CNBC: Η Ελλάδα στις χώρες του ΝΑΤΟ που ξοδεύουν τα περισσότερα για την άμυνα – Ποιοι είναι οι λόγοι

Η Ελλάδα κατέχει μία από τις υψηλότερες θέσεις στο ΝΑΤΟ σε ό,τι αφορά τις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ, αναφέρει το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNBC. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Συμμαχίας για το 2024, η χώρα δαπανά περίπου 3,1% του ΑΕΠ της για άμυνα – ποσοστό που την κατατάσσει στην πέμπτη θέση μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Πολωνία, τη Λετονία και την Εσθονία.

Αυτό το υψηλό επίπεδο επενδύσεων δεν αποτελεί συγκυριακή επιλογή αλλά μακροχρόνια στρατηγική, με βαθιές ρίζες στις γεωπολιτικές εντάσεις με την Τουρκία, ακόμη και αν πρόκειται για δύο χώρες-μέλη της ίδιας συμμαχίας.

Ένας διαχρονικός γεωπολιτικός ανταγωνισμός

Η σχέση Ελλάδας–Τουρκίας παραμένει περίπλοκη και συχνά τεταμένη. Όπως σημειώνει ο Jacob Kirkegaard, ανώτερος εταίρος στο think tank Bruegel, «υπάρχει τεράστιο ιστορικό φορτίο ανάμεσα στις δύο χώρες», από πολέμους και μετακινήσεις πληθυσμών μέχρι το Κυπριακό και τις εδαφικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο.

Η εγγύτητα πολλών ελληνικών νησιών στην τουρκική ακτογραμμή δημιουργεί, σύμφωνα με τον Kirkegaard, ένα ιδιαίτερο αμυντικό ρίσκο: «Η Τουρκία θα μπορούσε, τουλάχιστον θεωρητικά, να πραγματοποιήσει εισβολή με σχετική ευκολία σε αυτά τα νησιά. Γι’ αυτό η Ελλάδα διατηρεί στρατιωτική παρουσία σχεδόν σε όλα, κάτι που κοστίζει πολύ».

Ο Γιώργος Τζογόπουλος, ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ, υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα «δεν έχει άλλη επιλογή από το να είναι έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα». Το τουρκικό δόγμα εξωτερικής πολιτικής και η γενικότερη αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή ενισχύουν την ανάγκη διατήρησης υψηλής στρατιωτικής ετοιμότητας.

Η αμυντική ισχύς της Ελλάδας και οι αδυναμίες

Παρά τις υψηλές δαπάνες, η Ελλάδα δεν έχει ακόμα αποκτήσει πλήρη στρατιωτική αυτάρκεια, τονίζουν οι ειδικοί. Μεγάλο μέρος των επενδύσεων κατευθύνεται σε προηγμένα συστήματα οπλισμού από το εξωτερικό – κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία – χωρίς αντίστοιχη ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Όπως εξηγεί ο Wolfango Piccoli της Teneo, το επόμενο βήμα για την Ελλάδα είναι η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικής βάσης, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από ξένους προμηθευτές.

Επιπλέον, η διασπορά εξοπλισμού στα νησιά και ο παρωχημένος χαρακτήρας σημαντικού μέρους του στρατιωτικού υλικού, όπως τα τεθωρακισμένα άρματα, περιορίζουν την πραγματική στρατιωτική αποδοτικότητα, όπως επισημαίνει και ο Kirkegaard.

Αμυντικές δαπάνες ως διπλωματικό εργαλείο

Η υψηλή επένδυση στην άμυνα έχει ενισχύσει τη γεωπολιτική βαρύτητα της Ελλάδας εντός του ΝΑΤΟ, αλλά και τις σχέσεις της με στρατηγικούς συμμάχους. Η συνεργασία με ΗΠΑ και Γαλλία για προμήθεια εξοπλισμού έχει αυξήσει την επιρροή της Αθήνας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.

Ο Piccoli σημειώνει ότι οι αμυντικές δαπάνες λειτουργούν και ως μέσο εξασφάλισης εγγυήσεων ασφαλείας, ειδικά σε ένα αποσταθεροποιημένο περιφερειακό περιβάλλον όπως η Ανατολική Μεσόγειος.

Οι στόχοι του ΝΑΤΟ και το ελληνικό αποτύπωμα

Καθώς το ΝΑΤΟ συζητά νέα όρια στις αμυντικές δαπάνες – στόχος πλέον το 5% του ΑΕΠ, με 3,5% για την κλασική άμυνα και 1,5% για υποδομές και κυβερνοασφάλεια – η Ελλάδα βρίσκεται ήδη πολύ κοντά στον στόχο. Ωστόσο, ειδικοί όπως ο Kirkegaard εκτιμούν ότι η Ελλάδα δεν θα είναι πρωταγωνίστρια στην εφαρμογή των νέων κανόνων, καθώς τα δικά της ζητήματα ασφαλείας δεν σχετίζονται άμεσα με την απειλή της Ρωσίας, που είναι η κύρια αιτία των νέων αυξήσεων.

Η Ελλάδα παραμένει μία από τις πιο συνεπείς χώρες του ΝΑΤΟ ως προς τις αμυντικές της υποχρεώσεις, οδηγούμενη από τη γεωπολιτική της θέση και τις ιστορικές εντάσεις με την Τουρκία. Παρότι οι υψηλές δαπάνες δεν μεταφράζονται αυτόματα σε αποτελεσματική στρατιωτική ισχύ, προσφέρουν στην Αθήνα σημαντικό διπλωματικό πλεονέκτημα και ρόλο-κλειδί στη συμμαχία. Το ζητούμενο πλέον είναι η οικοδόμηση μιας βιώσιμης εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ώστε να διασφαλιστεί η στρατηγική αυτονομία της χώρας για το μέλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Τα τρία σενάρια για την απάντηση του Ιράν στις ΗΠΑ – Τα επόμενα 24ωρα θα κρίνουν την κατάσταση
• Άλμα 15% στο πετρέλαιο μετά τον πόλεμο Ισραήλ–Ιράν. Έρχεται νέο ενεργειακό σοκ;
• Το Ιράν απαντά στις επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ: «Δεν σταματούν οι πυρηνικές μας δραστηριότητες»