Από τον Άρη στη Wall Street: Το στρατηγικό σταυροδρόμι της SpaceX

• Ιστορικό μέγεθος, ιστορικό δίλημμα: Με εκτιμήσεις αποτίμησης έως και 1,5 τρισ. δολάρια και εκρηκτικά αυξανόμενες κεφαλαιακές ανάγκες (Starship, Starlink, data centers AI), η SpaceX πλησιάζει τα όρια που μπορούν να στηρίξουν οι ιδιωτικές αγορές.

• Ο φόβος του δημόσιου ελέγχου: Η εμπειρία της Tesla έχει καταστήσει τον Musk επιφυλακτικό απέναντι σε short-sellers, ρυθμιστικές αρχές και βραχυπρόθεσμες πιέσεις κερδοφορίας, τις οποίες μέχρι σήμερα η SpaceX αποφεύγει ως μη εισηγμένη.

• Μονόδρομος ή επιλογή ανάγκης: Παρότι η εταιρεία παραμένει κερδοφόρα και εξαιρετικά ελκυστική σε ιδιώτες επενδυτές, το μέγεθος και ο πολυετής βιομηχανικός της οδικός χάρτης ενδέχεται τελικά να καταστήσουν την IPO όχι στρατηγική επιλογή, αλλά αναγκαστική λύση.

Της Jessica Mathews

Η δημόσια προσφορά της SpaceX θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η μεγαλύτερη αρχική δημόσια προσφορά όλων των εποχών – εξασφαλίζοντας ακόμη περισσότερα χρήματα από την τεράστια δημόσια εγγραφή της Saudi Aramco ύψους 29 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2019. Και με τα ραγδαία αυξανόμενα κόστη που θα συσσωρεύσει η SpaceX καθώς ετοιμάζεται για περισσότερες δοκιμαστικές πτήσεις για τον πύραυλο Starship που θέλει να στείλει στον Άρη, τους χιλιάδες επιπλέον δορυφόρους που σκοπεύει να στείλει σε τροχιά και τα κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να αποφασίσει να κατασκευάσει στο διάστημα, μερικά επιπλέον δισεκατομμύρια σε μετρητά σίγουρα δεν θα έβλαπταν.

Αλλά το κρίσιμο ερώτημα είναι: Θέλει πραγματικά ο Elon Musk τους πονοκεφάλους που θα συνοδεύουν όλα αυτά τα χρήματα;

Από τότε που εμφανίστηκαν αναφορές για την πιθανή δημόσια προσφορά, οι υποψήφιοι αγοραστές συμπεριφέρονται σαν να ήρθαν νωρίς τα Χριστούγεννα. Οι επενδυτές – από βασικά ιδρύματα της Wall Street μέχρι θαυμαστές του Elon που ανταλλάσσουν meme coins Shiba Inu στα υπόγειά τους – θα ζητήσουν να αγοράσουν μετοχές της SpaceX στις δημόσιες αγορές. Η εταιρεία, την οποία ίδρυσε ο Musk το 2002 με ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων που είχε κερδίσει από το PayPal, έχει κυριολεκτικά χτίσει τα θεμέλια του μη εισηγμένου διαστημικού οικοσυστήματος της Αμερικής. Είναι η κορυφαία διαστημική εταιρεία στον κόσμο και ένας από τους σημαντικότερους – και πιο καλοπληρωμένους – ιδιωτικούς εργολάβους της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Μέχρι στιγμής, οι αναφορές και τα δημοσιεύματα εκτιμούν μια πιθανή κεφαλαιοποίηση αγοράς στα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι ένα χρηματιστηριακό ντεμπούτο θα εκτοξεύσει αμέσως την SpaceX στις τάξεις των 10 πιο πολύτιμων εισηγμένων εταιρειών στον κόσμο. Η Payload Space, η οποία δημοσιεύει λεπτομερή ετήσια έρευνα εσόδων και εκτιμήσεις για την SpaceX, προέβλεψε ότι η SpaceX θα δημιουργήσει έσοδα περίπου 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων φέτος και μεταξύ 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων και 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2026. Ο Musk δήλωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι η SpaceX έχει θετική ταμειακή ροή για «πολλά» χρόνια. «Η αρχική δημόσια προσφορά της SpaceX θα είναι η πιο πολυαναμενόμενη και επιτυχημένη δημόσια προσφορά που έγινε ποτέ, κατά τη γνώμη μου», λέει ο Andrew Rocco, στρατηγικός αναλυτής μετοχών στην Zacks Investment Research.

Εν ολίγοις, σχεδόν όλοι έχουν έναν βάσιμο λόγο να ενθουσιάζονται με μια IPO της SpaceX – εκτός από τον Elon Musk.

Είναι δύσκολο αρχικά να καταλάβουμε γιατί ο Musk ξαφνικά πείστηκε ότι η εισαγωγή της SpaceX στο χρηματιστήριο αξίζει τον έλεγχο, την κριτική και το κανονιστικό βάρος που εδώ και καιρό έλεγε ότι ήθελε να αποφύγει. Ήταν ο ηγέτης που έβγαλε εκτός χρηματιστηρίου το Twitter, άλλωστε, για να μπορέσει να προωθήσει σαρωτικές απολύσεις και αλλαγές χωρίς την κριτική των χρηματιστηριακών αγορών. Και είχε αναφέρει ότι σκεφτόταν να θέσει εκτός χρηματιστηρίου την Tesla το 2018 – ένα tweet που προκάλεσε έρευνα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC) και δικαστική διαμάχη με τους μετόχους. Η διατήρηση των άλλων εταιρειών του εκτός χρηματιστηρίου – συμπεριλαμβανομένων των Neuralink, xAI και Boring Company – επέτρεψε στον Musk να διευθύνει τις επιχειρήσεις του όπως θέλει χωρίς πολύ δημόσιο έλεγχο.

Η Tesla – η μόνη από τις έξι εταιρείες του Musk που είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο – έχει, σε αρκετές περιπτώσεις, προσελκύσει περισσότερους short-sellers από οποιαδήποτε άλλη μετοχή τα τελευταία χρόνια. Το πακέτο αμοιβών του Musk έχει βρεθεί στο επίκεντρο της κριτικής. Τα tweets του έχουν διερευνηθεί και τα απίθανα χρονοδιαγράμματα παράδοσης προϊόντων του έχουν καταρριφθεί από τους αναλυτές. Οι επενδυτές τιμώρησαν τη μετοχή της Tesla όταν ο Musk έφυγε για να εργαστεί στον Λευκό Οίκο νωρίτερα φέτος, τη στιγμή που η SpaceX, ως μη εισηγμένη, κατάφερε να αποφύγει μεγάλο μέρος των επιπτώσεων. Για την ακρίβεια, μια πώληση μετοχών αυτό το καλοκαίρι εκτίμησε την αξία της SpaceX στα 400 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ μια επικείμενη προσφορά θα διπλασιάσει αυτήν την αποτίμηση, σύμφωνα με την Wall Street Journal.

Οι ασταθείς τάσεις και οι απαιτήσεις των δημόσιων επενδυτών δεν ήταν μόνο ενοχλητικές για τον Musk στην Tesla. Μερικές φορές τις έχει εκλάβει ως προσωπική προσβολή. Σε μια συνέντευξη του 2017, ο Musk περιέγραψε μια τεράστια short θέση ύψους 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Tesla ως «επιβλαβή». Τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του Musk στο Υπουργείο Αποδοτικότητας της Κυβέρνησης του Προέδρου Τραμπ, ο Musk παραδέχτηκε στο Fox News το προσωπικό κόστος που είχε ο βανδαλισμός σε οχήματα και εκθεσιακούς χώρους της Tesla και η κατακόρυφη πτώση της τιμής της μετοχής της Tesla.

Εάν η SpaceX εισαχθεί στο χρηματιστήριο τον επόμενο χρόνο, θα βρεθεί αμέσως στη φρενίτιδα του ελέγχου της Wall Street σχετικά με βραχυπρόθεσμα οικονομικά στοιχεία, καθυστερήσεις προϊόντων και κόστος. Λίγοι αναλυτές θα ρωτήσουν τον Musk για τα μακροπρόθεσμα σχέδιά του για τον αποικισμό του Άρη. Σίγουρα ο Musk δεν θα υπέβαλε ποτέ την SpaceX – την καρδιά των ευρύτερων …συμπαντικών φιλοδοξιών του – στον έλεγχο που υφίσταται η Tesla, εκτός αν ένιωθε ότι ήταν η μόνη επιλογή.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο Musk θα έβαζε ποτέ την SpaceX στο χρηματιστήριο, εκτός αν τα μαθηματικά εξαρτώνταν από αυτό. Και, βεβαίως, αυτό μπορεί να μην ισχύσει, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Ο οικονομικός διευθυντής της SpaceX φέρεται να έχει πει στους υπαλλήλους ότι το εάν και πότε θα πραγματοποιηθεί μια αρχική δημόσια προσφορά είναι «εξαιρετικά αβέβαιο».

Μέχρι σήμερα, η SpaceX έχει καταφέρει να συγκεντρώσει περισσότερα κεφάλαια από τις περισσότερες άλλες μη εισηγμένες εταιρείες στην ιστορία. Η εταιρεία έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το PitchBook, ένα ποσό που, μόλις πριν από μια δεκαετία, θα ακουγόταν παράλογο.

Φυσικά, είμαστε στο 2025, και -σε μια περίοδο που οι ιδιωτικές αγορές έχουν εκραγεί καθώς θεσμικοί επενδυτές όπως τα κληροδοτήματα, τα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα αμοιβαία κεφάλαια και τα κρατικά επενδυτικά ταμεία έχουν αναζητήσει υπερμεγέθεις αποδόσεις σε κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών- εταιρείες όπως το μεγαθήριο της τεχνητής νοημοσύνης που συνίδρυσε ο Musk, η OpenAI, και η ιδιοκτήτρια του TikTok ByteDance έχουν φτάσει σε αποτιμήσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων που είναι πολύ υψηλότερες από αυτές των περισσότερων εισηγμένων εταιρειών. Μια προσφορά 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα έθετε την SpaceX στις 20 πιο πολύτιμες εισηγμένες εταιρείες στις ΗΠΑ, ακριβώς δίπλα στην JPMorgan Chase, η οποία έχει κεφαλαιοποίηση αγοράς 880 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και την Walmart, η αξία της οποίας ήταν 931 δισεκατομμύρια δολάρια στο κλείσιμο της αγοράς τη Δευτέρα.

Ωστόσο, οι ιδιωτικές αγορές έχουν τα όριά τους. Ενώ μπορεί να υπάρχουν περίπου 2 έως 3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαιο που βρίσκονται στο περιθώριο, διαθέσιμα για ανάπτυξη σε μη εισηγμένες εταιρείες – κάτι που δεν είναι καθόλου αξιοσημείωτο – υπάρχουν περίπου 100 έως 150 τρισεκατομμύρια δολάρια που έχουν επενδυθεί σε παγκόσμιες μετοχές, σύμφωνα με τον αναλυτή αναδυόμενων τεχνολογιών της PitchBook, Ali Javaheri.

«Η SpaceX έχει ουσιαστικά φτάσει στο ανώτατο όριο αυτού που μπορούν να υποστηρίξουν οι ιδιωτικές αγορές», λέει ο Javaheri. «Η χρηματοδότηση ενός οδικού χάρτη πολλών δεκαετιών, βιομηχανικής κλίμακας, απλώς δεν χαρτογραφείται καθαρά στις δομές των ιδιωτικών κεφαλαίων».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Έλον Μασκ: Στην αντεπίθεση μετά την κριτική της Μπίλι Άιλις για την κοινωνική ευθύνη των δισεκατομμυριούχων
• Έλον Μασκ: Νέο AI chip κάθε 12 μήνες υπόσχεται η Tesla
• «f****ng pathetic p**sy b**ch coward»: Γιατί η Μπίλι Άιλις κατακεραυνώνει τον Έλον Μασκ