Διονύσης Σαββόπουλος: Ο «Νιόνιος» που ένωσε τους ήχους και τις λέξεις και έπλασε το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών, το βράδυ της Τρίτης ο Διονύσης Σαββόπουλος, μία από τις πιο σημαντικές μορφές του ελληνικού τραγουδιού. Ο «Νιόνιος» νοσηλευόταν τις τελευταίες ημέρες σε ιδιωτική κλινική, καθώς έδινε μάχη με τον καρκίνο από το 2021.

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη (2/12/1944), με ρίζες από την Κωνσταντινούπολη και τη Φιλιππούπολη, ο Διονύσης Σαββόπουλος εγκατέλειψε νωρίς τη Νομική για να ακολουθήσει τη μουσική. Από το 1963 παρουσίασε δικά του τραγούδια — στίχο και μουσική ταυτόχρονα, όπως τόνιζε — εγκαινιάζοντας μια σχολή τραγουδοποιίας που συνδύαζε λαϊκά μοτίβα με ροκ, μπλουζ και λόγια φόρμα.

Τα άλμπουμ «Φορτηγό» και «Περιβόλι του Τρελλού» άνοιξαν δρόμους· ο «Μπάλλος» (1971) και το «Βρώμικο Ψωμί» (1972) καθιέρωσαν το ιδίωμα: μεγάλες αφηγηματικές συνθέσεις, ενορχηστρώσεις-υπογραφές, μεταφράσεις/διασκευές (π.χ. Dylan στον «Άγγελο εξάγγελο»). Το 1983, τα «Τραπεζάκια έξω» σύστησαν διαχρονικά τραγούδια με κορύφωση το «Ας κρατήσουν οι χοροί».

Σκηνοθετούσε ο ίδιος τις παραστάσεις του, μετατρέποντας χώρους σε μουσικές σκηνές. Η συναυλία στο Ολυμπιακό Στάδιο (1983) και το Καλλιμάρμαρο (2017) έμειναν ιστορικές. Παράλληλα υπέγραψε μουσική για θέατρο και κινηματογράφο (βραβείο μουσικής για το Happy Day, 1976), ανέδειξε νεότερους καλλιτέχνες, εξέδωσε βιβλία (ανάμεσά τους η αυτοβιογραφία «Γιατί τα χρόνια τρέχουν», 2024) και άφησε ισχυρό αποτύπωμα σε ραδιόφωνο/τηλεόραση («Ζήτω το ελληνικό τραγούδι»).

Στα Δεκεμβριανά της γέννησής του απέδιδε «τη μουσική των λέξεων» που άκουγε πριν καν καταλάβει το νόημα — μια εσωτερική πυξίδα που τον οδήγησε σε ένα αμάλγαμα ειδών όπου «στίχοι και μουσική είναι ένα». Πολιτικά ενεργός, φυλακίστηκε από τη Χούντα (1967)· έλεγε πως μέσα στο κελί «ένα φως έγραφε τραγούδια».

Το 1997, με το «Ξενοδοχείο», απέτισε φόρο τιμής στις μεγάλες επιρροές του (Dylan, Dalla, Cave, Reed κ.ά.) δίπλα σε μια all-star ελληνική μπάντα. Το 2025 ανακαλύφθηκε και προβλήθηκε εκ νέου το ντοκιμαντέρ «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος» (ΕΙΡΤ/Cinetic, σκηνοθ. Λ. Παπαστάθης), υπενθυμίζοντας τη διαχρονία του έργου του.

Για δεκαετίες, τραγούδια του διδάσκονται στα σχολεία, στίχοι του μελετώνται στα πανεπιστήμια, και οι σκηνές που έστησε παραμένουν «σχολή» για τη θεατρικότητα των συναυλιών. Παντρεμένος με την Άσπα Αραπίδου, πατέρας του Κορνήλιου και του Ρωμανού, παππούς του Διονύση και του Ανδρέα, ο «Νιόνιος» υπήρξε δημόσιος άνθρωπος που δέχτηκε —και συχνά επιδίωξε— τον διάλογο και την κριτική.

Έφυγε αφήνοντας έναν μύθο επάνω στη σκηνή: ο ρόλος του «Σάββο» —όπως έλεγε ο ίδιος— θα ζει κάθε φορά που μια κιθάρα συναντά έναν στίχο και «η μουσική των λέξεων» ξαναγίνεται κοινή εμπειρία.