AI και αγορά εργασίας: Γιατί οι νέοι δυσκολεύονται τώρα, αλλά θα κερδίσουν στο τέλος
Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει ριζικά τη δυναμική της αγοράς εργασίας, με τις πρώτες επιπτώσεις να εμφανίζονται στις junior θέσεις. Όπως αναφέρει το Bloomberg, η επιβράδυνση στις προσλήψεις στις ΗΠΑ δεν είναι γενικευμένη, αλλά αφορά κυρίως επαγγέλματα όπου η ΑΙ μπορεί να υποκαταστήσει βασικά καθήκοντα — από την ανάπτυξη λογισμικού έως την εξυπηρέτηση πελατών.
Η μεγαλύτερη πίεση παρατηρείται στους εργαζόμενους ηλικίας 22–25 ετών, δηλαδή εκεί όπου παραδοσιακά χτίζονται οι πρώτες δεξιότητες και εμπειρίες. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να στερήσει το «πρώτο σκαλοπάτι» της επαγγελματικής ανέλιξης για πολλούς νέους, καθυστερώντας την είσοδό τους στην αγορά εργασίας.
Μια ανισορροπία υπό διαμόρφωση
Παρότι η ανησυχία αυξάνεται, δεν υπάρχουν ακόμη αποδείξεις ότι η ΑΙ αποτελεί τον βασικό λόγο της επιβράδυνσης. Η Μάρθα Γκίμπελ από το Yale Budget Lab τονίζει πως «η χρονική σύμπτωση δεν συνεπάγεται αιτιότητα», επισημαίνοντας ότι στην οικονομία λαμβάνουν χώρα πολλαπλές, ταυτόχρονες μεταβολές.
Αντίθετα, αρκετοί αναλυτές βλέπουν τη σημερινή φάση ως μεταβατική περίοδο αβεβαιότητας. Οι επιχειρήσεις διστάζουν να προσλάβουν νέους, καθώς πειραματίζονται με την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης και αναζητούν τρόπους να μετρήσουν τα οφέλη στην παραγωγικότητα και το κόστος.
«Όταν μάθουν πώς να τη χρησιμοποιούν, μπορεί να αντιστρέψουν πορεία και να προσλάβουν ξανά περισσότερους νέους», εξηγεί ο οικονομολόγος Μπχαράτ Τσάνταρ του Stanford.
Ιστορικά, οι νέοι είναι οι πιο γρήγοροι να προσαρμοστούν
Ο συνιδρυτής του LinkedIn, Ριντ Χόφμαν, υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχει «νόμος της φυσικής» που να ορίζει πως η τεχνητή νοημοσύνη θα πλήξει πρώτα τους νέους. Αντίθετα, κάθε τεχνολογική επανάσταση – από τους υπολογιστές μέχρι το διαδίκτυο – ευνόησε εκείνους που μπορούσαν να μάθουν πιο γρήγορα.
Ο καθηγητής Ντέιβιντ Ντέμινγκ του Harvard το θέτει απλά: «Οι νέοι, μορφωμένοι άνθρωποι είναι ήδη οι πιο ένθερμοι χρήστες της ΑΙ. Διαθέτουν τη δημιουργικότητα και την ευελιξία να ανακαλύψουν νέες χρήσεις της».
Ακόμη και οι στατιστικές το επιβεβαιώνουν: το 46% των μηνυμάτων στο ChatGPT προέρχεται από άτομα ηλικίας 18–25 ετών, ενώ μόνο 15% των προγραμματιστών σε αυτή την ηλικιακή ομάδα θεωρεί την ΑΙ απειλή για τη δουλειά του.
«Σοκ εξειδίκευσης» και νέοι ρόλοι
Πολλές εταιρείες βιώνουν ένα «σοκ εξειδίκευσης» — συνειδητοποιούν ότι κάποιες παραδοσιακές θέσεις μπορούν να αυτοματοποιηθούν, αλλά δεν γνωρίζουν ακόμη ποιες δεξιότητες χρειάζονται στη νέα εποχή.
«Οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν έχουν υιοθετήσει ακόμη την ΑΙ», εξηγεί ο Καρίμ Λακάνι από το Harvard. «Θα χρειαστεί χρόνος για να επανασχεδιαστούν οι ρόλοι και οι διαδικασίες».
Σε αυτό το μεσοδιάστημα, οι προσλήψεις νέων επιβραδύνονται — αλλά όχι μόνιμα. Οι πρώτες που αναθεωρούν τη στρατηγική τους είναι οι εταιρείες που ήδη ενσωματώνουν την ΑΙ:
Η Shopify δηλώνει ότι προσλαμβάνει περισσότερους ασκούμενους επειδή «χρησιμοποιούν την ΑΙ με πιο δημιουργικούς τρόπους».
Η Duolingo αναφέρει ότι οι νεότεροι υπάλληλοι αξιοποιούν καλύτερα τα εργαλεία παραγωγικότητας.
Η απάντηση των πανεπιστημίων
Η εκπαίδευση προσαρμόζεται ήδη. Στο American University, το 90% των μαθημάτων της Σχολής Διοίκησης ενσωματώνει εργαλεία ΑΙ, ενώ δίνεται έμφαση στα soft skills – συνεργασία, παρουσίαση, επικοινωνία.
«Οι προβλέψεις για εξαφάνιση του 50% των θέσεων αρχικού επιπέδου είναι υπερβολικές», αναφέρει ο κοσμήτορας Ντέιβιντ Μάρτσικ. «Νέες ευκαιρίες θα δημιουργηθούν, γιατί οι νέοι προσαρμόζονται – είτε το θέλουν οι θεσμοί είτε όχι».
