Δασμοί: Τι είναι και πώς μας επηρεάζουν;
Ένα θέμα που ακούμε καθημερινά τελευταία…
Του Χρήστου Τσούνη
Τον τελευταίο καιρό, οι δασμοί που έχει επιβάλει ο Trump σχεδόν σε όλο το κόσμο, είναι το κύριο θέμα συζήτησης.
Με αφορμή αυτό λοιπόν, πάμε να δούμε, τι είναι πραγματικά οι δασμοί και πώς επηρεάζουν τις τιμές που πληρώνουμε στα προϊόντα που αγοράζουμε. Και αν τελικά αξίζει να προστατεύουμε τις εγχώριες επιχειρήσεις με τέτοια μέτρα ή στο τέλος της ημέρας πληρώνουμε το τίμημα εμείς οι καταναλωτές.
Τι είναι οι δασμοί;
Οι δασμοί είναι ουσιαστικά ένας φόρος που επιβάλλει ένα κράτος στα προϊόντα που εισάγονται από το εξωτερικό. Με απλά λόγια, όταν μια χώρα φέρνει προϊόντα από μια άλλη χώρα, επιβάλλει ένα επιπλέον κόστος για να τα εισάγει. Ο σκοπός μπορεί να είναι είτε η συλλογή κρατικών εσόδων είτε – το πιο σύνηθες – η προστασία της εγχώριας παραγωγής.
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι δασμών:
• Συγκεκριμένοι δασμοί: Ένα σταθερό ποσό ανά προϊόν (π.χ. 1.000€ φόρος για κάθε αυτοκίνητο).
• Κατ’ αξίαν δασμοί: Ποσοστό επί της αξίας του προϊόντος (π.χ. 10% επί της τιμής ενός κινητού).
Οι 4 κανόνες της οικονομικής ευφυΐας
03/04/2025Ποιοι είναι οι λόγοι που επιβάλλονται δασμοί;
Οι κυβερνήσεις επιβάλλουν δασμούς για να:
• Ενισχύσουν τα έσοδά τους.
• Προστατεύσουν νεοσύστατες ή ευάλωτες εγχώριες επιχειρήσεις από τον ανταγωνισμό του εξωτερικού.
• Αντιμετωπίσουν εμπορικά ελλείμματα (όπως επικαλείται ο Πρόεδρος των ΗΠΑ) ή άδικες εμπορικές πρακτικές από άλλες χώρες.
• Ασκούν πίεση ή να στείλουν πολιτικά μηνύματα.
Αν για παράδειγμα μια χώρα θεωρεί ότι η Κίνα πουλά τα προϊόντα της σε εξευτελιστικές τιμές, μπορεί να επιβάλει δασμούς στα εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα για να τα κάνει λιγότερο ελκυστικά.
Ποιοι επηρεάζονται περισσότερο από τους δασμούς;
Οι δασμοί ακούγονται σαν καλό εργαλείο προστασίας της εγχώριας οικονομίας, όμως έχουν και σοβαρές παρενέργειες:
• Καταναλωτές: Οι τιμές ανεβαίνουν, αφού οι εταιρείες μετακυλούν το επιπλέον κόστος στους πελάτες. Αυτό πλήττει κυρίως τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα που ξοδεύουν μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε βασικά προϊόντα.
• Μικρές επιχειρήσεις: Αν βασίζονται σε εισαγόμενες πρώτες ύλες, η αύξηση του κόστους μπορεί να είναι καθοριστική. Σε αντίθεση με τις μεγάλες πολυεθνικές, δεν έχουν την ίδια διαπραγματευτική ισχύ.
• Αναπτυσσόμενες χώρες: Περιορίζεται η πρόσβασή τους στις διεθνείς αγορές, δυσκολεύοντας την οικονομική τους ανάπτυξη.
Μπορούν οι δασμοί να φέρουν εμπορικό πόλεμο;
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι δασμοί μπορούν να οδηγήσουν σε “εμπορικούς πολέμους”. Αν μια χώρα επιβάλει δασμούς, είναι πιθανό ο εμπορικός της εταίρος να απαντήσει με αντίποινα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι δασμοί που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ, σε προϊόντα από την Κίνα, την Ε.Ε., τον Καναδά κλπ, που έφεραν αντίστοιχα μέτρα από τις άλλες χώρες. Και παραμένει αβέβαιο πού μπορεί να οδηγήσει αυτή η κατάσταση.
Ποιος τελικά πληρώνει το κόστος;
Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που κάνουν οι περισσότεροι είναι να πιστεύουν ότι το κόστος των δασμών το πληρώνει η χώρα που εξάγει τα προϊόντα. Στην πραγματικότητα, το κόστος μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή της χώρας που εισάγει. Δηλαδή, οι καταναλωτές πληρώνουν πιο ακριβά τα προϊόντα στα ράφια.
Τώρα, επενδυτικά βλέπουμε ότι όλη αυτή η αναταραχή έχει φέρει τα πάνω κάτω στις αγορές. Αυτό όμως δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές, μιας και σε βάθος χρόνων, η κατάσταση θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα, και οι αγορές θα συνεχίσουν τη πορεία τους.
Συμπέρασμα
Οι δασμοί είναι ένα εργαλείο που μπορεί να προστατεύσει προσωρινά την εγχώρια παραγωγή, όμως έχουν σημαντικές παρενέργειες που επηρεάζουν την καθημερινότητα όλων των καταναλωτών. Ενώ μπορούν να φανούν χρήσιμοι σε ειδικές περιπτώσεις, η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική στασιμότητα, αύξηση τιμών και εμπορικές εντάσεις. Ως καταναλωτές, το σημαντικότερο είναι να κατανοούμε πώς λειτουργούν τέτοια μέτρα, ώστε να μπορούμε να προσαρμόσουμε ανάλογα τον οικονομικό μας προγραμματισμό.
Βρείτε τον Χρήστο στο YouTube και στο Instagram εδώ:https://www.youtube.com/tsounischrishttps://www.instagram.com/tsounischrisofficial/
