Τραμπ: Μειώνει δασμούς σε βασικά τρόφιμα – Προσπάθεια ανάσχεσης της ακρίβειας στις ΗΠΑ
Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο μειώνει ή μηδενίζει δασμούς σε περισσότερα από 200 εισαγόμενα τρόφιμα.
- Οι δασμοί σε προϊόντα όπως καφές, μπανάνες, βοδινό, τομάτες και τσάι εξαιρούνται από «ανταποδοτικούς» συντελεστές 10%–50%.
- Ο Λευκός Οίκος επιχειρεί να περιορίσει το πολιτικό κόστος της ακρίβειας, καθώς εκτιμήσεις δείχνουν ότι η δασμολογική πολιτική θα μπορούσε να κοστίσει έως 1.800 δολάρια τον χρόνο στο μέσο νοικοκυριό.
- Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι, παρότι οι περικοπές δασμών θα βοηθήσουν συγκεκριμένες κατηγορίες τιμών, η συνολική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα οι μειώσεις κόστους θα περάσουν στην τελική λιανική τιμή.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί αναδίπλωση στην επιθετική δασμολογική πολιτική του, μειώνοντας ή μηδενίζοντας δασμούς σε βασικά τρόφιμα σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει την ακρίβεια στο καλάθι του σούπερ μάρκετ και να κατευνάσει την πίεση των καταναλωτών.
Τι προβλέπει το νέο εκτελεστικό διάταγμα
Με την υπογραφή νέου εκτελεστικού διατάγματος, ο Τραμπ εξαιρεί από τους αυξημένους δασμούς δεκάδες εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα, με αιχμή το βοδινό κρέας, τον καφέ, τα τροπικά φρούτα (όπως μπανάνες) και προϊόντα όπως το τσάι και το κακάο. Πρόκειται για κατηγορίες προϊόντων τις οποίες οι ΗΠΑ είτε δεν παράγουν καθόλου είτε δεν μπορούν να καλύψουν την εγχώρια ζήτηση, με αποτέλεσμα οι εισαγωγές να είναι απαραίτητες και οι δασμοί να μεταφράζονται σχετικά άμεσα σε αυξήσεις τιμών για τους καταναλωτές.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ οικονομικών μέσων, οι εξαιρέσεις αυτές αφαιρούν τα συγκεκριμένα προϊόντα από το νέο «ανταποδοτικό» δασμολογικό καθεστώς, όπου οι δασμοί ξεκινούν από 10% και μπορούν να φθάσουν έως και το 50% ανάλογα με τη χώρα προέλευσης. Η απόφαση έχει αναδρομική ισχύ από τα μεσάνυχτα της 13ης Νοεμβρίου, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι οι εισαγωγείς θα επωφεληθούν άμεσα, ανοίγοντας τον δρόμο για σταδιακή αποκλιμάκωση τιμών στην αγορά τροφίμων τους επόμενους μήνες.
Στόχος η ανακούφιση από την ακρίβεια στα τρόφιμα
Ο βασικός –και δηλωμένος– στόχος του Λευκού Οίκου είναι να αντιμετωπιστεί η δυσφορία των καταναλωτών για τις υψηλές τιμές βασικών αγαθών, καθώς ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έχει καταστεί πολιτικά εκρηκτικό ζήτημα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο δείκτης τιμών καταναλωτή (CPI) αυξήθηκε κατά 3% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο του 2025, με τις αυξήσεις στα τρόφιμα –από τον καφέ και τις μπανάνες μέχρι το κρέας– να συγκαταλέγονται στους βασικούς οδηγούς της ανόδου.
Οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι τα δασμολογικά μέτρα της διοίκησης Τραμπ έχουν συμβάλει στην άνοδο των τιμών, ιδίως σε προϊόντα όπως το βοδινό κρέας, ο καφές, τα έπιπλα, οι οικιακές συσκευές και τα είδη ένδυσης, τα οποία κατά μεγάλο ποσοστό εισάγονται. Μελέτες εκτιμούν ότι η ήδη εφαρμοζόμενη δασμολογική ατζέντα θα μπορούσε να κοστίσει σε ένα μέσο νοικοκυριό από 1.000 έως 1.800 δολάρια ετησίως, μέσω της αύξησης του κόστους ζωής, αν οι δασμοί παρέμεναν στο προηγούμενο επίπεδο.
Από τα «τιμωρητικά» δασμολογικά μέτρα στις εξαιρέσεις
Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια στροφή σε σχέση με τη μέχρι τώρα στρατηγική, όπου οι δασμοί παρουσιάζονταν ως εργαλείο «δίκαιου εμπορίου» και πίεσης σε εμπορικούς εταίρους όπως η Κίνα, αλλά και σύμμαχες χώρες στον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρώπη. Η ομπρέλα των επιπλέον δασμών, που σε ορισμένες περιπτώσεις έφτανε συνολικά το 25% ή και υψηλότερα, είχε σχεδιαστεί για να μεταβάλει τους όρους ανταγωνισμού υπέρ της αμερικανικής βιομηχανικής παραγωγής, αλλά στην πράξη λειτούργησε και ως επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις που βασίζονται σε εισαγωγές.
Το νέο πακέτο εξαιρέσεων, όπως περιγράφεται σε αναλύσεις αμερικανικών μέσων, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να αφαιρεθεί ένα μέρος της δασμολογικής πίεσης από την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, χωρίς ωστόσο να αγγίζονται οι πιο «στρατηγικοί» δασμοί σε βιομηχανικά προϊόντα και εισαγόμενα αγαθά υψηλής προστιθέμενης αξίας. Με αυτόν τον τρόπο, ο Λευκός Οίκος επιχειρεί να διατηρήσει το πολιτικό αφήγημα της σκληρής στάσης στο εμπόριο, μειώνοντας ταυτόχρονα το πιο ορατό για τους ψηφοφόρους κομμάτι του κόστους: τις τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Πίεση από δημοσκοπήσεις και πολιτικό κόστος
Η απόφαση για χαλάρωση των δασμών στα τρόφιμα έρχεται σε μια περίοδο όπου οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν την ακρίβεια και το κόστος ζωής ως βασικό παράγοντα δυσαρέσκειας απέναντι στην κυβέρνηση. Σύμφωνα με ρεπορτάζ, οι αυξημένες τιμές σε βασικά είδη διατροφής έχουν εξελιχθεί σε κεντρικό πολιτικό διακύβευμα, με τους ψηφοφόρους να αποδίδουν ευθύνη τόσο στις δασμολογικές επιλογές όσο και στη συνολική οικονομική διαχείριση της διοίκησης.
Ο Τραμπ είχε στο παρελθόν παραδεχθεί ότι τα δασμολογικά μέτρα μπορεί να προκαλέσουν «βραχυπρόθεσμο πόνο» στους Αμερικανούς, υποστηρίζοντας όμως πως τα μακροπρόθεσμα οφέλη –όπως η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής– θα αντισταθμίσουν το κόστος. Ωστόσο, η επιμονή του πληθωρισμού γύρω από το 3% και οι υπολογισμοί ότι τα νοικοκυριά χάνουν πραγματικό εισόδημα λόγω ακρίβειας, φαίνεται ότι επιβάλλουν μια πιο πραγματιστική προσαρμογή της πολιτικής.
Τι λένε οι οικονομολόγοι για την επίδραση στις τιμές
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι οι δασμοί λειτουργούν ουσιαστικά ως φόρος στην κατανάλωση, αυξάνοντας έστω και εφάπαξ το γενικό επίπεδο τιμών. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει ήδη αναθεωρήσει ανοδικά τις προβλέψεις της για τον πυρήνα του πληθωρισμού (core PCE), εν μέρει λόγω των δασμών, ενώ αναλυτές προειδοποιούν ότι χωρίς διορθωτικές κινήσεις, το κόστος θα παρέμενε υψηλότερο για μεγαλύτερο διάστημα.
Η άρση ή μείωση δασμών σε εισαγόμενα τρόφιμα αναμένεται να ασκήσει καθοδικές πιέσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες τιμών, αλλά η συνολική επίδραση στον πληθωρισμό θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα και σε ποιο βαθμό οι επιχειρήσεις θα μετακυλήσουν τις μειώσεις αυτές στους καταναλωτές. Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι τα σούπερ μάρκετ και οι ενδιάμεσοι κρίκοι της αλυσίδας διανομής μπορεί να απορροφήσουν μέρος του οφέλους για να στηρίξουν τα περιθώρια κέρδους τους, ιδίως σε κλάδους που έχουν ήδη πιεστεί από το αυξημένο κόστος ενέργειας και εργασίας.
Περιορισμοί και αβεβαιότητες της νέας πολιτικής
Παρά τη θετική υποδοχή από οργανώσεις καταναλωτών και κλάδους που εξαρτώνται από εισαγόμενες πρώτες ύλες, η δέσμη μέτρων χαρακτηρίζεται από σημαντικούς περιορισμούς. Πρώτον, αφορά κυρίως τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα και δεν αγγίζει τον πυρήνα των δασμών σε βιομηχανικά αγαθά και ενδιάμεσα προϊόντα, τα οποία επηρεάζουν το κόστος παραγωγής σε κλάδους όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, τα ηλεκτρονικά και τα μηχανήματα.
Δεύτερον, η ίδια η διοίκηση και η Fed αναγνωρίζουν ότι οι δασμοί έχουν ήδη «χτίσει» ένα υψηλότερο επίπεδο τιμών, το οποίο δεν εξαφανίζεται απλώς με μερική άρση τους, καθώς οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές έχουν προσαρμόσει τις συμπεριφορές τους. Τρίτον, η διεθνής διάσταση –με πιθανούς εμπορικούς εταίρους να διεκδικούν ανάλογες εξαιρέσεις ή να εξετάζουν αντίμετρα– προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο αβεβαιότητας για τις προοπτικές του παγκόσμιου εμπορίου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
Πηγή: cnbc.com
