Από τον πληθωρισμό… στην άμυνα: Οι κεντρικοί τραπεζίτες πλέον με διευρυμένο ρόλο – Οι λεπτές γραμμές
- Ευρωπαίοι τραπεζίτες συζητούν πλέον δημόσια για άμυνα, κοινό δανεισμό και θεσμικές αλλαγές στην Ε.Ε.
- Μετά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, αισθάνονται μεγαλύτερη ελευθερία να παρέμβουν σε στρατηγικά ζητήματα.
- Ο Joachim Nagel μιλά για «σύγχρονη κεντρική τραπεζική» και στηρίζει κοινούς ευρωπαϊκούς μηχανισμούς χρηματοδότησης.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης ξεπερνούν πλέον τον παραδοσιακό ρόλο των θεματοφυλάκων της νομισματικής σταθερότητας και αντλούν επιρροή σε πεδία που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ξεκάθαρα πολιτικά. Με τον πληθωρισμό να έχει υποχωρήσει ξανά κοντά στον στόχο του 2% και την αβεβαιότητα να κυριαρχεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της γεωπολιτικής κλιμάκωσης, πολλοί θεωρούν ότι οι κεντρικές τράπεζες «οφείλουν» να μιλούν για κρίσιμες στρατηγικές επιλογές της Ευρώπης.
«Σύγχρονη κεντρική τραπεζική»: Η νέα θεωρία Nagel
Ο επικεφαλής της Bundesbank, Joachim Nagel, είναι από τους πλέον ενεργούς υποστηρικτές αυτής της τάσης. Έχει προτείνει θεσμικές αλλαγές στη Γερμανία, έχει τοποθετηθεί ανοιχτά απέναντι στο ακροδεξιό AfD και στηρίζει την ιδέα κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού για άμυνα, σύμφωνα με το Bloomberg.
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπλέει με τη Christine Lagarde υπέρ της πλειοψηφικής λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε., υποστηρίζοντας την υπέρβαση των συνεχών βέτο.
Το επιχείρημα Villeroy: «Αν δεν μιλήσουμε, δεν κάνουμε το καθήκον μας»
Ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας, Francois Villeroy de Galhau, υποστηρίζει ότι οι διαρθρωτικές πολιτικές και οι εξελίξεις στην άμυνα συνδέονται άμεσα με τον νέο πληθωρισμό και τις μακροοικονομικές ισορροπίες. Κατά τον ίδιο, η σιωπή σε τέτοια ζητήματα θα αποτελούσε εγκατάλειψη θεσμικής ευθύνης.
Όμως το κόστος μπορεί να είναι υψηλό
Το Bloomberg επισημαίνει ότι όταν οι τραπεζίτες εμπλέκονται βαθύτερα στην πολιτική συζήτηση, αυξάνουν τον κίνδυνο αντιδράσεων από τις κυβερνήσεις — κάτι που θα μπορούσε να υπονομεύσει την ανεξαρτησία τους.
H Katharine Neiss της PGIM τονίζει ότι «είναι εύκολο να μιλήσουν, αλλά ακόμα πιο εύκολο να χαθεί η θεσμική αυτονομία».
Η ΕΚΤ έχει ξανατεντώσει τα όρια
Η ιστορία δείχνει ότι η ΕΚΤ δεν φοβάται τις υπερβάσεις:
-
Στήριξε τα προγράμματα λιτότητας και μεταρρυθμίσεων την περίοδο της κρίσης χρέους.
-
Υπό την Lagarde, ενσωμάτωσε το κλίμα στις λειτουργίες της και στις αγορές ομολόγων.
-
Σήμερα, εξετάζει τον ρόλο του κοινού δανεισμού ως εργαλείο ενίσχυσης των κεφαλαιαγορών και του ευρώ.
Το πολιτικό πλαίσιο: πίεση από Ευρώπη και ΗΠΑ
Οι πολιτικές πιέσεις προς τις κεντρικές τράπεζες αυξάνονται σε διεθνές επίπεδο. Στη Γαλλία και την Ιταλία, πολιτικοί ζητούν άμεση μείωση επιτοκίων και νέα ποσοτική χαλάρωση. Στις ΗΠΑ, ο Donald Trump πιέζει ήδη δημόσια τη Fed για μειώσεις, δείχνοντας πώς η πολιτική μπορεί να εισβάλει στη νομισματική λειτουργία.
Ο Emanuel Moench, καθηγητής και πρώην στέλεχος της Fed και της Bundesbank, προειδοποιεί:
«Αν οι κεντρικοί τραπεζίτες μπουν στην πολιτική συζήτηση, πρέπει να αποδεχθούν ότι οι πολιτικοί θα μπουν και στη νομισματική. Είναι επικίνδυνη ανταλλαγή, ιδίως σήμερα».
Το επόμενο κεφάλαιο: αλλαγές στην ΕΚΤ
Οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι η αυξημένη δημόσια παρουσία του Nagel συνδέεται και με τις επικείμενες αλλαγές στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ: μέχρι το 2027 θα αλλάξουν τέσσερα από τα έξι μέλη — συμπεριλαμβανομένης της Lagarde.
Ο Nagel δεν αποκλείει την υποψηφιότητα για την προεδρία, αν και ο Γερμανός καγκελάριος Friedrich Merz εμφανίζεται πιο επιφυλακτικός.
