«Buy European»: Αυτό είναι το σχέδιο της Κομισιόν που διχάζει την Ευρώπη
- Η Κομισιόν αποσαφηνίζει για πρώτη φορά την ατζέντα «Buy European» μέσω της Πράξης Βιομηχανικού Επιταχυντή.
- Εννέα κράτη-μέλη αντιδρούν, προειδοποιώντας για προστατευτισμό και στρέβλωση του ανταγωνισμού.
- Η Γαλλία και οι μεγάλες βιομηχανίες πιέζουν για ευρωπαϊκή προτίμηση στις δημόσιες προμήθειες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες συζητήσεις της τελευταίας δεκαετίας: πόσο «ευρωπαϊκή» πρέπει να είναι η ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική. Η Κομισιόν αναμένεται αυτή την εβδομάδα να αποσαφηνίσει επίσημα την έννοια του «Buy European», εντάσσοντας για πρώτη φορά μια ρητή αναφορά προτίμησης στις δημόσιες προμήθειες μέσα στην Πράξη Βιομηχανικού Επιταχυντή — το νέο εργαλείο που στοχεύει στην κατεύθυνση δισεκατομμυρίων ευρώ σε ευρωπαϊκές εταιρείες, από ενεργειακά συστήματα έως λύσεις πληροφορικής.
Ωστόσο, η πρωτοβουλία ήδη διχάζει. Ένα μπλοκ εννέα χωρών, υπό την Τσεχία και με τη συμμετοχή της Εσθονίας, της Φινλανδίας, της Ιρλανδίας, της Λετονίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας, της Σλοβακίας και της Σουηδίας, προειδοποιεί ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να υπονομεύσει τον ίδιο της τον ρόλο στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Ο φόβος τους: ότι η «ευρωπαϊκή προτίμηση» θα εξελιχθεί σε de facto προστατευτισμό, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και αυξάνοντας το κόστος για τις δημόσιες συμβάσεις.
Από την άλλη πλευρά, η Γαλλία και οι μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις της ΕΕ θεωρούν πως χωρίς έναν πιο επιθετικό βιομηχανικό προσανατολισμό, η ήπειρος δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και την Κίνα. Το πλαίσιο «Buy European» αντιμετωπίζεται ως απαραίτητο ανάχωμα απέναντι στα αμερικανικά και κινεζικά προγράμματα κρατικών ενισχύσεων, με στόχο την ενίσχυση των ευρωπαϊκών πρωταθλητών σε κρίσιμους τομείς.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει υποστηρίξει δημόσια το δικαίωμα των κρατών-μελών να εκφράζουν «ευρωπαϊκή προτίμηση» στις προμήθειες. Το σχέδιο που βρίσκεται τώρα στο τραπέζι φέρει έντονα στοιχεία της γαλλικής προσέγγισης, καθώς ο Στεφάν Σεζουρνέ, αρμόδιος επίτροπος, ενσωμάτωσε το concept στο νομοθέτημα μαζί με αυστηρότερο έλεγχο ξένων επενδύσεων.
Ωστόσο οι αντιδράσεις δεν περιορίζονται εντός των συνόρων της Ένωσης. Ιαπωνικοί όμιλοι, μέσω της Keidanren, εξέφρασαν ανησυχίες στις Βρυξέλλες ζητώντας εξαιρέσεις για «ομοϊδεάτες» εταίρους όπως η Ιαπωνία, προκειμένου να προστατευτεί η πρόσβασή τους στην ευρωπαϊκή αγορά. Στο ίδιο μήκος κύματος, ευρωπαϊκές επιχειρηματικές ενώσεις επισημαίνουν ότι η υπερβολική προστασία μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα και αυξάνοντας το κόστος λειτουργίας για ολόκληρη την αγορά.
Οι χώρες που αντιδρούν τονίζουν ότι η ΕΕ κινδυνεύει να αφήσει στο περιθώριο μικρότερους και πιο εξωστρεφείς παραγωγούς, ενώ παράλληλα να ενισχύσει δυσανάλογα τα μεγάλα γαλλογερμανικά σχήματα — κάτι που θα περιορίσει τη διαφάνεια και θα διαβρώσει την εμπιστοσύνη στο ενιαίο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Η συζήτηση έχει βαθύτερη διάσταση: είναι η αναμέτρηση δύο φιλοσοφιών για το μέλλον της ΕΕ. Από τη μία, η λογική των ισχυρών κρατικών παρεμβάσεων για τη δημιουργία βιομηχανικών «πρωταθλητών». Από την άλλη, η πίστη σε μια ανοιχτή οικονομία που στηρίζεται στον ελεύθερο ανταγωνισμό και στην τεχνολογία ανεξαρτήτως προέλευσης.
