Μάρκος Βερέμης: Η ανατροπή ως στάση ζωής
Στην εποχή που η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει κάθε κλάδο με ρυθμούς που θυμίζουν Βιομηχανική Επανάσταση, η λέξη «disruption» έχει γίνει ο νέος κανόνας, στον οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για εφησυχασμό. Νεοφυείς επιχειρήσεις, πλατφόρμες Τεχνητής Νοημοσύνης, καινοτομίες στην αγροτική παραγωγή και νέες μορφές ψηφιακών υπηρεσιών έχουν δημιουργήσει, παγκοσμίως, ένα δυναμικό τοπίο που αμφισβητεί κάθε είδους παραδοσιακή δομή. Η Ελλάδα, ωστόσο, αν και βρισκόταν για χρόνια στον «πάγκο» της τεχνολογικής πρωτοπορίας, δείχνει πλέον σημάδια αφύπνισης, με startups, ερευνητικά κέντρα και θεσμικές πρωτοβουλίες να υιοθετούν μοντέλα που έχουν τα «φόντα» να βγουν μπροστά.
Το γεγονός αυτό επισημαίνει στο Fortune Greece o partner της Big Pi Ventures Capital, συνιδρυτής της Upstream και πρόεδρος της Επιτροπής Καινοτομίας του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, Μάρκος Βερέμης, αναγνωρίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο μέρος του disruption στην εγχώρια αγορά ήλθε από το εξωτερικό. «Το μοντέλο του Airbnb αναμόρφωσε τον Τουρισμό, το efood και το Taxibeat άλλαξαν τον τρόπο που παραγγέλνουμε και μετακινούμαστε, ενώ το ERP και οι εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης αναδιαμόρφωσαν τη λειτουργία χιλιάδων επιχειρήσεων» σημειώνει χαρακτηριστικά. Όμως, αυτή η εποχή του «εισαγόμενου disruption» μπορεί να φτάνει στο τέλος της, όπως επισημαίνει, καθώς ελληνικές εταιρείες έχουν αρχίσει να δοκιμάζουν τα δικά τους μοντέλα «ανατροπής». Μάλιστα, η ανατροπή, εξηγεί ο Μάρκος Βερέμης, «δεν έρχεται μόνο μέσα από τη τεχνολογία, αλλά και από τον τρόπο που μια κοινωνία, ένας οργανισμός ή ένας ηγέτης σκέφτεται, επενδύει και μαθαίνει».
Συμπληρώνει, δε, ότι η δημιουργική ανασφάλεια είναι προϋπόθεση της καινοτομίας και προσθέτει ότι «όποιος επαναπαύεται χάνει το κύμα πριν καν το δει να έρχεται». Και ίσως, όπως παραδέχεται με χαμόγελο, αυτή να είναι η πιο ουσιαστική μορφή disruption: όχι εκείνη που αλλάζει την τεχνολογία, αλλά εκείνη που αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Το disruption, ωστόσο, απαιτεί και οικοσύστημα γύρω του. Πανεπιστήμια που συνεργάζονται με την αγορά, κράτος που διευκολύνει και επενδυτές που βλέπουν μακριά. «Από αυτή την άποψη η Ελλάδα κάνει βήματα. Μέσα από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και πρωτοβουλίες όπως ο «Φάρος», βλέπουμε μια πιο ώριμη προσέγγιση. Το κράτος σίγουρα δεν μπορεί να τα κάνει όλα, αλλά μπορεί να δείξει την κατεύθυνση» αναφέρει ο Μάρκος Βερέμης.
Ο ρόλος των επενδυτών
Στο πλαίσιο αυτό, η συζήτηση για την καινοτομία στην Ελλάδα, υπογραμμίζει, δεν μπορεί να αγνοήσει τον ρόλο των επενδυτών.
«Στα πρώτα βήματα μιας εταιρείας, ο ρόλος του επενδυτή είναι καθοριστικός. Δεν είναι τυχαίο ότι στις ΗΠΑ το venture capital υπήρξε το έδαφος πάνω στο οποίο άνθισαν η Microsoft, η Google και η Amazon» αναφέρει ο Μ. Βερέμης. Στην Ευρώπη, όμως, η επιφυλακτικότητα απέναντι στο ρίσκο κόστισε ακριβά. «Το 2010 το ΑΕΠ της Ευρώπης και των ΗΠΑ ήταν σχεδόν ίσο, σήμερα το αμερικανικό είναι 1,5 φορά μεγαλύτερο» επισημαίνει. «Ένας από τους λόγους είναι ότι στις ΗΠΑ το 70% του venture capital προέρχεται από συνταξιοδοτικά ταμεία, ενώ στην Ευρώπη αυτά είναι σχεδόν απόντα. Στην Ελλάδα, δε, το οικοσύστημα δείχνει τα πρώτα ώριμα σημάδια».
Ο partner της Big Pi Ventures Capital επισημαίνει, πάντως, ότι οι τράπεζες αρχίζουν να συμμετέχουν ενεργά σε εξαγορές και επενδύσεις, ενώ η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων έχει λειτουργήσει ως κρίσιμος πολλαπλασιαστής μέσω co-investments με ιδιωτικά κεφάλαια. Σημειωτέον ότι στην Ελλάδα οι τεχνολογικές εταιρείες αντιστοιχούν μόλις στο 1% του ΑΕΠ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 8%. «Αν αναλογιστεί κανείς ότι πριν από πέντε χρόνια ήμασταν σχεδόν στο μηδέν, η πρόοδος είναι μεγάλη» τονίζει ο Μ. Βερέμης, ξεκαθαρίζοντας, ωστόσο, ότι θα έπρεπε να είναι εθνικός στόχος να πλησιάσουμε το 8%.
«Η λέξη disruption έχει γίνει ο νέος κανόνας, στον οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για εφησυχασμό».
Από τις startups στις scaleups
Όσον αφορά το είδος των επενδύσεων που πλέον υλοποιούνται στην εγχώρια αγορά, όπως εξηγεί, αυτές έχουν ξεκινήσει να μετακινούνται από τα πρώιμα στάδια σε πιο ώριμες εταιρείες, τις λεγόμενες scaleups. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και το νέο fund της Big Pi Ventures, το μεγαλύτερο του είδους του στην Ελλάδα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το Big Pi Growth Ι. «Το νέο fund εστιάζει σε αυτό ακριβώς το κενό. Πρόκειται για εταιρείες που έχουν περάσει τη δύσκολη “κοιλάδα του θανάτου” και είναι έτοιμες να αναπτυχθούν διεθνώς» σημειώνει ο partner της Big Pi Ventures Capital. Το ζητούμενο, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν είναι πια να ιδρύονται περισσότερες startups, αλλά να μεγαλώνουν εκείνες που ήδη υπάρχουν. «Χρειάζεται να αναπτυχθεί το growth capital, αυτό λείπει τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Ευρώπη. Μόνο έτσι θα μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις να διεκδικήσουν θέση στις διεθνείς αγορές» τονίζει.
Οι μεγάλες τάσεις του αύριο
Για τον ίδιο, το μεγαλύτερο «κύμα» που θα καθορίσει το μέλλον της επιχειρηματικότητας είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη. Το κρίσιμο ερώτημα, όμως, είναι αν θα οδηγήσει σε εκδημοκρατισμό της παραγωγικότητας ή σε ακόμη μεγαλύτερη συγκέντρωση. «Αν τα Large Language Models μείνουν στα χέρια λίγων, τότε η αγορά θα γίνει ολιγοπωλιακή. Ωστόσο, στο επίπεδο των εφαρμογών, του λεγόμενου Application Layer, υπάρχει ανοιχτός χώρος για καινοτομία. Εκεί ακριβώς υπάρχουν ευκαιρίες και για μικρότερες αγορές, όπως η Ελλάδα» επισημαίνει ο Μάρκος Βερέμης.
Παράλληλα, βλέπει να αναδύεται μια νέα τάση με γεωπολιτικό αποτύπωμα: την ανάγκη για «ψηφιακή επάρκεια». «Δεν είναι πια δεδομένο ότι οι χώρες θα στηρίζονται αποκλειστικά σε αμερικανικές ή κινεζικές λύσεις» εξηγεί, επισημαίνοντας την αξία της τεχνολογικής ανεξαρτησίας. Η Ευρώπη, άλλωστε, αρχίζει να το αντιλαμβάνεται και ενισχύει παίκτες όπως η Mistral, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει αντίβαρο απέναντι σε κολοσσούς όπως η OpenAI και η Google.
Τεχνολογία
- Μόλις το 1% η συνεισφορά των εταιρειών τεχνολογίας στο ελληνικό ΑΕΠ όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 8%.
- 250 εκατ. ευρώ είναι τα κεφάλαια που διαχειρίζεται το Big Pi Growth I της Big Pi Ventures. Πρόκειται για το πρώτο growth euity fund στην Ελλάδα και τη ΝΑ Ευρώπη που θα επενδύει αποκλειστικά σε εταιρείες τεχνολογίας.
- >100 Τεχνολογικές εταιρείες βρίσκονται στο «ραντάρ» της Big Pi Ventures είτε αμιγώς ελληνικές, είτε με Έλληνες ιδρυτές και έντονη παρουσία στη χώρα μας, είτε εταιρείες από τη ευρύτερη γεωγραφική μας περιοχή ή πανευρωπαϊκά, οι οποίες ενδιαφέρονται να αποκτήσουν παρουσία στην Ελλάδα.
*H νέα έκδοση του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου στα περίπτερα. Δείτε τον χάρτη με τα σημεία πώλησης.
**Φωτογραφία: Προσωπικό αρχείο
