AI vs εργασία: Η προειδοποίηση που οι CEOs δεν θέλουν να ακούσουν
-
Οι «γνωστικές» δουλειές γραφείου είναι οι πρώτες που αντικαθίστανται από AI, με τους νέους εργαζόμενους να πλήττονται δυσανάλογα.
-
Η απειλή δεν περιορίζεται στα white-collar jobs· ακόμη και τα τεχνικά και χειρωνακτικά επαγγέλματα κινδυνεύουν μεσοπρόθεσμα.
-
Ο Yoshua Bengio προειδοποιεί ότι χωρίς συντονισμό και ηθικά όρια, η AI μπορεί να υπονομεύσει όχι μόνο την εργασία αλλά και τη δημοκρατία.
Η «ασφυξία» στην αγορά εργασίας από την Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι ένα μελλοντικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ήδη συμβαίνει — αθόρυβα αλλά συστηματικά.
Ο Yoshua Bengio, ένας από τους αρχιτέκτονες της σύγχρονης AI, πέρασε τέσσερις δεκαετίες χτίζοντας την τεχνολογία που τώρα απειλεί εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Καθηγητής Πληροφορικής στο Université de Montréal, βραβευμένος με Turing Award και ένας από τους πιο πολυαναφερόμενους επιστήμονες παγκοσμίως στο Google Scholar, σήμερα κάνει κάτι σπάνιο: αποκηρύσσει το ίδιο του το έργο — για να προειδοποιήσει.
Οι πρώτες απώλειες, λέει, θα είναι οι «γνωστικές δουλειές»: τα επαγγέλματα γραφείου, όσα γίνονται «πίσω από ένα πληκτρολόγιο».
«Είναι απλώς θέμα χρόνου», τόνισε ο Bengio στο podcast Diary of a CEO του Steven Bartlett. «Αν δεν συναντήσουμε κάποιο θεμελιώδες επιστημονικό όριο, τα συστήματα AI θα γίνονται ολοένα και πιο ικανά να κάνουν τη δουλειά των ανθρώπων. Οι εταιρείες ήδη ανυπομονούν να τα ενσωματώσουν. Δεν είναι ερώτημα αν θα συμβεί — αλλά πότε».
Σύμφωνα με τον Bengio, οι Gen Z εργαζόμενοι πλήττονται πρώτοι. Οι junior ρόλοι είναι οι πιο εύκολοι να καταργηθούν, να συγχωνευθούν ή να αντικατασταθούν από λογισμικό. Όμως μέσα σε πέντε χρόνια, προειδοποιεί, κανείς δεν θα είναι στο απυρόβλητο.
Δεν απειλούνται μόνο οι δουλειές γραφείου
Για χρόνια, τα πανεπιστημιακά πτυχία παρουσιάζονταν ως το εισιτήριο για σταθερή και καλοπληρωμένη εργασία. Σήμερα, ακόμη και άριστα καταρτισμένοι απόφοιτοι βρίσκονται εκτός αγοράς, καθώς πολλές εταιρείες ακολουθούν στρατηγική «περιμένουμε και βλέπουμε» λόγω AI.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι απόφοιτοι αντιμετωπίζουν τη χειρότερη αγορά εργασίας από το 2018. Εταιρείες όπως η Intel, η IBM και η Google έχουν «παγώσει» χιλιάδες νέες θέσεις — ρόλους που εκτιμάται ότι θα αναλάβει η AI μέσα στην επόμενη πενταετία.
Και όσοι πιστεύουν ότι τα χειρωνακτικά επαγγέλματα είναι ασφαλή; Ο Bengio διαφωνεί. «Ναι, αν είσαι υδραυλικός ή κάνεις φυσική δουλειά, θα πάρει περισσότερο χρόνο», λέει, παραπέμποντας συχνά στις απόψεις του Geoffrey Hinton. «Αλλά αυτό είναι προσωρινό».
«Μετανιώνω για το έργο της ζωής μου»
Σήμερα, γνωρίζοντας τις συνέπειες, ο Bengio δηλώνει ανοιχτά ότι μετανιώνει.
«Έπρεπε να το είχα δει πολύ νωρίτερα. Δεν έδωσα τη δέουσα προσοχή στους δυνητικά καταστροφικούς κινδύνους», παραδέχεται. Σημείο καμπής ήταν η εμφάνιση του ChatGPT — αλλά και η γέννηση του εγγονού του. «Συνειδητοποίησα ότι δεν είναι καθόλου βέβαιο πως θα έχει μια φυσιολογική ζωή σε 20 χρόνια. Ήδη βλέπουμε συστήματα AI που αντιστέκονται στο να απενεργοποιηθούν».
Ο Bengio ίδρυσε το LawZero, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που στοχεύει στη δημιουργία ασφαλών και ανθρωποκεντρικών συστημάτων AI. Όμως η προειδοποίησή του παραμένει σκοτεινή: αν συνεχιστεί η κούρσα χωρίς φρένα, δεν απειλούνται μόνο οι δουλειές — αλλά και η ίδια η δημοκρατία, ακόμη και μέσα σε δύο δεκαετίες.
Το μήνυμά του προς τους CEOs είναι ξεκάθαρο: «Κάντε ένα βήμα πίσω. Μιλήστε μεταξύ σας. Αν μείνουμε εγκλωβισμένοι στον ανταγωνισμό, θα πάρουμε τεράστια ρίσκα — όχι μόνο για τις εταιρείες σας, αλλά για τα παιδιά σας».
