Μπορεί η όσφρηση να θεραπεύσει; Αυτές είναι οι μυρωδιές που βοηθούν στην υγεία του εγκεφάλου
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει κάτι παράξενο: όταν ποντίκια με Αλτσχάιμερ εισπνέουν μέντα (menthol), οι γνωστικές τους ικανότητες βελτιώνονται.
Η χημική αυτή ένωση φαίνεται να προστατεύει τον εγκέφαλο από ορισμένες από τις βλάβες που συνήθως σχετίζονται με τη νόσο.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2023 υποδηλώνει ότι συγκεκριμένες οσμές θα μπορούσαν μια μέρα να χρησιμοποιηθούν ως θεραπείες για το Αλτσχάιμερ. Αν οι επιστήμονες καταφέρουν να μάθουν ποιες οσμές ενεργοποιούν ποιες εγκεφαλικές και ανοσολογικές αντιδράσεις, ίσως να μπορέσουν να τις αξιοποιήσουν για τη βελτίωση της υγείας.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές παρατήρησαν μείωση της ιντερλευκίνης-1-βήτα (IL-1β), μιας πρωτεΐνης που βοηθά στη ρύθμιση της φλεγμονώδους αντίδρασης του οργανισμού. Αν και η αντίδραση αυτή μπορεί να είναι προστατευτική, προκαλεί βλάβες όταν δεν ελέγχεται σωστά.
«Έχουμε επικεντρωθεί στον ρόλο του οσφρητικού συστήματος στο ανοσοποιητικό και στο κεντρικό νευρικό σύστημα, και επιβεβαιώσαμε ότι η μέντα είναι μια ανοσοδιεγερτική οσμή σε ζωικά μοντέλα», δήλωσε ο ανοσολόγος Juan José Lasarte από το Κέντρο Εφαρμοσμένης Ιατρικής Έρευνας (CIMA) στην Ισπανία όταν δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα.
«Αλλά, προς έκπληξή μας, παρατηρήσαμε ότι οι σύντομες εκθέσεις σε αυτή την ουσία για έξι μήνες απέτρεψαν τη γνωστική παρακμή στα ποντίκια με Αλτσχάιμερ και, το πιο ενδιαφέρον, βελτίωσαν επίσης τη γνωστική ικανότητα υγιών νεαρών ποντικών».
Έχοντας ήδη παρατηρήσει ότι η εισπνοή μέντας ενισχύει την ανοσολογική απόκριση στα ποντίκια, η ομάδα έδειξε εδώ ότι μπορεί επίσης να βελτιώσει τις γνωστικές τους ικανότητες, όπως φάνηκε σε μια σειρά από πρακτικά τεστ στο εργαστήριο.
Στα ποντίκια με Αλτσχάιμερ, η θεραπεία με μέντα διάρκειας έξι μηνών ήταν αρκετή για να σταματήσει την επιδείνωση των γνωστικών και μνημονικών τους ικανοτήτων. Επιπλέον, φαίνεται ότι η μέντα επανέφερε την πρωτεΐνη IL-1β σε ασφαλή επίπεδα στον εγκέφαλο.
Όταν οι ερευνητές μείωσαν τεχνητά τον αριθμό των ρυθμιστικών Τ-κυττάρων (Treg) – που είναι γνωστά για τον έλεγχο του ανοσοποιητικού συστήματος – παρατηρήθηκαν κάποια από τα ίδια αποτελέσματα, ανοίγοντας έναν πιθανό δρόμο για μελλοντικές θεραπείες.
«Τόσο η έκθεση στη μέντα όσο και ο αποκλεισμός των Treg κυττάρων προκάλεσαν μείωση της IL-1β, μιας πρωτεΐνης που θα μπορούσε να βρίσκεται πίσω από τη γνωστική παρακμή που παρατηρείται σε αυτά τα μοντέλα», δήλωσε η νευροεπιστήμονας Ana Garcia-Osta από το CIMA.
«Ο ειδικός αποκλεισμός αυτής της πρωτεΐνης με ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στη θεραπεία ορισμένων αυτοάνοσων ασθενειών βελτίωσε επίσης τη γνωστική ικανότητα τόσο των υγιών ποντικών όσο και εκείνων με Αλτσχάιμερ».
Οι επιστήμονες έχουν ήδη αποδείξει πολλούς δεσμούς μεταξύ της όσφρησης, του ανοσοποιητικού και του νευρικού μας συστήματος. Αυτές οι σχέσεις είναι δύσκολο να κατανοηθούν πλήρως, αλλά γνωρίζουμε ότι το οσφρητικό μας σύστημα μπορεί να επηρεάσει έντονα τον εγκέφαλο.
Συγκεκριμένες οσμές μπορεί να προκαλέσουν συγκεκριμένες αντιδράσεις στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε χημικές διεργασίες που επηρεάζουν τη μνήμη, το συναίσθημα και πολλά άλλα.
Μάλιστα, ασθένειες που σχετίζονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα – όπως το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον και η σχιζοφρένεια – συχνά συνοδεύονται από απώλεια της όσφρησης. Αυτή η νέα έρευνα προσθέτει ενθαρρυντικά δεδομένα, αλλά απαιτείται πολύ περισσότερη μελέτη σε ανθρώπους, πέρα από τα ποντίκια.
«Αυτή η μελέτη είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος, του κεντρικού νευρικού συστήματος και της όσφρησης», δήλωσε η ανοσολόγος Noelia Casares από το CIMA.
«Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι οσμές και οι ανοσορυθμιστές μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία του Αλτσχάιμερ και άλλων ασθενειών που σχετίζονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα».
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Immunology.
