Δημήτρης Σκαλτσάς (Intelligencia.ai): Η τεχνητή νοημοσύνη είναι στην «καρδιά» της εταιρείας με στόχο την ανάπτυξη νέων φαρμάκων

Δημήτρης Σκαλτσάς (Intelligencia.ai): Η τεχνητή νοημοσύνη είναι στην «καρδιά» της εταιρείας με στόχο την ανάπτυξη νέων φαρμάκων
Photo: Φωτ. Προσωπικού Αρχείου
Ο συνιδρυτής της Intelligencia.ai μιλάει στο Fortune Greece για το όραμα της εταιρείας, τη μείξη της βιολογίας με την τεχνητή νοημοσύνη καθώς και για το πώς διέθεσαν τεχνογνωσία και εργαλεία για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.

Η κρίση του κορωνοϊού έκανε ακόμη πιο εμφανείς τις ανάγκες που υπάρχουν στο χώρο ανάπτυξης νέων φαρμάκων. Πρόκειται για έναν πολύ ευαίσθητο τομέα τόσο στην έρευνα και την ανακάλυψη νέων φαρμάκων, όσο και στην παρακολούθηση και εκτέλεση μιας κλινικής δοκιμής.

Η Intelligencia.ai ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 2017 από τον Δημήτρη Σκαλτσά και τον Βαγγέλη Βεργέτη. Στην «καρδιά» της εταιρείας είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο της ανάπτυξης νέων φαρμάκων. Στόχος της είναι να συνεισφέρει στη δημιουργία νέων θεραπειών, καθώς και να αναπτύξει μια εταιρεία που να πρωταγωνιστεί διεθνώς στον χώρο και να προσφέρει ένα προηγμένο περιβάλλον καινοτομίας σε αξιόλογους επιστήμονες.

Κύριοι χρήστες των εφαρμογών της εταιρείας είναι ερευνητικά τμήματα σε μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες και εταιρείες βιοτεχνολογίας, ενώ υπάρχουν επίσης συνεργασίες με σημαντικά ακαδημαϊκά ερευνητικά κέντρα. Ως τώρα η Intelligencia.ai εργάζεται περισσότερο στην Αμερική, διευρύνοντας όμως την παρουσία της τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Το FortuneGreece.com μίλησε με τον Δημήτρη Σκαλτσά, μέλος της φετινής μας λίστας 40under40 2020. Ακολουθεί η συνέντευξη.

Κ. Σκαλτσά, στην ομάδα σας συμμετέχουν επιστήμονες από διάφορους κλάδους. Ποιο είναι το «μείγμα» ανθρώπων της Intelligencia.ai και ποια η βάση τους;

Θα εστιάσω αρχικά στην λέξη «ομάδα». Για να επιτύχει μια εταιρεία, πρώτα χρειάζεται να πετύχει η ομάδα. Στην Intelligencia εστιάζουμε στο να έχουμε ένα περιβάλλον όπου υπάρχει σεβασμός και φροντίδα για αυτό που κάνουμε, για τους χρήστες μας, αλλά και προς εμάς τους ίδιους. Σαν αποτέλεσμα, χαιρόμαστε την εργασία και είμαστε δυνατότεροι στα όποια εμπόδια και δυσκολίες αναπόφευκτα προκύπτουν.

Η ομάδα της Intelligencia είναι «cross-functional». Αποτελείται, δηλαδή, από μία ομάδα επιστημόνων που προέρχονται από διάφορους κλάδους. Αυτό που κάνουμε είναι να συνδυάζουμε το βιολογικό και φαρμακευτικό υπόβαθρο με την τεχνητή νοημοσύνη και τον προγραμματισμό/δημιουργία λογισμικού. Ανήκουμε σε ένα υβρίδιο εταιρείας που πια δεν είναι σπάνιο, τουλάχιστον στον τομέα μας, η κράση διαφορετικών ειδικοτήτων, όσο δύσκολη είναι, άλλο τόσο μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελέσματα. Θα τονίσω εδώ, ότι αυτή είναι η «προϊοντική» ομάδα. Στο «μείγμα» ανθρώπων και ικανοτήτων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της εταιρείας μας προφανώς συγκαταλέγεται η επιχειρηματική εμπειρία και οι δραστηριότητες μάρκετινγκ και πωλήσεων.

Γεωγραφικά, η προϊοντική ομάδα βρίσκεται κυρίως στην Ελλάδα, και οι υπόλοιπες λειτουργίες στην Αμερική, και πλέον, και σε άλλα σημεία της Ευρώπης.

Καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, το κόστος της υγείας αυξάνεται επίσης. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να υποσχεθεί όχι μόνο ποιοτικότερη αλλά και πιο οικονομική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Συμμερίζεστετην άποψη αυτή;

Ναι, απόλυτα. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι οι ίδιες οι εφαρμογές μας. Αν κοιτάξει κανείς ιστορικά τον χώρο των κλινικών δοκιμών και της ανάπτυξης νέων θεραπειών, θα διαπιστώσει πόσο δύσκολο, χρονοβόρο, και κοστοβόρο είναι να αναπτυχθεί και να λάβει έγκριση ένα νέο φάρμακο. Δυστυχώς, κατά μέσο όρο, μόλις 1 στα 10 φάρμακα καταφέρνουν να εγκριθούν, σε μια διαδικασία που διαρκεί πάνω από 10 χρόνια και κοστίζει συχνά εκατοντάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια ευρώ. Στον καρκίνο, με τον οποίο αρχικά ξεκινήσαμε σαν εταιρεία, το ποσοστό των φαρμάκων που μπαίνουν σε κλινικές δοκιμές και εγκρίνονται είναι ακόμα μικρότερο. Η πλατφόρμα μας λοιπόν κατά κύριο λόγο βοηθά στην αξιολόγηση της πιθανότητας επιτυχίας νέων θεραπειών που βρίσκονται σε κλινικό στάδιο, καθώς και τη μοντελοποίηση των συνθηκών που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα επιτυχίας. Λαμβάνοντας καλύτερα τεκμηριωμένες αποφάσεις, μειώνονται οι παράγοντες επικινδυνότητας, και άρα τελικά και το κόστος και ο χρόνος ανάπτυξης.

Πώς η βιολογία και το AI αλληλοσυμπληρώνονται και σάς βοηθούν να έχετε καθαρή εικόνα για πιθανά ρίσκα που μπορεί να προκύψουν κατά τη διαδικασία ανάπτυξης ενός φαρμάκου;

Η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στην αναγνώριση μοτίβων και τελικά στην αυτοματοποίηση προβλέψεων με βάση τα μοτίβα αυτά. Στην Intelligencia δημιουργούμε εφαρμογές πάνω σε βιολογικά δεδομένα, τα οποία έχουν επίδραση στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των θεραπειών. Θα τονίσω εδώ ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της εργασίας μας είναι η συγκέντρωση και συστηματική επεξεργασία των δεδομένων αυτών. Οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης, όσο ανεπτυγμένοι και να είναι, αποδίδουν αποτελεσματικά μόνο στο βαθμό που στηρίζονται σε επαρκή και καθαρά δεδομένα. Έχουν γίνει πολύ σημαντικές προσπάθειες διεθνώς τα τελευταία χρόνια για την παραγωγή και δημοσίευση βιολογικών δεδομένων, άρα θα έλεγα ότι και το αποτέλεσμα της δικής μας εργασίας επωφελείται από πολυετή εργασία μεγάλων ομάδων. Έτσι λειτουργεί η επιστήμη και η καινοτομία, δεν υπάρχει παρθενογένεση.

Πάντως, ενώ η βιολογία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στα δεδομένα μας, δεν είναι ο μόνος για την ανάπτυξη καλύτερων αλγορίθμων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι επεξεργαζόμαστε και δεδομένα σχετικά με τον σχεδιασμό των κλινικών δοκιμών, τα αποτελέσματά τους και αποφάσεις ρυθμιστικών αρχών.

Σε πρόσφατη ανάλυση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, αναφέρθηκε ότι η μείξη βιολογίας και τεχνικής νοημοσύνης , μέσα στην επόμενη δεκαετία, θα συρρικνώσει τα θανατηφόρα περιστατικά χρόνιων ασθενειών. Παράλληλα εταιρείες – κολοσσοί όπως η Microsoft κάνουν επενδύσεις με στόχο την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στη δημόσια υγεία και τη βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Ποιες είναι οι προοπτικές αυτής της αγοράς και πόσο γρήγορα βλέπετε να μεγαλώνει;

Υπάρχουν δύο σχετικά διακριτοί χώροι που επωφελούνται από την μείξη βιολογίας και τεχνητής νοημοσύνης. Αφενός, ο χώρος της φαρμακευτικής ανάπτυξης. Συζητήσαμε παραπάνω ποια είναι η δική μας συμβολή και σίγουρα υπάρχουν και άλλες εφαρμογές σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης, για παράδειγμα στην έρευνα για ανακάλυψη νέων φαρμάκων («discovery») όσο και αργότερα στην παρακολούθηση και εκτέλεση μιας κλινικής δοκιμής.

Αφετέρου, υπάρχει ο χώρος της παροχής υγείας, πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια, όπως για παράδειγμα στα νοσοκομεία. Με αυτόν το χώρο είναι βέβαια πιο εξοικειωμένοι οι περισσότεροι άνθρωποι. Και εδώ υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες εφαρμογές, όπως η έγκαιρη και πλέον κάποιες φορές ακριβέστερη διάγνωση ασθενειών με ανάλυση εικόνας ή αίματος, η πρόβλεψη επανεισαγωγής στο νοσοκομείο κάποιου ασθενούς και ούτω καθεξής.

Στο κομμάτι αυτό, ολοένα και περισσότερα συστήματα υγείας δημιουργούν ενοποιημένες βάσεις, με ανωνυμοποιημένα ηλεκτρονικά στοιχεία ασθενών, ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα τις δυνατότητες που παρέχουν οι τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και να ενισχύσουν την καινοτομία με συμπράξεις με εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης στον ιδιωτικό τομέα. Είναι σημαντικό να υπάρχουν οι απαραίτητες διασφαλίσεις στην ανωνυμία των στοιχείων, και νομίζω το GDPR, το σχετικό πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει υπάρξει πολύ σημαντικό σε αυτή την κατεύθυνση. Εφόσον τηρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, τα συστήματα υγείας που θα κάνουν έγκαιρα βήματα προς την αξιοποίηση των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης θα δούνε σημαντική εξοικονόμηση πόρων, καθώς και, εν τέλει, καλύτερα αποτελέσματα στην παροχή υγείας.

Σχετικά με τις πρωτοβουλίες όπως το AI For Good της Microsoft, αυτό που μπορώ να παρατηρήσω είναι ότι κάθε τεχνολογία μπορεί να αξιοποιηθεί για στόχους που κρίνονται θετικά ή αρνητικά, όμως η χρήση τελικά είναι αυτή που εξαρτάται από εμάς τους ίδιους. Ιστορικά η τεχνολογική πρόοδος σε κράτη με πιο ανεπτυγμένες οικονομίες έχει συνήθως επηρεάσει θετικά και τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αρκεί να κοιτάξει κανείς σε βάθος χρόνου την ραγδαία ανάπτυξη του προσδόκιμου ζωής.

Είστε μια γρήγορα αναπτυσσόμενη εταιρεία με μοντέλο «start-up financed by VCs». Tι πιστεύετε ότι είδαν σε εσάς οι επενδυτές σας και πώς αξιοποιείτε τη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη της εταιρείας;

Έχουμε λάβει χρηματοδότηση από επενδυτικά σχήματα (Venture Capital) όπως το Big Pi Ventures και το Velocity στην Ελλάδα και το Synetro στην Αμερική. Είναι θετικό ότι μερικά επενδυτικά σχήματα στην Ελλάδα έχουν προσανατολιστεί τα τελευταία χρόνια σε εταιρίες που στηρίζονται σε «βαθιά τεχνολογία» (deep tech), όπως η δική μας, όπου η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Και έχουμε την καλή τύχη να μας έχουν υποστηρίξει από τα πρώτα μας βήματα και εξέχοντες σύμβουλοι και ιδιώτες επενδυτές από τον χώρο της τεχνολογίας, όπως ο πρώην επικεφαλής του Google search, καθώς και από τον φαρμακευτικό κλάδο.

Για τις περισσότερες τεχνολογικές εταιρείες στην εποχή μας είναι σχεδόν μονόδρομος η στήριξη με εξωτερικά κεφάλαια, συνήθως από σχήματα VC. Ο τομέας μας εξελίσσεται ταχύτατα και έχει μεγάλο ανταγωνισμό. Για να σταθεί κάποια εταιρεία χρειάζεται τα ανάλογα κεφάλαια να υποστηρίξει ταχεία ανάπτυξη. Ακούγεται ίσως περίεργο και ριψοκίνδυνο, ειδικά σε ανθρώπους της γενιάς του πατέρα μου, τελικά, όμως, ενέχει μικρότερο συνολικό ρίσκο από την αυτοχρηματοδότηση αποκλειστικά με έσοδα της εταιρείας.

Από την πλευρά των επενδυτών, κύριος στόχος είναι προφανώς η απόδοση των κεφαλαίων. Συνήθως όμως συντρέχουν και άλλοι στόχοι ή προϋποθέσεις- για παράδειγμα, στην περίπτωση των ελληνικών επενδυτικών σχημάτων που μας υποστηρίζουν, η επένδυση σε τεχνολογίες αιχμής στον χώρο της υγείας, η δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής ειδίκευσης στην Ελλάδα και συνθηκών για επιστροφή στη χώρα επιστημόνων που βρίσκονται στο εξωτερικό («brain gain»), καθώς και σίγουρα συμπόρευση σε επίπεδο αξιών.

Πόσο άλλαξε η πανδημία της Covid-19 τη δική σας λειτουργία;

Οπωσδήποτε μας οδήγησε σε δημιουργικές οδούς και συνεργασίες για το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τεχνογνωσία και εργαλεία μας για την αντιμετώπιση του covid-19. Θέλω να επισημάνω εδώ ότι έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία στην Ελλάδα με το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, και ιδιαίτερα με διεθνώς καταξιωμένους καθηγητές, όπως ο Δρ. Βασίλης Γοργούλης,  ο Δημήτρης Θάνος, ο Αριστοτέλης Τσιρίγος. Ευελπιστούμε να συμβάλουμε με την σύμπραξη ιδιωτικής και δημόσιας πρωτοβουλίας στην παραγωγή γνώσης αλλά και συστημάτων που μπορούν να λειτουργήσουν σαν παρακαταθήκη για περαιτέρω ανάπτυξη των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στο χώρο της υγείας στην Ελλάδα.

Νομίζω, ακόμη, ότι είναι σημαντικό να κρατήσουμε τα όσα θετικά προέκυψαν εν μέσω της πανδημίας. Σε αυτά εγώ συγκαταλέγω, για εμάς τουλάχιστον στην Intelligencia, την κατανόηση της αξίας της εργασίας από το σπίτι («remote working»)- με μέτρο μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, αλλά και την ποιότητα ζωής. Σκοπεύουμε, όταν με το καλό έχουμε επιστρέψει σε μια κανονικότητα χωρίς τον φόβο του covid-19, να διατηρήσουμε την δυνατότητα επιλογής του χώρου εργασίας για μία ή δύο μέρες την εβδομάδα.

Eίστε μέλος της φετινής λίστας 40under40 του Fortune Greece για το 2020. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η διάκριση και πού την αποδίδετε;

Προσωπικά, σίγουρα είναι τιμή για εμένα. Είναι και παρότρυνση για να συνεχίσω και να προσπαθώ να βελτιώνομαι στην εργασία μου.

Το σημαντικότερο είναι όμως ότι η όποια διάκριση αντανακλά το έργο ολόκληρης της ομάδας μας, των εργαζομένων στην εταιρεία καθώς και των ανθρώπων που μας υποστηρίζουν συμβουλευτικά ή οικονομικά.

Τέλος, νομίζω αντανακλά και μια αυξανόμενη εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας ότι υπάρχει η δυνατότητα, το ταλέντο, υποστηρικτικές υποδομές και η πρόσβαση σε διεθνείς αγορές να δημιουργηθούν εταιρείες τεχνολογικής αιχμής με μια στέρεα βάση και στην Ελλάδα.

Special Box: Advice That Helped Υou Get Ahead

Ποια η είναι η συμβουλή που σας βοήθησε για να προχωρήσετε στη δουλειά σας;

Να σκέφτομαι τι μπορώ να προσφέρω, όχι τι μπορώ να πάρω. Με έχει βοηθήσει να χτίζω μακροχρόνιες σχέσεις βασισμένες στην εμπιστοσύνη, να σχεδιάζω έχοντας κατά νου την μεγαλύτερη εικόνα, να φτιάχνουμε εφαρμογές σαν εταιρεία που στοχεύουν στην επίλυση ουσιαστικών προβλημάτων, να υπομένω δύσκολες περιόδους, να χαίρομαι ακόμα παραπάνω τις όποιες επιτυχίες μας αφού σε αυτές δεν είμαι μόνος.