Είναι το Enter Sandman κλεμμένο; Η αλήθεια πίσω από το πιο διάσημο τραγούδι των Metallica
Λέει πολλά το γεγονός ότι μερικές από τις μεγαλύτερες κόντρες στην ιστορία της μουσικής έχουν ξεκινήσει από κατηγορίες για λογοκλοπή. Όταν ένας μουσικός υποψιάζεται πως κάποιος «έκλεψε» τη δουλειά του, ξυπνάει κάτι πολύ βαθύ – σαν να βλέπεις κάτι που ορκίζεσαι ότι εσύ σκέφτηκες πρώτος, αλλά τώρα το παρουσιάζει κάποιος άλλος ως δικό του. Είναι σχεδόν μια μορφή προδοσίας, ακόμα κι αν ο άλλος είναι άγνωστος.
Και είναι απόλυτα λογικό αυτό να είναι κοινή εμπειρία, ειδικά στη μουσική. Υπάρχει περιορισμένος αριθμός νοτών και συνδυασμών, και δεδομένου του πόσο παλιά είναι η μουσική, το να προκύψουν ομοιότητες είναι σχεδόν μαθηματικά βέβαιο. Σκέψου πόσες φορές έχεις ακούσει κάποιον να υποβαθμίζει ένα κομμάτι επειδή «μοιάζει πολύ με κάτι που έχουμε ξανακούσει».
Για κάποιους καλλιτέχνες, οι κατηγορίες για αντιγραφή ξεχνιούνται με τον καιρό, σαν περαστική κριτική σε μια φάση που ο κόσμος προσπαθεί να καταλάβει πού ανήκει το νέο όνομα ανάμεσα στους καθιερωμένους. Για άλλους όμως –όπως οι Metallica– το στίγμα μένει, μια κατηγορία που πλανάται σαν κακός οιωνός, τροφοδοτημένη από το αίσθημα ότι έμειναν «στο περιθώριο» ως απομίμηση κάποιου άλλου που έγινε πιο διάσημος.
Για όσους δεν γνωρίζουν την ιστορία, τα γεγονότα πάνε περίπου έτσι: Το 1989, το συγκρότημα Excel κυκλοφόρησε το κομμάτι Tapping Into The Emotional Void. Δυο χρόνια μετά, οι Metallica κυκλοφόρησαν το Enter Sandman, το κομμάτι που θα τους απογείωνε εμπορικά. Η εποχή εκείνη ήταν μεταβατική για το metal, με τους Excel να εκφράζουν μια διαφορετική προσέγγιση στο thrash, την ώρα που οι Metallica εξερευνούσαν νέες φόρμες και ηχητικά τοπία.
Η πιο διάσημη αντιπαράθεση των Metallica
Οι Metallica εκείνη την περίοδο έβγαιναν από την επιτυχία ενός Grammy και ετοιμάζονταν για το επόμενο άλμπουμ που θα τους στερέωνε στην κορυφή. Το Enter Sandman, που ξεκίνησε ως instrumental εμπνευσμένο από τους Soundgarden, αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο του άλμπουμ – ένα κομμάτι με δομή και διάθεση που ξέφευγε από την απλή, «σκληρή» αισθητική του thrash.
Ωστόσο, για κάποιους η «επαφή» δεν ήταν απλή επιρροή – ήταν κλοπή. Το Enter Sandman φαίνεται, όταν το ακούσεις δίπλα στο κομμάτι των Excel, να μοιράζεται πολλά κοινά στοιχεία: όχι μόνο στη μελωδία, αλλά και στο κλίμα, στην απειλητική ατμόσφαιρα που οι Metallica μετέτρεψαν σε εμπορική επιτυχία.
Η πικρία του Dave Mustaine
Ένα ακόμα κεφάλαιο σε αυτή την ιστορία αφορά τον Dave Mustaine, ο οποίος φέρεται να μην έχει ξεπεράσει την αποπομπή του από τους Metallica στις αρχές των ’80s. «Ήθελα ο κόσμος να ξέρει ότι με έδιωξαν άδικα – και δεν με ένοιαζε ποιον θα ενοχλούσε», είχε πει.
Πρόσφατα, στην εκπομπή The Shawn Ryan Show, ο Mustaine επανήλθε στο θέμα λέγοντας: «Το μεγαλύτερό τους κομμάτι, το Enter Sandman – ψάξτε το συγκρότημα Excel, δείτε το τραγούδι τους, κάτι με ‘Into the Unknown’. Είναι σχεδόν ίδιο.»
Λέγεται ότι οι Excel είχαν εξετάσει νομική δράση το 2003, αλλά δεν προχώρησε. Έτσι, ενώ υπάρχουν βάσιμες ομοιότητες, είναι δύσκολο να πει κανείς αν πρόκειται για πραγματικό πρόβλημα πνευματικών δικαιωμάτων ή απλώς για ξεχασμένους ανταγωνισμούς και προσωπικά απωθημένα. Η σιωπή των Metallica κάνει το κοινό να υποψιάζεται ακόμη περισσότερο.
