Ακίνητα: Πώς θα καλυφθεί το έλλειμμα κατοικιών στην αγορά
Μια σειρά από παράγοντες, από την αναξιοποίητη περιουσία του δημοσίου και τα δεσμευμένα στα χαρτοφυλάκια των servicers ακίνητα μέχρι την άνθιση της αγοράς airbnb, τα αδρανή ακίνητα ιδρυμάτων και τις εκκρεμείς κληρονομιές -χωρίς νόμιμο ιδιοκτήτη-, γιγαντώνουν στις μέρες μας το στεγαστικό πρόβλημα που αποτυπώνεται σε έλλειμμα 180 χιλ. διαθέσιμων κατοικιών.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του οικονομικού τμήματος της Τράπεζας Πειραιώς αυτό το έλλειμμα θα καλυφθεί σε μια πενταετία. Ειδικότερα, σε ανάλυση με βάση στοιχεία των απογραφών 2011 και 2021 προκύπτει ότι το στεγαστικό πρόβλημα αναδείχθηκε με τη μείωση του αριθμού των διαθεσίμων ακινήτων περί τις 212 χιλ. λόγω του περιορισμού της οικοδομικής δραστηριότητας αυτής της περιόδου, της αύξησης της ζήτησης λόγω του αυξημένου αριθμού των νοικοκυριών καθώς και της εμφάνισης του φαινομένου της βραχυχρόνιας μίσθωσης που έχει απορροφήσει σήμερα 208 χιλ. ακίνητα (στοιχεία 2024). Υπολογίζοντας με βάση τα τρέχοντα επίπεδα οικοδομικής δραστηριότητας, που κατασκευάζονται περίπου 35 χιλ. κατοικίες ανά έτος, υπολογίζεται ότι το έλλειμμα των 180 χιλ. κατοικιών που παρατηρείται από το 2011 θα καλυφθεί σε μια πενταετία.
Εντωμεταξύ, σήμερα που το στεγαστικό έχει επιδεινωθεί αποτελώντας πονοκέφαλο για την κυβέρνηση, στην εξίσωση μπαίνουν μερικές χιλιάδες αναξιοποίητα ακίνητα. Περισσότερες από δύο εκατομμύρια κατοικίες παραμένουν κενές ή αναξιοποίητες, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που είχε παρουσιάσει πρόσφατα η BluPeak Estate Analytics, με ένα σημαντικό μέρος αυτών των ακινήτων να ανήκει στο ίδιο το Δημόσιο ή στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σήμερα, τα ακίνητα αυτά εμφανίζονται αποσπασματικά στο Κτηματολόγιο, στο Ε9 ή σε αρχεία υπηρεσιών, ενώ για μεγάλο αριθμό εξ αυτών δεν υφίσταται καν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύνολο περιουσίας που τυπικά υπάρχει, αλλά πρακτικά παραμένει αδρανές, χωρίς δυνατότητα αξιοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό ο Βασίλης Ηλιόπουλος, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της BluPeak Estate Analytics επισημαίνει ότι η δημιουργία ενός Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Ακινήτων αποτελεί το κρίσιμο πρώτο βήμα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Εξάλλου, μόνο μέσα από τη συγκέντρωση και διασταύρωση δεδομένων από το Κτηματολόγιο, το Ε9, τους Δήμους, τα Υπουργεία και τις λοιπές βάσεις δεδομένων μπορεί να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα της περιουσίας που υπάρχει.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η BluPeak Estate Analytics, στην Ελλάδα καταγράφονται περίπου 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές, εκ των οποίων οι 4.500 παραμένουν σχολάζουσες, χωρίς δηλαδή νόμιμο ιδιοκτήτη. Παράλληλα, περισσότερα από 75.000 ακίνητα τα οποία ανήκουν σε ιδρύματα και δημόσιους φορείς παραμένουν αδρανή, χωρίς χρήση και χωρίς σχέδιο αξιοποίησης. Στο σύνολο αυτό προστίθενται περίπου 25.000 ακίνητα που βρίσκονται μπλοκαρισμένα σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες σε όλη τη χώρα παραμένουν κενές και χωρίς λειτουργική αξιοποίηση.
Όπως σημειώνει μεταξύ άλλων ο κ. Ηλιόπουλος, μόνο με το εθνικό ψηφιακό μητρώο ακινήτων θα μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια το δυναμικό αξιοποίησης για κοινωνική στέγαση, για επενδύσεις ή για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων. Η κατάρτιση του Ενιαίου Μητρώου Ακινήτων αποτελεί κίνηση από πλευράς της κυβέρνησης προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά προϋπόθεση για την αποτελεσματική υλοποίηση του Μητρώου, είναι να έχει προηγηθεί η πλήρης χαρτογράφηση και ψηφιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της χώρας.
