκεκριμένα συστήματα σε συνεργασία με την BOSCH.
Αν σας ζητούσαν να περιγράψετε με μία φράση το μεγαλύτερο εμπόδιο για την οδική ασφάλεια στην Ελλάδα, ποια θα ήταν αυτή;
Η φτώχεια…
