Δασμοί, Ουκρανία και Μέση Ανατολή: Τα θετικά και αρνητικά από το διπλωματικό «κρεσέντο» του Τραμπ

Μια αποτίμηση για τις κινήσεις των τελευταίων ημερών από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ στο διεθνές πολιτικό στερέωμα και τη σημασία που αυτές έχουν για τον Αμερικανό πρόεδρο επιχείρησε το Bloomberg την Τρίτη.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα του BBG, ήταν μια εβδομάδα που θα έκανε ακόμη και έναν έμπειρο διπλωμάτη να ζαλιστεί: εμπορικές συνομιλίες με την Κίνα, εκεχειρία μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, κατάπαυση του πυρός με τους Χούθι και πυρηνικές διαπραγματεύσεις με το Ιράν. Για να μην αναφέρουμε την απελευθέρωση ομήρων στη Γάζα, το νέο εμπορικό πλαίσιο με το Ηνωμένο Βασίλειο και την προοπτική τερματισμού του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Για τους υποστηρικτές του Τραμπ, όλα αυτά είναι απόδειξη ότι η σκληρή εξωτερική και εμπορική πολιτική του «America First» αποφέρει καλύτερα και ταχύτερα αποτελέσματα από ό,τι θα μπορούσαν να φανταστούν οι προκάτοχοί του.

Ταυτόχρονα, παραμένουν ανεπίλυτα κρίσιμα ζητήματα τόσο στο Ιράν όσο και στην Ουκρανία, με τη Ρωσία να αρνείται μέχρι στιγμής την κατάπαυση του πυρός, ενώ η Ινδία αμφισβητεί ορισμένες ισχυρισμούς των ΗΠΑ σχετικά με τον ρόλο της στις προσπάθειες διαμεσολάβησης. Μαζί με άλλες νόρμες, η κυβέρνηση Τραμπ έχει εγκαταλείψει τη διπλωματική παράδοση της σιωπηρής επίτευξης συναίνεσης μεταξύ συμμάχων ή αντιπάλων, επιλέγοντας αντ’ αυτού να διαπραγματεύεται δημοσίως και σε πραγματικό χρόνο.

Συνολικά, οι τελευταίες κινήσεις αποκαλύπτουν μια κυβέρνηση που επιθυμεί να δείξει ότι έχει τη δυναμική να μεταβεί από μια αστάθεια στις πρώτες 100 μέρες -που σημαδεύτηκε από αναταραχές στις παγκόσμιες αγορές λόγω των δασμών– προς την επίτευξη των αόριστων λύσεων σε συγκρούσεις που ο Τραμπ είχε υποσχεθεί να επιλύσει εύκολα εάν του χορηγηθεί δεύτερη θητεία.

«Υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής, που είναι η επιθυμία για μια τηλεοπτικά ελκυστική συμφωνία, σχεδόν ανεξάρτητα από τους όρους της», δήλωσε η Κόρι Σέικ, ανώτερη ερευνήτρια στο American Enterprise Institute, η οποία υπηρέτησε στην κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους.

Τη Δευτέρα, ο Τραμπ παρουσίασε τα αποτελέσματα των εμπορικών συνομιλιών του υπουργού Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ με την Κίνα στην Ελβετία το Σαββατοκύριακο ως «πλήρη επανεκκίνηση». Ωστόσο, δεν τόνισε ότι η αποκλιμάκωση των δασμών κατέληξε να ικανοποιεί σχεδόν όλες τις βασικές απαιτήσεις του Πεκίνου και εξακολουθεί να αφήνει τις κορυφαίες οικονομίες του κόσμου σε αντιπαράθεση σχετικά με τον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε.

Ένας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι ο Τραμπ έφερε τον κόσμο πιο κοντά στην ειρήνη από ποτέ σε συγκρούσεις που διαρκούν για γενιές ολόκληρες. Ο Τζέιμς Χιούιτ, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, δήλωσε ότι οι ψηφοφόροι «του ανέθεσαν να προωθήσει τα αμερικανικά συμφέροντα».«Ο πρόεδρος Τραμπ είναι άνθρωπος της δράσης, όχι της γραφειοκρατίας», δήλωσε ο Χιούιτ.

Οι υποστηρικτές του στυλ του προέδρου το βλέπουν ως προθυμία να δοκιμάσει νέες προσεγγίσεις για την επίλυση προκλήσεων όπως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ή η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Ο Τραμπ από τον Ιανουάριο «έχει πραγματικά σπάσει το κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής στην αντιμετώπιση ορισμένων πολύ δύσκολων παγκόσμιων προκλήσεων που άλλοι ηγέτες, ιδίως ο πρόεδρος Μπάιντεν και η κυβέρνησή του, δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν», δήλωσε ο Φρεντ Φλάιτζ, ο οποίος υπηρέτησε στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ και είναι τώρα αντιπρόεδρος του Κέντρου για την Αμερικανική Ασφάλεια στο πιστό στον Τραμπ America First Policy Institute.

Ο ασυνήθιστος τρόπος με τον οποίο ο Τραμπ χειρίζεται τα πράγματα ήταν εμφανής ακόμη και πριν αναλάβει τα καθήκοντά του, όταν έστειλε τον κύριο διαπραγματευτή του, τον επενδυτή ακινήτων Στιβ Γουίτκοφ, να συμμετάσχει στις συνομιλίες για μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Από τότε, ο Γουίτκοφ έχει αναλάβει τον ρόλο του επικεφαλής διαπραγματευτή για τον πόλεμο στην Ουκρανία και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αναλαμβάνοντας θέματα υψηλού κινδύνου που παραδοσιακά θα ανήκαν στον υπουργό Εξωτερικών και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου.

Όσον αφορά τις προσπάθειές του να τερματίσει τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα, «σε αυτό το σημείο υπάρχουν ακόμα περισσότερες δυνατότητες παρά αποτελέσματα», δήλωσε ο Ντένις Ρος, ο οποίος υπηρέτησε ως απεσταλμένος του Λευκού Οίκου στη Μέση Ανατολή υπό τον πρόεδρο Μπιλ Κλίντον και είναι τώρα ερευνητής στο Ινστιτούτο για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον. Για τον Τραμπ, «οι επιχειρήσεις και οι συναλλαγές έρχονται πρώτα και το να κάνει αυτό που ο ίδιος ορίζει ως συμφέρον των ΗΠΑ έρχεται πρώτο».

Ορισμένες δυναμικές των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή συνδέονται μεταξύ τους, με την επικείμενη επίσκεψη του Τραμπ στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ να τις επιταχύνουν, σύμφωνα με τον Βάλι Νασρ, πρώην σύμβουλο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και καθηγητή στο Johns Hopkins School of Advanced International Studies.

Για παράδειγμα, είπε, η συμφωνία με τους Χούθι, στην οποία συνέβαλε η Σαουδική Αραβία, θεωρήθηκε τόσο από την Τεχεράνη όσο και από την Ουάσινγκτον ως απαραίτητη για την προώθηση των πυρηνικών διαπραγματεύσεων. Επίσης, η κατάπαυση του πυρός με τους Χούθι ήταν «σημαντική για τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Κατάρ και των ΗΠΑ για τη Γάζα και απαραίτητη για την ηρεμία που χρειάζεται ο Τραμπ για να επισκεφθεί την περιοχή».

Ακόμη και ο μακροπρόθεσμος σύμμαχος Ισραήλ έπεσε θύμα έκπληξης. Οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό των επιθέσεων των Χούθι εναντίον πλοίων στα ύδατα κοντά στη Υεμένη αφορούσαν μόνο αμερικανικά σκάφη, παρόλο που ο Ισραήλ είναι ο κύριος στόχος.

Η απελευθέρωση του Αμερικανού ομήρου Ένταν Αλεξάντερ από τη Χαμάς τη Δευτέρα έγινε δεκτή με ανακούφιση και απογοήτευση στο Ισραήλ, καθώς φάνηκε να θέτει το πεπρωμένο ενός ατόμου με αμερικανική υπηκοότητα πάνω από αυτό άλλων Ισραηλινών.

Ο Τραμπ είναι επίσης πιο άνετος από τους περισσότερους προκατόχους του στο να συνδυάζει ανοιχτά τη γεωπολιτική και τις επιχειρήσεις, απειλώντας με δασμούς ή μεγάλες επενδύσεις παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

«Χρησιμοποιούμε την ολοκληρωμένη επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών για να επιτύχουμε καλύτερες συμφωνίες, καλύτερα αποτελέσματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Μπρεντ Σάντλερ, ανώτερος ερευνητής στο συντηρητικό Heritage Foundation.

Αυτό ήταν το πλαίσιο που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση Τραμπ για τη σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Ο πρόεδρος ήταν σαφής ότι θα χρησιμοποιούσε το εμπόριο και τους δασμούς για να βοηθήσει στην καταστολή της έντασης μεταξύ των δύο χωρών.

«Αν δεν το σταματήσετε, δεν θα κάνουμε κανένα εμπόριο», δήλωσε ο Τραμπ τη Δευτέρα στο Λευκό Οίκο, υπενθυμίζοντας την προσέγγιση της κυβέρνησής του προς τις δύο πλευρές. «Και ξαφνικά είπαν: «Νομίζω ότι θα σταματήσουμε». Και το έκαναν. Και το έκαναν για πολλούς λόγους, αλλά το εμπόριο είναι ένας σημαντικός λόγος».

«Οι άνθρωποι δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το εμπόριο με τον τρόπο που το χρησιμοποίησα εγώ, αυτό μπορώ να σας το πω», δήλωσε ο Τραμπ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Υδρογονάνθρακες: Το «ταμείο» των συναντήσεων του Παπασταύρου στις ΗΠΑ
• Νέες κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης