Εμπόριο: Ο Τραμπ έφερε τη μεγαλύτερη διατάραξη από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Το διεθνές εμπορικό σύστημα βρίσκεται σε καμπή, με το μερίδιο του παγκόσμιου εμπορίου που διεξάγεται με βάση τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO) να μειώνεται στο 72%, έναντι περίπου 80% πριν από λίγους μήνες. Η γενική διευθύντρια Ngozi Okonjo-Iweala, μιλώντας στο Reuters, χαρακτήρισε την κατάσταση «τη μεγαλύτερη διατάραξη από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου».
Η υποχώρηση αποδίδεται κυρίως στους δασμούς που έχει επιβάλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στους περισσότερους εμπορικούς εταίρους, πλήττοντας την αρχή της «πλέον ευνοούμενης χώρας» (Most Favoured Nation – MFN). Η Okonjo-Iweala προειδοποίησε ότι αν και το εμπόριο εξακολουθεί να διεξάγεται κατά πλειοψηφία με όρους MFN, η αξιοπιστία του συστήματος αμφισβητείται.
Οι συνέπειες αναμένεται να γίνουν πιο αισθητές το 2026, όταν θα εξαντληθούν τα αποθέματα προϊόντων που είχαν εισαχθεί μαζικά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Παρά την πίεση, ο WTO αναθεώρησε τον Αύγουστο την πρόβλεψη για ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου στο 0,9% από 0,2%, προσφέροντας μια συγκυριακή ανάσα.
Προβληματισμό προκαλεί και η χρηματοδότηση, καθώς η Ουάσινγκτον σχεδιάζει περικοπή 29 εκατ. δολαρίων από τη συνεισφορά της, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 11% του ετήσιου προϋπολογισμού του οργανισμού. Ενδεχόμενη μείωση θα επιβάρυνε σημαντικά τη λειτουργία του WTO, την ώρα που η Γενεύη επιχειρεί να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις.
Η Okonjo-Iweala εστιάζει στην ανάγκη εκσυγχρονισμού του οργανισμού, με έμφαση στις επιδοτήσεις και τη βιομηχανική πολιτική. Σημείωσε μάλιστα ότι η Κίνα δείχνει διάθεση να συζητήσει αλλαγές, ενώ η ΕΕ θεωρεί τη διατήρηση ενός ισχυρού WTO κομβική για την προστασία των εξαγωγών της απέναντι σε μονομερείς πρακτικές ΗΠΑ και Κίνας.
Παρά τις δυσκολίες, η Γενική Διευθύντρια επιμένει σε αισιόδοξο τόνο: «Έχω τελειώσει με τον πεσιμισμό και τον φόβο. Χρειαζόμαστε αισιοδοξία και στήριξη σε χώρες που πραγματικά προσπαθούν να δώσουν λύσεις». Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η επικείμενη συμφωνία για τον περιορισμό των κρατικών επιδοτήσεων στην αλιεία, το πρώτο παγκόσμιο deal του WTO από το 2017.
Οι αναταράξεις όμως αγγίζουν και την Ελλάδα. Με ισχυρή ναυτιλία και σημαντικές εξαγωγές σε αγροτικά προϊόντα και βιομηχανικά αγαθά εκτός ΕΕ, η ενίσχυση του προστατευτισμού μπορεί να περιορίσει τη ζήτηση και να αυξήσει το κόστος μεταφορών. Οι Έλληνες εφοπλιστές παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, καθώς οι αλλαγές στους δασμούς δύνανται να αναδιαμορφώσουν τις θαλάσσιες ροές και να επηρεάσουν τους ναύλους.
