Δασμοί: «Φρένο» στη δυναμική των εξαγωγών – Το παράδειγμα της φέτας
Σε αναβρασμό βρίσκεται η ελληνική βιομηχανία μετά τον συναγερμό που σήμαναν οι ανακοινώσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για επιπλέον δασμούς 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα από 1η Αυγούστου ευελπιστώντας σε εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ πριν από αυτό το ορόσημο και διμερείς διαπραγματεύσεις στη συνέχεια Ελλάδας-ΗΠΑ για κάποιες εξαιρέσεις.
Η ανησυχία είναι εύλογη τόσο στην Ελλάδα, όπου θα επηρεαστεί κυρίως η βιομηχανία τροφίμων, όσο και σε όλη την Ευρώπη, όπως τονίζει στο Fortune Greece ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΣΕΒΕ, Συμεών Διαμαντίδης σημειώνοντας ενδεικτικά ότι η Ιταλία απειλείται με ζημιά 12 δισ. ευρώ, η Γερμανία με 24 δισ. ευρώ και η Ιρλανδία θα χάσει περίπου 15 δισ. ευρώ, με συνέπειες για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ρευστότητα, αγορά εργασίας κ.ο.κ..
Η Ελλάδα έχει σχετικά περιορισμένη έκθεση αλλά με σημαντικό αποτύπωμα στον τομέα τροφίμων, ήτοι εξαγωγές περίπου 700 εκατ. ευρώ ετησίως, οι οποίες θα πληγούν. “Αντέχουμε δασμούς μέχρι 10%” -ό,τι δηλαδή ισχύει σήμερα- σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Διαμαντίδης εκτιμώντας ότι στο σενάριο αύξησης των δασμών στο 30% οι εξαγωγές μας θα μειωθούν στις ΗΠΑ. Επιπλέον, η τρέχουσα αβεβαιότητα προσθέτει τον κίνδυνο προϊόντα που τιμολογούνται για αποστολές μετά την 1η Αυγούστου να μην γίνουν δεκτά από Αμερικανούς εισαγωγείς -εάν ισχύσουν δασμοί 30% θα είναι πολύ ακριβά.
Η πρόταση των Ελλήνων εξαγωγέων είναι να παραμείνουν οι δασμοί 10% από τις ΗΠΑ αλλά η ΕΕ να υιοθετήσει μηδενικούς δασμούς στα εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα. Αυτή η εκδοχή, που φέρεται να αποδέχεται η Ουάσιγκτον, καθώς θα της αποφέρει περί τα 60 δισ. δολ. ετησίως, θα σημάνει σχετικά μικρή και διαχειρίσιμη ζημιά για την Ευρώπη. Πρακτικά, με δασμούς 10% μοιράζεται το επιπλέον κόστος στην προμηθευτική αλυσίδα. Ευρωπαίοι και οι Έλληνες εξαγωγείς θα μπορούν να κάνουν μια έκπτωση γύρω στο 3% στους πελάτες τους στην Αμερική, οι οποίοι με τη σειρά τους θα κάνουν άλλο ένα 3% έκπτωση στα αμερικανικά σούπερ μάρκετ και άλλο ένα 2-3% θα μετακυλιστεί στους Αμερικανούς καταναλωτές.
Συμπερασματικά, δασμοί μέχρι 10% είναι ανεκτοί αλλά πάνω από αυτό το όριο θα φέρουν αναταράξεις στην αγορά και πλήγμα για ελληνικά προϊόντα, σύμφωνα με τον κ. Διαμαντίδη, που αναφέρει ενδεικτικά ότι η κομπόστα ροδάκινο, με εξαγωγές 100 εκατ. ευρώ, επιβαρύνεται ήδη με δασμούς 17% κι ενώ ένα 10% επιπλέον μπορεί να φαντάζει διαχειρίσιμο, το 30%, δηλαδή 47% συνολικά, είναι απαγορευτικό.
Επιπλέον, οι υψηλοί δασμοί για την Ευρώπη θα σημάνουν και κινδύνους για την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων. Για παράδειγμα, αν επιβληθούν δασμοί 30% την ώρα που η Τουρκία επιβαρύνεται με 10%, χάρης στην τελωνειακή ένωση οι Τούρκοι θα μπορούν να αγοράζουν προϊόντα από την Ελλάδα με μηδέν κόστος και να τα εξάγουν στις ΗΠΑ με δασμούς 10%.
Οι πιέσεις στις εξαγωγές και το παράδειγμα της φέτας
Είναι γεγονός ότι οι πρώτες ανακοινώσεις για δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα, δεν επηρέασαν τις ελληνικές εξαγωγές. Ωστόσο η επιβολή επιπλέον δασμών 10% από τον Απρίλιο άρχισε να δημιουργεί πιέσεις. Είναι εξάλλου ενδεικτικό ότι οι εξαγωγές φέτας, ναυαρχίδα των ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στις ΗΠΑ, δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό. Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές φέτας τα τελευταία χρόνια αυξάνονται με ετήσιο ρυθμό περίπου 20% κι έχουν διπλασιαστεί την τελευταία τετραετία. Μέχρι τον Απρίλιο το προϊόν κατέγραφε σημαντική αύξηση διατηρώντας τη δυναμική της προηγούμενης χρονιάς. Ωστόσο έκτοτε ο ρυθμός αύξησης έχει υποχωρήσει σε χαμηλό μονοψήφιο ποσοστό που σύμφωνα με εκτιμήσεις υπολογίζεται σε αύξηση περίπου 2% συνολικά.
Πρόκειται για “ψυχολογική” αντίδραση της αγοράς στην αβεβαιότητα ενόψει μιας εμπορικής συμφωνίας, όπως εκτιμά ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), ο οποίος θεωρεί ότι τυχόν εφαρμογή επιπλέον δασμών 30% θα έχει μεγάλη επίδραση στις εξαγωγές φέτας. Σχολιάζει στο Fortune Greece ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο μεγαλύτερο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν οι Αμερικανοί καταναλωτές που δεν φαίνεται να έχουν καταλάβει ότι τα μέτρα της κυβέρνησής τους θα τους ζημιώσουν καθώς αυτοί τελικά θα κληθούν σε μεγάλο βαθμό να πληρώσουν το επιπλέον κόστος. Οι τοπικοί εισαγωγείς θα αναλάβουν μέρος της αύξησης αλλά το μεγαλύτερο μέρος δυνητικής αύξησης δασμών 30% θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές.
Ο κ. Αποστολόπουλος δεν πιστεύει ότι εν τέλει θα επιβληθούν τόσο υψηλοί δασμοί στα ευρωπαϊκά προϊόντα -και κατ’ επέκταση στα ελληνικά- θεωρώντας ότι οι σχετικές ανακοινώσεις εντάσσονται στο πλαίσιο της σκληρής διπλωματικής γλώσσας που χρησιμοποιεί ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ.
Πιστεύει δε ότι υπάρχει πεδίο για περαιτέρω διπλωματικές ενέργειες προκειμένου να εξαιρεθούν από επιπλέον δασμούς ελληνικά προϊόντα όπως η φέτα, εφόσον όμως κλείσει εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ. Σε διμερές επίπεδο, Ελλάδας-ΗΠΑ, η χώρα μας θα πρέπει να πείσει ότι η φέτα μπορεί να εξαιρεθεί, καθώς δεν συμβάλλει στη μείωση των πωλήσεων τοπικών παραγωγών. Το ντόπιο προϊόν, δηλαδή η απομίμηση φέτας που παράγεται στις ΗΠΑ, είναι δεκαπλάσιο σε ποσότητα από την εισαγόμενη αυθεντική ελληνική φέτα κι επιπλέον, οι ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες αφενός δεν στοχεύουν σε τέτοιους όγκους πωλήσεων και αφετέρου δεν μπορούν να τους παράξουν δεδομένων των προδιαγραφών για την παραγωγή φέτας.
Οι ελπίδες της Ελλάδας για εξαιρέσεις μετά το deal ΕΕ-ΗΠΑ
Εν κατακλείδι, κατά την άποψη των εξαγωγέων η ΕΕ έχει ολιγωρήσει και πλέον πρέπει να κινηθεί γρήγορα. Ζήτησε μηδενικούς δασμούς εκατέρωθεν αλλά η αμερικανική κυβέρνηση θέλει κάτι να κερδίσει, όπως σχολιάζει ο κ. Διαμαντίδης. Εκτιμά ότι η πρόταση των εξαγωγέων για δασμούς 10-0 θα αφήσει περιθώρια διαπραγμάτευσης ακόμη και για κατηγορίες όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα που επιβαρύνονται με επιπλέον δασμούς 50%, 25% και 25% αντίστοιχα. Επιπλέον, αφού επέλθει συμφωνία θα εντατικοποιηθούν οι διμερείς επαφές για εξαίρεση κάποιων κρίσιμων ελληνικών προϊόντων όπως η φέτα, οι ελιές κ.ο.κ.. Σημειώνεται ότι ο κ. Διαμαντίδης είχε επισκεφτεί πρόσφατα τις ΗΠΑ για επαφές με επιχειρηματικούς και πολιτικούς παράγοντες με επιρροή στην αμερικανική κυβέρνηση και εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία για εξαίρεση κάποιων ελληνικών προϊόντων από το δασμολογικό καθεστώς.
