Έρχεται καταιγίδα στις αγορές: Οι τιμωροί των ομολόγων ετοιμάζουν τη νέα μεγάλη κρίση
Οι «τιμωροί των ομολόγων» γρυλίζουν και δείχνουν τα δόντια τους, και οι αρχές σε όλο τον κόσμο (τουλάχιστον οι περισσότερες) κάνουν το σωστό και υποχωρούν. Ωστόσο, ο κίνδυνος να εξελιχθούν οι αναταράξεις στην αγορά ομολόγων σε μια ευρύτερη κρίση εμπιστοσύνης στις αγορές είναι υψηλός.
Από τις ΗΠΑ μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία, οι επενδυτές ομολόγων ξεκαθαρίζουν ότι δεν είναι πρόθυμοι να λειτουργούν επ’ αόριστον ως φθηνό «μηχάνημα ανάληψης μετρητών» για κυβερνητικές δαπάνες.
Οι συνθήκες διαφέρουν ανά χώρα, αλλά η δυναμική είναι κοινή: ο κόσμος έχει αλλάξει. Ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος, οι κεντρικές τράπεζες δεν απορροφούν πλέον ομόλογα όπως στο παρελθόν, και παρ’ όλα αυτά οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να δανείζονται με ρυθμούς ανεξέλεγκτους. Τώρα, οι επενδυτές απαιτούν ικανοποιητικές αποδόσεις για τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν.
Η επικεφαλής του γραφείου διαχείρισης χρέους του Ηνωμένου Βασιλείου, Jessica Pulay, δήλωσε ότι θα στηριχθεί περισσότερο σε βραχυπρόθεσμα ομόλογα για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, καθώς το κόστος δανεισμού σε πιο μακροπρόθεσμα ομόλογα έχει γίνει δυσάρεστα υψηλό — αποτέλεσμα της μειωμένης επενδυτικής ζήτησης.
Αν οι τιμές των ομολόγων επιδεινωθούν, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας μπορεί να περιορίσει τις πωλήσεις ομολόγων που είχε συγκεντρώσει μετά την κρίση του Covid.
Στην Ιαπωνία, το σκηνικό είναι παρόμοιο. Το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού εκτοξεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι εγχώριοι επενδυτές —πληγωμένοι από τις ασυνήθιστα υψηλές πληθωριστικές προσδοκίες και τη μεγάλη μεταβλητότητα στην αγορά— αρνήθηκαν να συνεχίσουν να απορροφούν χρέος με μακρινές ημερομηνίες λήξης. Οι αποδόσεις στα 30ετή ομόλογα εκτινάχθηκαν πάνω από το 3% — το υψηλότερο επίπεδο εδώ και δεκαετίες, αντανακλώντας την απότομη πτώση των τιμών τους.
Πρόκειται για «υψηλό δράμα» σε μια αγορά κρατικών ομολόγων που θεωρείται παραδοσιακά εν υπνώσει. Και πάλι, το υπουργείο Οικονομικών επανέφερε την εύθραυστη ηρεμία, φέρεται όμως να το κατάφερε υποσχόμενο στροφή της νέας έκδοσης χρέους σε βραχυπρόθεσμα ομόλογα, ώστε οι επενδυτές να νιώθουν πως αναλαμβάνουν μικρότερο ρίσκο.
Στις ΗΠΑ, το μεγάλο «όχι» από την αγορά ομολόγων ήρθε αμέσως μετά την αρνητική υποδοχή των «ανταποδοτικών» δασμών που πρότεινε ο Ντόναλντ Τραμπ τον Απρίλιο. Με εντυπωσιακή χρονική σύμπτωση, ο πρόεδρος ανακοίνωσε 90ήμερη παύση των σχεδίων του, όταν οι ξένοι αγοραστές αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε μια συνήθως ρουτίνας δημοπρασία τριετών ομολόγων. Όπως παραδέχτηκε ο ίδιος ο Τραμπ, «η αγορά ομολόγων έγινε νευρική».
Την περασμένη εβδομάδα, η αγορά χτύπησε ξανά, δείχνοντας χλιαρή στήριξη σε νέα 20ετή ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Το δολάριο υποχώρησε και οι τιμές των ομολόγων έπεσαν — ανησυχητική ένδειξη ότι οι επενδυτές απομακρύνονται από τον αμερικανικό κίνδυνο, τη στιγμή που ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να περάσει ένα πακέτο δαπανών που προσθέτει πάνω από $3 τρισ. στο δημόσιο χρέος την επόμενη δεκαετία.
«Τελικά, υπάρχουν μόνο δύο “λύσεις” στο πρόβλημα», σημειώνει ο George Saravelos της Deutsche Bank: «Ή οι ΗΠΑ θα αναθεωρήσουν το νομοσχέδιο στο Κογκρέσο ώστε να επιτύχουν αξιόπιστη δημοσιονομική σύσφιξη· ή η αξία του αμερικανικού χρέους σε μη-δολαριακούς όρους πρέπει να υποχωρήσει σημαντικά ώστε να γίνει και πάλι ελκυστικό για τους ξένους επενδυτές». Και καταλήγει: «Ετοιμαστείτε για περισσότερη μεταβλητότητα».
Μία αξιόπιστη αλήθεια στις αγορές είναι ότι τα ελλείμματα «δεν έχουν σημασία… μέχρι να έχουν». Και τώρα έχουν.
Κάποια πλαίσια είναι χρήσιμα εδώ. Οι επενδυτές δεν αποστρέφονται εξ ορισμού κάθε δανεισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρώπη προς το παρόν ίσως επωφελείται από την τρέχουσα κατάσταση, καθώς η αυξημένη δημοσιονομική δαπάνη —ιδίως στη Γερμανία— πιθανόν να τονώσει την ανάπτυξη, ενώ ένα ισχυρότερο ευρώ, ενισχυμένο από την αναζήτηση εναλλακτικών στο δολάριο, μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό του πληθωρισμού.
Επιπλέον, απέχουμε ακόμα πολύ από το «στάδιο πανικού». «Ωχ όχι, πάλι απ’ την αρχή», λέει ο Dario Perkins της TS Lombard. «Αν είσαι ένας μακροοικονομικός καταστροφολόγος, κανένα επίπεδο αποδόσεων δεν θα σε ηρεμήσει», γράφει.
Όταν οι αποδόσεις πέφτουν, οι επενδυτές φοβούνται ότι αυτό σημαίνει ύφεση. Όταν ανεβαίνουν, όπως τώρα, το κλίμα αλλάζει σε «Θεέ μου, δημοσιονομική κρίση!» — συναίσθημα που ο Perkins δεν συμμερίζεται πλήρως.
Πρόκειται για εύλογη επισήμανση. Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι για πληθώρα λόγων, σε βασικές αγορές, η υπομονή των επενδυτών ομολόγων εξαντλείται — και ο κίνδυνος είναι αυτό να διαχυθεί και σε άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων.
Γιατί να αγοράσει κανείς μετοχές όταν τα ομόλογα προσφέρουν τόσο υψηλές αποδόσεις; Οι αμερικανικές αγορές μετοχών, τροφοδοτούμενες από την όρεξη των ιδιωτών επενδυτών, δεν έχουν ακόμη ενσωματώσει αυτόν τον κίνδυνο. Όμως το 2024 μας έχει διδάξει ότι το επενδυτικό κλίμα μπορεί να αλλάξει με αστραπιαία ταχύτητα. Μην εκπλαγείτε αν οι «τιμωροί των ομολόγων» κατηγορηθούν για την επόμενη ανατροπή στις αγορές.
