«Νέα εποχή ενεργειακής ανεξαρτησίας»: Οριστικό τέλος στο ρωσικό αέριο έως το 2027
- Η ΕΕ καταλήγει σε συμφωνία για τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού αερίου το φθινόπωρο του 2027.
- Τέλος στα μακροπρόθεσμα συμβόλαια: από 2027 για το LNG και από Σεπτέμβριο–Νοέμβριο 2027 για το αέριο αγωγών.
- Τα συμβόλαια μικρής διάρκειας απαγορεύονται από Απρίλιο–Ιούνιο 2026.
- Οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ αναμένεται να φτάσουν τα 15 δισ. ευρώ φέτος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κήρυξε σήμερα την έναρξη μιας «νέας εποχής» ενεργειακής αυτονομίας έναντι της Μόσχας, μετά τη συμφωνία των ευρωπαϊκών θεσμών για τον σταδιακό τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου έως το φθινόπωρο του 2027. «Τα καταφέραμε», ανέφερε χαρακτηριστικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζοντας ότι η Ευρώπη αφήνει πίσω της οριστικά τον ενεργειακό εκβιασμό της Ρωσίας.
Το χρονοδιάγραμμα που συμφωνήθηκε αποτελεί συμβιβασμό ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο —που ζητούσε ταχύτερη εφαρμογή— και τα κράτη μέλη που επιθυμούσαν μεγαλύτερη μεταβατική περίοδο. Για το αέριο αγωγών, η απαγόρευση των μακροπρόθεσμων συμβολαίων θα τεθεί σε ισχύ στις 30 Σεπτεμβρίου 2027, με πλήρη εφαρμογή το αργότερο την 1η Νοεμβρίου. Για το LNG, τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια θα σταματήσουν ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2027.
Στα συμβόλαια μικρής διάρκειας, η απαγόρευση έρχεται νωρίτερα: στις 25 Απριλίου 2026 για το LNG και στις 17 Ιουνίου 2026 για το αέριο αγωγών.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να επικαλούνται «ανωτέρα βία» για τον τερματισμό συμβολαίων με ρωσικούς προμηθευτές, στηρίζοντας νομικά την απόφαση της ΕΕ.
Παράκαμψη βέτο και πολιτικές τριβές
Η Κομισιόν επέλεξε νομοθετική πρόταση αντί για πακέτο κυρώσεων ώστε να αποφύγει το ενδεχόμενο βέτο από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία — δύο χώρες που διατηρούν στενές σχέσεις με τη Μόσχα και συνεχίζουν να αντιτίθενται σε σκληρά ενεργειακά μέτρα.
Ο Βίκτορ Ορμπάν, παρά τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, δεσμεύθηκε στα τέλη Νοεμβρίου, μετά από επίσκεψη στο Κρεμλίνο, ότι η Ουγγαρία θα συνεχίσει να εισάγει ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Ως απάντηση, η συμφωνία προβλέπει ότι η Επιτροπή θα παρουσιάσει εντός των επόμενων μηνών ειδική πρόταση για την πλήρη διακοπή των εισαγωγών ρωσικού αερίου από Ουγγαρία και Σλοβακία έως το ίδιο έτος.
Η εικόνα των εισαγωγών: από το 45% στο 19%, αλλά με ισχυρή παρουσία στο LNG
Η ΕΕ είχε ήδη από το 2022 ξεκινήσει τη διαδικασία απεξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο, αλλά οι εξαιρέσεις για Ουγγαρία και Σλοβακία παρέμειναν. Στο φυσικό αέριο, η μείωση είναι θεαματική: από 45% του συνόλου των εισαγωγών το 2021, το ρωσικό μερίδιο έπεσε σε 19% το 2024.
Ωστόσο, στο LNG η εικόνα είναι διαφορετική. Παρά τις προσπάθειες διαφοροποίησης, η Ρωσία αποτελεί ακόμη τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή της ΕΕ, καλύπτοντας το 20% των συνολικών εισαγωγών LNG — περίπου 20 δισ. κυβικά μέτρα από τα 100 δισ. που εισήχθησαν το 2024. Πρώτες παραμένουν οι ΗΠΑ με μερίδιο 45%.
Συνολικά, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ αναμένεται να αγγίξουν τα 15 δισ. ευρώ μέσα στο έτος.
Κρεμλίνο κατά ΕΕ για την απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου
Το Κρεμλίνο στράφηκε κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Τετάρτη (3/12) μετά την απόφαση του μπλοκ να απαγορεύσει όλες τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου έως το φθινόπωρο του 2027.
Κατά τη Μόσχα αυτή η απόφαση θα αναγκάσει την Ένωση να χρησιμοποιεί πιο ακριβή ενέργεια και θα «επιταχύνει» την πτώση της ισχύος της.
«Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη καταδικάζει τον εαυτό της σε πολύ πιο ακριβές πηγές ενέργειας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε δημοσιογράφους, μεταξύ των οποίων και της AFP, σε συνέντευξη Τύπου, προσθέτοντας: «Αυτό θα επιταχύνει μόνο τη διαδικασία… της απώλειας της ηγεσίας της ευρωπαϊκής οικονομίας».
Οι ευρωβουλευτές και τα κράτη μέλη κατέληξαν νωρίτερα την Τετάρτη σε συμφωνία για την πλήρη διακοπή των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, σε μια προσπάθεια να στερήσουν από τη Μόσχα σημαντικά κεφάλαια που τροφοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η συμφωνία θα περιλαμβάνει μια νομικά δεσμευτική, σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία, με πλήρη απαγόρευση να ισχύει από το τέλος του 2026 και το φθινόπωρο του 2027, αντίστοιχα.
Η Ε.Ε. προχώρησε στην απεξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο το 2022, αλλά χορήγησε εξαιρέσεις σε δύο χώρες χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα: την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Η Ρωσία αντιπροσώπευε το 12% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ε.Ε. τον Οκτώβριο σε σχέση με 45% πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022.
