Η παγκόσμια οικονομία αλλάζει κατεύθυνση και η Ευρώπη αναζητά νέο μοντέλο ανάπτυξης
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, έστειλε ένα από τα πιο ηχηρά μηνύματα των τελευταίων μηνών: η ευρωπαϊκή οικονομία είναι «σχεδιασμένη για έναν κόσμο που σταδιακά εξαφανίζεται». Η εξάρτηση της ΕΕ από το διεθνές εμπόριο και τις εισαγωγές κρίσιμων υλικών καθιστά την ήπειρο ευάλωτη σε ένα περιβάλλον αποπαγκοσμιοποίησης, εμπορικών συγκρούσεων και γεωπολιτικών αναταράξεων.
Στην ομιλία της στο European Banking Congress, η Λαγκάρντ τόνισε ότι η Ευρώπη εξαρτάται σε υπερβολικό βαθμό από τρίτες χώρες για την ασφάλεια και τον εφοδιασμό της σε κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως τα σπάνια μέταλλα που ελέγχονται από την Κίνα και είναι απαραίτητα για ηλεκτροκινητήρες και ανεμογεννήτριες. Παράλληλα, ανέδειξε την ευπάθεια της εφοδιαστικής αλυσίδας, φέρνοντας ως παράδειγμα τα κινεζικά power chips της Nexperia που μπορούν να προκαλέσουν παύση παραγωγής στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία.
Παρά τις εξωτερικές πιέσεις, η ίδια υπογράμμισε ότι η Ευρώπη δεν έχει επιλύσει τις εσωτερικές της αδυναμίες. Το ενιαίο κέντρο βάρους της αγοράς παραμένει στάσιμο, ιδιαίτερα σε τομείς που θα καθορίσουν τον ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ψηφιακή τεχνολογία και η εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών.
Σημείο-κλειδί της ανάλυσης της ΕΚΤ αποτέλεσαν τα εσωτερικά εμπορικά εμπόδια. Όπως είπε η Λαγκάρντ, τα εμπόδια υπηρεσιών μεταξύ κρατών-μελών ισοδυναμούν με «δασμό» 100%, ενώ στα αγαθά φτάνουν το 65%. Η άρση αυτών των εμποδίων, σε επίπεδα αντίστοιχα της Ολλανδίας, θα αρκούσε — σύμφωνα με την ΕΚΤ — για να αντισταθμίσει πλήρως τον αντίκτυπο των αμερικανικών δασμών.
Την ίδια ώρα, η Επιτροπή προβλέπει μέτρια ανάπτυξη για την ευρωζώνη: 1,3% το 2025, 1,2% το 2026 και 1,4% το 2027. Παρά την ανθεκτικότητα απέναντι στους δασμούς των ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται να κινείται σε χαμηλότερη ταχύτητα από τους βασικούς ανταγωνιστές της.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πολυαναμενόμενη έκθεση απασχόλησης για τον Σεπτέμβριο έδειξε ότι οι νέες θέσεις εργασίας ξεπέρασαν τις εκτιμήσεις, με τις προσλήψεις να αυξάνονται κατά 119.000. Ωστόσο, το ποσοστό ανεργίας σκαρφάλωσε στο υψηλότερο επίπεδο τετραετίας, δημιουργώντας μια αντιφατική εικόνα που περιπλέκει τις επόμενες κινήσεις της Federal Reserve. Η επιτροπή χάραξης πολιτικής της Fed παραμένει διχασμένη, ενώ η αγορά περιμένει ενδείξεις για το αν θα υπάρξει νέα μείωση επιτοκίων.
Παράλληλα, οι Αμερικανοί δηλώνουν αυξημένη ανησυχία για τα προσωπικά οικονομικά τους, με το καταναλωτικό κλίμα να υποχωρεί σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί.
Στην Ασία, η Ιαπωνία προχωρά σε ένα εκτεταμένο πακέτο στήριξης 21,3 τρισ. γιεν, το μεγαλύτερο από την πανδημία, με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης και τη συγκράτηση του κόστους ζωής. Αντίθετα, η Κίνα καταγράφει πτώση 19% στις δημοσιονομικές δαπάνες τον Οκτώβριο — τη μεγαλύτερη από το 2021 — γεγονός που υπονομεύει έναν από τους πιο βασικούς πυλώνες της επενδυτικής δραστηριότητας.
Οι αναδυόμενες αγορές παρουσιάζουν ανάμεικτη εικόνα. Το Μεξικό συρρικνώθηκε κατά 0,3% το τρίτο τρίμηνο, υπό τη σκιά της εμπορικής αβεβαιότητας, ενώ η Βραζιλία κατέγραψε μεγαλύτερη του αναμενόμενου πτώση στην οικονομική δραστηριότητα.
Τέλος, οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως συνεχίζουν τον κύκλο διαφοροποιημένων αποφάσεων, με μειώσεις επιτοκίων σε Νότια Αφρική, Αγκόλα, Ουρουγουάη και Ισλανδία, ενώ χώρες όπως η Ουγγαρία και η Αίγυπτος κράτησαν σταθερή τη νομισματική τους πολιτική.
