FATF: Στην «γκρίζα λίστα» Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι και Βολιβία λόγω ανεπαρκών μέτρων κατά του ξεπλύματος χρήματος
Στη διεθνή «γκρίζα λίστα» αναμένεται να ενταχθούν οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, ένας σημαντικός παγκόσμιος φορολογικός και χρηματοοικονομικός κόμβος, και η Βολιβία, που φιλοξενεί ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιθίου στον κόσμο, επειδή δεν έχουν σημειώσει επαρκή πρόοδο στην καταπολέμηση των παράνομων ροών χρήματος
Η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (Financial Action Task Force – FATF), που εδρεύει στο Παρίσι, θα προσθέσει τις δύο χώρες στη λίστα της από τις 13 Ιουνίου, τελευταία ημέρα της κοινής ολομέλειας με τον οργανισμό Moneyval του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, σύμφωνα με πηγές με γνώση του θέματος.
Την ίδια ώρα, τουλάχιστον τρεις χώρες, η Τανζανία, το Μάλι και η Κροατία, θα αφαιρεθούν από την «γκρίζα λίστα» κατά την επόμενη σύνοδο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι οποίες ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους λόγω της μη δημοσιότητας των πληροφοριών.
Δεν έχουν ληφθεί ακόμη οριστικές αποφάσεις. Οι εγγραφές στη λίστα βασίζονται σε συναίνεση μεταξύ των μελών της FATF, που περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδία.
Οι συστάσεις της FATF παρακολουθούνται στενά από τους διεθνείς επενδυτές, οι οποίοι αποφεύγουν να δραστηριοποιηθούν σε περιοχές που θεωρούνται ελλιπείς ως προς τη νομοθεσία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
Οι χώρες που περιλαμβάνονται στη λίστα υπόκεινται σε αυστηρότερη παρακολούθηση, ενώ η ένταξη στη λίστα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αμφιβολίες για την αξιοπιστία των χρηματοοικονομικών τους συστημάτων.
Έκθεση του ΔΝΤ το 2021 έδειξε ότι οι χώρες που μπήκαν στη «γκρίζα λίστα» παρουσίασαν «σημαντική και στατιστικά αξιόλογη μείωση στις εισροές κεφαλαίων».
Εκπρόσωπος της κυβέρνησης των Βρετανικών Παρθένων Νήσων δήλωσε ότι οι αρχές «παραμένουν πλήρως δεσμευμένες στην τήρηση των υψηλότερων διεθνών προτύπων και θα εξετάσουν τα ευρήματα της FATF και θα απαντήσουν λεπτομερώς μόλις ανακοινωθεί η απόφαση».
Εκπρόσωποι της FATF και του υπουργείου Οικονομικών του Μάλι αρνήθηκαν να σχολιάσουν, ενώ οι αρχές της Βολιβίας και της Τανζανίας δεν απάντησαν στα αιτήματα για δήλωση.
Βέλτιστες πρακτικές
Υπό την προεδρία της Μεξικανής αξιωματούχου Elisa de Anda Madrazo, η FATF έχει αναθεωρήσει τα κριτήρια ένταξης στην «γκρίζα λίστα» και έχει δώσει μεγαλύτερη έμφαση στον έλεγχο των πιο εύπορων μελών της.
Πέρα από τον καθορισμό προτύπων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η FATF πραγματοποιεί και έρευνες για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών σχετικά με αναδυόμενα φαινόμενα όπως η σεξουαλική εκβίαση μέσω διαδικτύου (sextortion).
Οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, βρετανικό υπερπόντιο έδαφος στην Καραϊβική, είναι εδώ και χρόνια προορισμός για πλούσιους από όλο τον κόσμο που επιθυμούν να προστατεύσουν την περιουσία τους.
Κατατάσσονται στην 1η θέση στον Δείκτη Φορολογικών Παραδείσων για εταιρείες, σε σύνολο 70 χωρών, γεγονός που τις καθιστά τον μεγαλύτερο διευκολυντή φορολογικής κατάχρησης από επιχειρήσεις, σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο Tax Justice Network.
Σε έκθεση αξιολόγησης του 2024, η FATF ανέφερε ότι οι αρχές των Βρετανικών Παρθένων Νήσων «θεωρούν γενικά ότι οι παράνομες δραστηριότητες των ξένων πραγματικών δικαιούχων δεν έχουν επαρκή σύνδεση με το έδαφος», κάτι που έχει «αλυσιδωτές επιπτώσεις» στην αποτελεσματικότητα των κανόνων κατά της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Όσον αφορά τη Βολιβία, η απόφαση έρχεται λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου, όπου κατακερματισμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης προσπαθούν να εκτοπίσουν το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα.
Έκθεση της περιφερειακής ομάδας της FATF νωρίτερα φέτος έδειξε ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης σε μια σειρά από πολιτικές, όπως οι στοχευμένες χρηματοοικονομικές κυρώσεις, τα εικονικά περιουσιακά στοιχεία και η διαφάνεια των πραγματικών δικαιούχων.
Η πιθανή ένταξη των Βρετανικών Παρθένων Νήσων και της Βολιβίας στη «γκρίζα λίστα» δεν θα είναι τόσο αυστηρή όσο η ένταξη στη «μαύρη λίστα» της FATF και θα υποδηλώνει ότι οι τοπικές αρχές λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων αδυναμιών, σύμφωνα με τις πηγές.
Πρόσφατες μεταρρυθμίσεις
Η Κροατία ενδέχεται να αποχωρήσει από τη «γκρίζα λίστα» πολύ σύντομα, καθώς εντάχθηκε σε αυτήν μόλις τον Ιούνιο του 2023, λίγο μετά την υιοθέτηση του ευρώ και την είσοδο στη ζώνη Σένγκεν.
Μέσα σε δύο χρόνια, η χώρα των Βαλκανίων ενίσχυσε τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της χρήσης μετρητών, ειδικά σε συναλλαγές μεγάλης αξίας στην ακτογραμμή της Αδριατικής.
Η κεντρική τράπεζα της Κροατίας ανέφερε ότι οι συναλλαγές χωρίς μετρητά αυξάνονται, χωρίς να σχολιάσει απευθείας την επικείμενη απόφαση της FATF.
Το Μάλι, που κυβερνάται από στρατιωτικό καθεστώς μετά από δύο πραξικοπήματα τα τελευταία χρόνια, εντάχθηκε στη λίστα της FATF τον Οκτώβριο του 2021.
Παρά το πολιτικό χάος, έχουν θεσπιστεί κάποιες μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Και οι αρχές της Τανζανίας, που προστέθηκε στη λίστα τον Οκτώβριο του 2022, έχουν εντείνει τις προσπάθειες συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF, αναμορφώνοντας το καθεστώς κυρώσεων της χώρας και προχωρώντας σε περισσότερες έρευνες για ξέπλυμα χρήματος.
Η Νότια Αφρική, μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες της «γκρίζας λίστας», έχει σημειώσει πρόοδο στην αντιμετώπιση των ανησυχιών της FATF, αλλά δεν αναμένεται να αφαιρεθεί από τη λίστα στην προσεχή συνεδρίαση του Ιουνίου.
Όταν ζητήθηκε σχόλιο, το υπουργείο Οικονομικών της χώρας ανέφερε ότι θα απαντήσει αργότερα. Τον Ιούλιο του 2024 είχε δηλώσει πως δεν αναμένει έξοδο από τη λίστα πριν από τον Ιούνιο του 2025.
