Demis Hassabis: Ποιος είναι ο Έλληνας του Λονδίνου που ηγείται στην κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης
Ένα από τα πιο ισχυρά στελέχη της Google είναι κάποιος που για χρόνια προσπαθούσε να αποστασιοποιήσει την εταιρεία του από τον κολοσσό της αναζήτησης.
Ο γκουρού της τεχνητής νοημοσύνης και ιδιοφυΐα στο σκάκι, Demis Hassabis, ιδρυτής της DeepMind που πούλησε στην Google το 2014, έχει βρεθεί στο επίκεντρο του σύμπαντος της Google τα τελευταία δύο χρόνια, μέσα στον πυρετό της παγκόσμιας κούρσας για κυριαρχία στην AI.
Παρά τις προσπάθειές του να διατηρήσει τη DeepMind ως πιο ανεξάρτητη — προστατεύοντάς την από τον γίγαντα της αναζήτησης — ο Hassabis βρέθηκε «στην καρδιά του τέρατος» το 2023, όταν η Google συγχώνευσε τη DeepMind με τις εσωτερικές της AI προσπάθειες.
Σύμφωνα με ανθρώπους κοντά στον Hassabis, φαίνεται ότι οδεύει προς ακόμη μεγαλύτερες ευθύνες, που ίσως του δώσουν μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην ισχυρή τεχνολογία που ο ίδιος αναπτύσσει — και ενδεχομένως, μια μέρα, τον φέρουν στην κορυφή της εταιρείας. Το αν τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο, είναι άλλη υπόθεση.
Για χρόνια, ο Hassabis ευχόταν η κούρσα για την AI να καθοδηγείται από ακαδημαϊκούς και επιστήμονες, με διεθνείς οργανισμούς να διασφαλίζουν τη σωστή χρήση της τεχνολογίας και να χαράσσουν την πορεία της ανθρωπότητας στη νέα αυτή εποχή.
Σήμερα, καλείται να προχωρήσει την έρευνα στα άκρα — και ταυτόχρονα να ενσωματώσει την AI στα εμπορικά προϊόντα της Google. Διευθύνει πλέον μια ομάδα άνω των 6.000 ατόμων στο «μηχανοστάσιο» της Google, ενώ πρόσφατα η Google DeepMind απέκτησε την ομάδα-πυρήνα της startup Windsurf — την οποία σχεδίαζε να εξαγοράσει η ανταγωνίστρια OpenAI.
Το διακύβευμα είναι τεράστιο: πρέπει να κρατήσει τη Google μπροστά από τις εταιρείες-ανταγωνίστριες και τις ΗΠΑ μπροστά από την Κίνα.
«Η άνοδος του μου θυμίζει εκείνη του Sundar», δήλωσε ένας παλιός υπάλληλος της Google που έχει συνεργαστεί στενά με τον Hassabis και τον Sundar Pichai.
«Ξαφνικά άκουγες παντού το όνομα Sundar — και τελικά έγινε CEO. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει τώρα με τον Demis».
Το Business Insider μίλησε με περισσότερους από δώδεκα ανθρώπους εντός της εταιρείας. Περιέγραψαν πώς η Google ενεργοποίησε το απόλυτο “όπλο” AI που διαθέτει — τον Hassabis. Έναν άνθρωπο με όλα τα χαρακτηριστικά ενός μελλοντικού CEO, αλλά και με μεγάλο προσωπικό τίμημα.
Το AI επιτελείο της Google
Ο Demis Hassabis, Βρετανός με διδακτορικό στις γνωσιακές νευροεπιστήμες, ίδρυσε τη DeepMind το 2010, με στόχο να δημιουργήσει κάποια στιγμή μια τεχνητή γενική νοημοσύνη (AGI) — μια μορφή AI που θα ξεπερνά τις ανθρώπινες δυνατότητες σε ευρύ φάσμα γνωστικών πεδίων.
Το 2014, πούλησε την εταιρεία στη Google έναντι 650 εκατομμυρίων δολαρίων, με τον όρο να συσταθεί μια επιτροπή ηθικής για την AI, η οποία θα περιόριζε τη χρήση της τεχνολογίας της DeepMind από τη μητρική εταιρεία.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Hassabis επεδίωξε ακόμα μεγαλύτερη νομική ανεξαρτησία για το εργαστήριό του, σύμφωνα με προηγούμενα ρεπορτάζ του BI. Οι επικεφαλής της DeepMind ανησυχούσαν, μεταξύ άλλων, για το ενδεχόμενο στρατιωτικής χρήσης της τεχνολογίας τους.
Μετά την επιτυχία του ChatGPT στα τέλη του 2022, η Google αναγκάστηκε να αλλάξει πορεία. Ο Hassabis είχε ήδη πει στους υπαλλήλους του πως σκόπευε να προσανατολίσει τη DeepMind στη δημιουργία ενός βοηθού AI. Κάποιοι πρώην εργαζόμενοι τότε απορούσαν πώς ήταν δυνατόν η DeepMind να κατασκευάσει κάτι που θα ανταγωνιζόταν ευθέως τον υπάρχοντα Βοηθό Google.
Σύντομα αυτό έπαψε να έχει σημασία. Το 2023, μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για τη διατήρηση της ανεξαρτησίας της DeepMind, ο Sundar Pichai ανακοίνωσε τη συγχώνευση της DeepMind με την εσωτερική AI ομάδα της Google. Οι δύο μονάδες ένωσαν τις δυνάμεις τους στον τομέα των βοηθών τεχνητής νοημοσύνης — και το νέο σχήμα ονομάστηκε Google DeepMind, με τον Hassabis στο τιμόνι.
Η νέα του θέση όμως σήμανε και περισσότερη διοίκηση από ποτέ. Ο συνδυασμός DeepMind και της ομάδας Brain του Google Research απαιτούσε τη συνένωση δύο οργανισμών που μέχρι τότε λειτουργούσαν περισσότερο ως ανταγωνιστές παρά ως συνεργάτες.
Χρόνια πριν, η κατάσταση ήταν τόσο τεταμένη ώστε ο Hassabis είχε ζητήσει να κλειδωθεί ο κώδικας της DeepMind, ώστε να μην είναι προσβάσιμος από υπαλλήλους της Google. Η ενοποίηση των δύο ομάδων προκάλεσε και εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις, όπως είπαν στο BI αρκετοί παρόντες.
Επιπλέον, η DeepMind χρησιμοποιούσε διαφορετική τεχνολογική υποδομή προγραμματισμού από την Google — απόφαση του Hassabis για να αποφύγει την εξάρτηση από άλλα τμήματα της εταιρείας. Η ενοποίηση αποτέλεσε μεγάλη τεχνική πρόκληση, η οποία σύμφωνα με εκπρόσωπο της Google, έχει πλέον επιλυθεί.
Περισσότερη δύναμη, λιγότερος έλεγχος
Η τοποθέτηση του Hassabis στην ηγεσία της Google DeepMind του έδωσε περισσότερη εξουσία — αλλά λιγότερο έλεγχο.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η αλλαγή στάσης σε ένα θέμα-ταμπού για εκείνον: Τον Φεβρουάριο του 2024, η Google εγκατέλειψε την υπόσχεση που είχε δώσει το 2018 να μη χρησιμοποιήσει την AI για στρατιωτικούς σκοπούς — μια απόφαση στην οποία ο Hassabis συνυπέγραψε το σχετικό blog post.
«Από τότε που παρουσιάσαμε τις Αρχές μας για την AI το 2018, το πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης έχει εξελιχθεί ριζικά», δήλωσε εκπρόσωπος της Google στο BI. «Ο βασικός μας στόχος παραμένει: τα οφέλη πρέπει να υπερτερούν σημαντικά των πιθανών επιπτώσεων».
Η συγχώνευση συνοδεύτηκε από κύμα αποχωρήσεων στη DeepMind. Κάποιοι εργαζόμενοι απομακρύνθηκαν λόγω εσωτερικών εντάσεων, άλλοι έφυγαν λόγω της μεγάλης ζήτησης για AI ταλέντο στην αγορά. Επίσης, η μείωση των δημοσιεύσεων επιστημονικών εργασιών δυσαρέστησε μέρος της επιστημονικής ομάδας.
«Ορισμένοι είχαν προσληφθεί σε ένα ακαδημαϊκού τύπου εργαστήριο και τώρα τους ζητούν να χτίζουν προϊόντα», δήλωσε πρώην υπάλληλος της DeepMind. «Αυτό δεν ήταν το όραμα που τους είχε παρουσιαστεί».
Άλλοι όμως είδαν στη συγχώνευση μια ευκαιρία: ένα σοκ που ξύπνησε τη Google από τον εφησυχασμό, ιδίως όταν ο συνιδρυτής Sergey Brin επέστρεψε ενεργά στο προσκήνιο.
Ο Hassabis πλέον αναγκάζεται να εμπλακεί στα εσωτερικά παιχνίδια εξουσίας της Google, τα οποία η DeepMind είχε για χρόνια καταφέρει να αποφεύγει.
Ένα παράδειγμα: η πλατφόρμα AI Studio της Google αρχικά ανήκε στο τμήμα Cloud και αντιμετωπιζόταν ως ανταγωνιστικό προϊόν από την ομάδα του Vertex AI, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν εκ των έσω την υπόθεση. Η ομάδα του AI Studio μεταφέρθηκε τελικά στη Google DeepMind — μια λύση στην οποία ο Hassabis διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο.
Ο Hassabis και το ερώτημα της διαδοχής
Η νέα θέση του Demis Hassabis έχει κάνει πολλούς εντός της Google να αναρωτιούνται αν προετοιμάζεται να διαδεχθεί τον Sundar Pichai, και αν ο ρόλος του CEO θα του προσέφερε τον έλεγχο στην AI που πάντα επεδίωκε.
Αν τελικά η Google μετασχηματιστεί στην «AI-first εταιρεία» που είχε υποσχεθεί ο Pichai το 2016 — το απόλυτο όραμα του συνιδρυτή Larry Page — τότε, όπως λένε πολλοί, ο Hassabis είναι το πιο έξυπνο στοίχημα.
«Προσωπικά δεν πιστεύω ότι θα γίνει», δήλωσε ένας άλλος γνώστης του Hassabis. «Αλλά είμαι λιγότερο σίγουρος από ό,τι ήμουν πριν έναν χρόνο».
Άλλοι, που βρίσκονται κοντά του, θεωρούν ότι δεν θα τον ενδιέφερε να αναλάβει τον ρόλο.
Το να ηγείσαι της Google σημαίνει να ελέγχεις το κομμάτι της αναζήτησης και της διαφήμισης, να διαχειρίζεσαι ένα δύσκολο και συχνά δυσαρεστημένο εργατικό δυναμικό και να καταθέτεις στο Κογκρέσο — όλα αυτά τον απομακρύνουν από αυτό που πραγματικά θέλει να κάνει.
«Το κάνει γιατί ξέρει ότι η εταιρεία τον χρειάζεται», είπε πρώην στέλεχος της Google για τον σημερινό του ρόλο. «Αλλά αν γινόταν CEO, θα απομακρυνόταν από αυτό που πραγματικά τον εμπνέει. Αυτός ο άνθρωπος θέλει να θεραπεύσει τον καρκίνο».
Ποιος είναι ο Demis Hassabis
Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Hassabis έχει προσθέσει νέα επιτεύγματα σε ένα ήδη εντυπωσιακό βιογραφικό.
Ήταν παιδί-θαύμα στο σκάκι, κατακτώντας τίτλους από την ηλικία των 4 ετών και φτάνοντας επίπεδο master στα 13. Στα 17 του μπήκε στην εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών Bullfrog, όπου αργότερα δημιούργησε το δημοφιλές Theme Park.
Το 2010, ίδρυσε τη DeepMind, ένα από τα πιο ισχυρά εργαστήρια AI στον κόσμο.
Μόνο το 2024, επέβλεψε σειρά κυκλοφοριών AI προϊόντων της Google, τιμήθηκε με Νόμπελ για το έργο της DeepMind στην πρόβλεψη της τρισδιάστατης δομής πρωτεϊνών μέσω AI (AlphaFold) και χρίστηκε ιππότης από τον βασιλιά Κάρολο Γ’ για τις υπηρεσίες του στην τεχνητή νοημοσύνη.
Συνάδελφοι και πρώην συνεργάτες τον περιγράφουν ως έναν «διπλό κίνδυνο»: συνδυάζει εξαιρετική τεχνική ευφυΐα με προσωπικότητα ικανή να πείσει χιλιάδες ότι η AGI (τεχνητή γενική νοημοσύνη) είναι εφικτή — και πως αυτός θα είναι εκείνος που θα μας οδηγήσει εκεί.
Ο πρώην εργαζόμενος στη DeepMind Devang Agrawal θυμάται τον Hassabis να παρουσιάζει, σε φοιτητικό ακροατήριο, μια AI που έπαιζε Atari games μέσω reinforcement learning. «Αμέσως πείστηκα», λέει. «Ήθελα να δουλέψω μαζί του».
Άλλοι πρώην υπάλληλοι λένε: «Ο Demis είναι εξαιρετικός στο να σε πείθει ότι μαζί θα αλλάξετε τον κόσμο».
Παράλληλα, είναι γνωστός και για τον ανταγωνιστικό του χαρακτήρα.
Όταν ρωτήθηκε στο Davos για τις φιλοδοξίες του Elon Musk στην AI, σχολίασε: «Νομίζω ότι εγώ τον έβαλα στον χώρο εξαρχής».
Αναφερόμενος στον Mustafa Suleyman — πρώην συνεταίρο του στη DeepMind και νυν στέλεχος της Microsoft — είχε δηλώσει στους New York Times: «Τα περισσότερα που γνωρίζει για την AI, τα έμαθε δουλεύοντας μαζί μου όλα αυτά τα χρόνια».
Η αμήχανη σχέση DeepMind – Google
Παρά την άνοδό του στη διοικητική ιεραρχία, όσοι γνωρίζουν καλά τον Demis Hassabis λένε ότι πάνω απ’ όλα παραμένει επιστήμονας. Το έργο του στο AlphaFold, το οποίο προβλέπει τη δομή των ανθρώπινων πρωτεϊνών, οδήγησε στη δημιουργία spin-off εταιρείας και του χάρισε Νόμπελ.
«Θέλω να κατανοήσω τη θεμελιώδη φύση της πραγματικότητας», είπε σε fireside συζήτηση στο Davos τον Ιανουάριο.
Για τον ίδιο, η AI είναι το εργαλείο για να φτάσει εκεί. Είναι στο στοιχείο του όταν μιλά για τις δυνατότητες της AI να εξαλείψει ασθένειες και να συμβάλει σε επιστημονικά άλματα.
«Αν μπορούσα να κουνήσω ένα μαγικό ραβδί», είπε πρόσφατα στο Queens’ College στο Cambridge, «θα ήθελα όλοι να δουλεύουμε πάνω σε πιο εξειδικευμένα εργαλεία AI, όπως το AlphaFold. Αλλά η τεχνολογία δεν πήγε προς τα εκεί».
Μετά την εξαγορά της DeepMind, ξεκίνησε εσωτερική πρωτοβουλία με την κωδική ονομασία Watermelon (αργότερα Mario) για τη δημιουργία νομικών «τειχών» μεταξύ του εργαστηρίου και της Google. Σκοπός ήταν να προστατευτούν τα πνευματικά δικαιώματα και να αποτραπεί η χρήση της τεχνολογίας σε στρατιωτικές ή κατασταλτικές εφαρμογές.
Σε κάποιους εργαζομένους, όμως, αυτό δεν είχε νόημα: «Γιατί να ξοδέψει η Google εκατοντάδες εκατομμύρια για να αποκτήσει μια εταιρεία που δεν μπορούσε να ελέγξει;»
Πολλοί λένε ότι ο Hassabis ήξερε πως αγωνιζόταν ενάντια στον χρόνο. Ένας πρώην υπάλληλος θυμάται μια παρουσίασή του που έκλεισε με την προειδοποίηση: «Αν θέλεις να σταματήσεις τους κακούς, πρέπει πρώτα να βρεθείς στο τραπέζι μαζί τους».
Τον Απρίλιο του 2021, συγκέντρωσε την ομάδα του για να τους ανακοινώσει πως η προσπάθεια να δημιουργηθεί ανεξάρτητη νομική δομή είχε αποτύχει. Το παρουσίασε όμως ως νίκη: η DeepMind θα είχε πλέον πρόσβαση στη σχεδόν απεριόριστη υπολογιστική ισχύ της Google, απαραίτητη για την επίτευξη του μεγάλου στόχου: τη δημιουργία τεχνητής γενικής νοημοσύνης (AGI).
Όταν η DeepMind πουλήθηκε το 2014, το πεδίο της AI δεν είχε καμία σχέση με το σημερινό. Τότε, η εταιρεία δεν είχε αρκετή χρηματοδότηση — και ο Hassabis φέρεται να σκεφτόταν τη δημιουργία μιας δεύτερης εταιρείας, στον χώρο των βιντεοπαιχνιδιών, για να ενισχύσει οικονομικά τη βασική έρευνα.
Η τιμή των 650 εκατ. δολαρίων φαίνεται σήμερα αστεία αν τη συγκρίνουμε με τους 6,6 δισ. δολάρια που έχει αντλήσει η OpenAI ή τα 14,3 δισ. που επενδύει η Meta στην Scale AI.
Ο Hassabis απλώς προηγήθηκε της εποχής του.
Ο Hassabis και η κούρσα για την AGI
Σήμερα, ο Hassabis βαδίζει σε λεπτή γραμμή ανάμεσα στο δικό του όραμα για την AGI και τις απαιτήσεις των μετόχων της Google.
Διαχειρίζεται τον «πίνακα ελέγχου» της AI, ενσωματώνοντας τη σε προϊόντα όπως το Search, το Maps και το Workspace. Ταυτόχρονα, η ομάδα του έχει απορροφήσει και την ομάδα του chatbot Gemini, συγκεντρώνοντας ακόμα περισσότερη ισχύ στα χέρια του.
Η Google DeepMind πλέον δημοσιεύει λιγότερες ερευνητικές εργασίες, για να αποτρέψει τους ανταγωνιστές από το να «αντιγράψουν» ιδέες της. Τα πιο πρόσφατα breakthroughs γύρω από το Gemini και την AGI παραμένουν εντός των τοιχών της Google — μια ακόμη υποχώρηση του Hassabis στη νέα εποχή του ανταγωνιστικού καπιταλισμού.
Το 2016 είχε δηλώσει στο Bloomberg Businessweek: «Η έρευνα για την AI πρέπει να γίνεται με διαφάνεια. Εμείς στη DeepMind δημοσιεύουμε ό,τι γράφουμε».
«Πιστεύω ότι ο έλεγχος αυτής της τεχνολογίας πρέπει να ανήκει στην ανθρωπότητα. Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά πώς θα το πετύχουμε αυτό».
Σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, ο Hassabis φαίνεται ακόμη να παλεύει με τις ίδιες ανησυχίες — αν και πλέον δεν είναι σαφές αν έχει την εξουσία να αλλάξει κάτι.
Στο SXSW του Λονδίνου, τον Ιούνιο του 2024, επανέλαβε την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και καλύτερες δικλείδες ασφαλείας.
Στο συνέδριο Google I/O τον Μάιο, μαζί με τον Sergey Brin, εκτίμησαν ότι η AGI θα μπορούσε να επιτευχθεί μέχρι το 2030.
«Δεν έχουμε σκεφτεί αρκετά τι σημαίνει αυτή η μετάβαση», έχει πει.
«Αυτό που θα συμβεί μέσα στα επόμενα 5 με 10 χρόνια θα είναι κοσμοϊστορικό — και νομίζω ότι δεν το έχουμε ακόμη συνειδητοποιήσει», είπε στο Davos. «Αλλά πρέπει να το σκεφτούμε πολύ προσεκτικά, τώρα».
