Το ευρώ σε υψηλό τετραετίας: Γιατί η ισχύς του απειλεί την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη

Έξι μήνες μετά την Ημέρα Απελευθέρωσης του Τραμπ, η ευρωζώνη φαίνεται να αντέχει την καταιγίδα, σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ. Δεν έχει προκληθεί κάποιο οικονομικό σοκ. Ο πληθωρισμός παραμένει υπό έλεγχο. Οι εμπορικές συμφωνίες έχουν προσφέρει ανακούφιση. Και η εμπιστοσύνη των επενδυτών στο ευρώ το έχει οδηγήσει σε υψηλό τετραετίας έναντι των βασικών νομισμάτων. Ωστόσο, η ισχύς του κοινού νομίσματος αποτελεί πλέον απειλή για την ανάπτυξη του μπλοκ.

Περιοχές που υπήρξαν εστίες κρίσης, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα, βρίσκονται σε καλή κατάσταση, αλλά η Γερμανία και η Γαλλία, που αντιπροσωπεύουν το ήμισυ του ΑΕΠ της ευρωζώνης, παρουσιάζουν δυσκολίες στις οικονομίες τους. 

Οι εμπορικοί φραγμοί πιέζουν τους Γερμανούς εξαγωγείς· το Bloomberg Economics δεν προβλέπει βελτίωση τους προσεχείς μήνες και εκτιμά ότι η Γερμανία θα εμφανίσει σχεδόν μηδενική ανάπτυξη στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Η Γαλλία, στο μεταξύ, ταλανίζεται από πολιτική κρίση και δημοσιονομική αβεβαιότητα που φρενάρουν τις επενδύσεις. Την τελευταία φορά που η Γαλλία είχε πληθωρισμό κάτω του 2% και ανάπτυξη κάτω του 1%, η ΕΚΤ μείωνε τα επιτόκια κάτω από το μηδέν.

Η ισχύς του ευρώ, υπό αυτό το πρίσμα, φαίνεται πιο προβληματική. Η πτώση του δολαρίου κατά 11,8% έναντι του κοινού νομίσματος φέτος φαίνεται ολοένα και περισσότερο να καθοδηγείται από τις τοποθετήσεις των επενδυτών, καθώς ο Λευκός Οίκος προωθεί την αποδυνάμωση του εγχώριου νομίσματος ως μονοπάτι προς την ευημερία. Όμως αυτό έχει την επώδυνη παρενέργεια να εντείνει τις πιέσεις από τους δασμούς, κάνοντας τις εξαγωγές της ευρωζώνης λιγότερο ανταγωνιστικές. 

Ακόμη πιο χαρακτηριστική είναι η πτώση του κινεζικού γιουάν κατά 16,4% έναντι του ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια, αντικατοπτρίζοντας την αποφασιστικότητα του Πεκίνου να κρατήσει τη δική του εξαγωγική μηχανή ενεργή εις βάρος της Ευρώπης. Ο εμπορικός πόλεμος χάνεται και από τις δύο πλευρές.

Η αντίδραση της ΕΚΤ

Η ΕΚΤ δεν φαίνεται να βιάζεται να αντιδράσει. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Φρανκφούρτη, κατ’ αρχάς, δεν έχουν επίσημη εντολή να στοχεύουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Πιθανότατα δεν επιθυμούν ούτε να μιμηθούν την Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας, η οποία διαθέτει ένα «πολεμικό ταμείο» 42 δισ. δολαρίων σε μετοχές αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών — ένα εργαλείο που έχει προκαλέσει την οργή του Τραμπ, ο οποίος κατηγόρησε τη Βέρνη για «χειραγώγηση νομίσματος». Επιπλέον, η ΕΚΤ παραδοσιακά θεωρεί τα θετικά μιας ισχυρότερης ισοτιμίας του ευρώ (τον περιορισμό του πληθωρισμού και την ενίσχυση του κύρους του ως αποθεματικού νομίσματος) ως αντιστάθμισμα στα πιθανά κόστη.

Ωστόσο, οι πιέσεις ενδέχεται να αυξηθούν· οι αναλυτές αναμένουν περαιτέρω ενίσχυση του ευρώ, και οι επιπτώσεις του στην ανάπτυξη θα είναι όλο και πιο δύσκολο να αγνοηθούν. 

Ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Λουίς ντε Γκίντος, έχει δηλώσει ρητά ότι ένα ευρώ που διαπραγματεύεται πάνω από το 1,20 δολάριο, σε σύγκριση με περίπου 1,17 δολάρια σήμερα, θα «κάνει τα πράγματα πολύ πιο περίπλοκα». Πιο ευάλωτες είναι οι κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν έλλειψη ρευστότητας και χαμηλή δημοφιλία, δυσκολευόμενες να πλησιάσουν το όραμα του Μάριο Ντράγκι για μια πιο συνεκτική και ταχύτερα αναπτυσσόμενη ήπειρο, η οποία θα προχωρά με κοινή έκδοση χρέους για να χτίσει τα τεχνολογικά, αμυντικά και υποδομικά περιουσιακά στοιχεία του μέλλοντος.

Αυτό που θα έπρεπε να κάνουν η Λαγκάρντ και οι συνάδελφοί της —κάτι που ούτε η SNB μπορεί να κάνει— είναι να εγκαταλείψουν την εφησυχαστική στάση και να αξιοποιήσουν το περιθώριο που διαθέτουν για να μειώσουν περαιτέρω τα επιτόκια. Τα επιτόκια στην Ελβετία βρίσκονται στο μηδέν· στην ευρωζώνη, το βασικό επιτόκιο είναι στο 2%. 

Τα «γεράκια» θα ισχυριστούν ότι κάτι τέτοιο θα απελευθερώσει πληθωριστικές πιέσεις, αλλά αυτό δύσκολα συμβιβάζεται με την έκρηξη κινεζικών προϊόντων που καταφθάνουν στην Ευρώπη, τα απογοητευτικά πρόσφατα οικονομικά στοιχεία και, φυσικά, τη δύναμη του ευρώ. Οι εμπορικές συμφωνίες δεν έχουν αλλάξει σημαντικά τις προοπτικές, όπως έχει επισημάνει ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Λιθουανίας, Γκεντιμίνας Σίμκιους.

Ζούμε σε ασυνήθιστες οικονομικές εποχές. Η Ουάσιγκτον επιδεικνύει μεγαλύτερο προστατευτισμό από τις Βρυξέλλες, ενώ το Πεκίνο υπερέχει του Βερολίνου στον ανταγωνισμό. Τα νομίσματα έχουν πλέον μετατραπεί σε προέκταση της πολιτικής με άλλα μέσα. Η επιβίωση μέσα στην καταιγίδα των συναλλαγματικών αγορών δεν θα προσφέρει μεγάλη παρηγοριά, εάν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις συνεχίσουν να επενδύουν δισεκατομμύρια στις ΗΠΑ ενώ ρωσικά drones πετούν από πάνω τους. Καθώς η ευρωζώνη συγκεντρώνει τη γεωπολιτική της ισχύ, τουλάχιστον ας επιτραπεί στο νόμισμά της να αποδυναμωθεί.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Παγκόσμιο «χάλκινο» για το Χρηματιστήριο Αθηνών: Ιστορικό ράλι με κέρδη 47,12% στο 11μηνο
• Πώς το Χρηματιστήριο του Λονδίνου φέρνει τους μικροεπενδυτές στις ιδιωτικές αγορές