Για βιώσιμες συντάξεις παλεύουν οι χώρες της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει ότι ο πληθυσμός στα κράτη-μέλη της θα μειωθεί από τα σημερινά 451 εκατομμύρια σε περίπου 432 εκατομμύρια έως το 2070. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό ηλικιωμένων αυξάνεται ραγδαία. Ήδη, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες περίπου το 25% του πληθυσμού είναι 65 ετών και άνω. Όσο όμως συρρικνώνεται ο εργασιακά ενεργός πληθυσμός, ολοένα λιγότεροι εργαζόμενοι χρηματοδοτούν έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων.

Για να καλύψουν ακόμη και τις συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καλύπτουν τα χρηματοδοτικά κενά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στη Γερμανία, αυτή η ενίσχυση ξεπέρασε φέτος τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να φτάσει τα 150 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2040.

Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα χωρών της ΕΕ:

• Στην Ιταλία δαπανάται σήμερα το 16% του ΑΕΠ για συντάξεις, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Οι συντάξεις λειτουργούν συχνά και ως «δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας» για ολόκληρες οικογένειες, καθιστώντας ενδεχόμενες περικοπές δύσκολες.

• Στη Γερμανία, το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται γύρω στο 10%.

• Η Ελλάδα διέθεσε το 2022 το 14,5% του ΑΕΠ της για συντάξεις, με εκτίμηση ότι θα μειωθεί στο 13,7% έως το 2040.

• Η Ισπανία, με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη, αναμένεται να αυξήσει σημαντικά την κρατική χρηματοδότηση των συντάξεων τα επόμενα χρόνια.

Λιγότερες εισφορές, χαμηλότερη σύνταξη

Σουηδία και οι βαλτικές χώρες έχουν επιλέξει διαφορετικό μοντέλο: οι συντάξεις βασίζονται αποκλειστικά στις εισφορές. Εάν τα έσοδα μειωθούν λόγω δημογραφικών αλλαγών, αναπροσαρμόζονται προς τα κάτω οι συντάξεις. Το σύστημα αυτό έχει μειονέκτημα: υψηλά ποσοστά φτώχειας μεταξύ ηλικιωμένων, καθώς οι συντάξεις δεν ακολουθούν τους μισθούς και τις τιμές.

Τα συνταξιοδοτικά συστήματα στην Ευρώπη είναι σύνθετα, με υβριδικά μοντέλα που συνδυάζουν αναδιανομή, κεφαλαιοποίηση ή βασικό εισόδημα. Εννέα κράτη-μέλη της ΕΕ συνδέουν το όριο συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, όπως Δανία, Ολλανδία, Εσθονία και Σλοβακία.

Στην Πορτογαλία, από το 2014 για κάθε έτος αύξησης του προσδόκιμου ζωής, παρατείνεται κατά περίπου ένα οκτάμηνο το όριο συνταξιοδότησης. Σήμερα η ηλικία συνταξιοδότησης στην Πορτογαλία είναι 66 έτη και 7 μήνες. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι μακροπρόθεσμα σε χώρες με αυτόματη αναπροσαρμογή το όριο συνταξιοδότησης ενδέχεται να φτάσει ή να ξεπεράσει τα 70 χρόνια.

Στη Γαλλία, χωρίς παρόμοιο μηχανισμό, η σταδιακή αύξηση του ορίου από τα 62 στα 64 αναβλήθηκε για πολιτικούς λόγους έως τις επόμενες προεδρικές εκλογές.

Οι συντάξεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη

Ανεξάρτητα από το σύστημα, οι μελλοντικές συντάξεις θα είναι χαμηλότερες σε σχέση με τους μισθούς, εκτός αν οι πολίτες εργάζονται περισσότερα χρόνια ή στραφούν στην ιδιωτική σύνταξη.

Ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι κατά μέσο όρο οι συντάξεις στην Ευρώπη διαμορφώνονται στο 61% του μισθού, με μεγάλες διαφορές:

• Εσθονία, Λιθουανία και Ιρλανδία: κάτω από 40%

• Ολλανδία, Πορτογαλία, Τουρκία: πάνω από 90%

• Ελλάδα: 88,5%

• Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία: γύρω στο 50%

Καθοριστικό ρόλο παίζουν επίσης οι επικουρικές και ιδιωτικές συντάξεις, καθώς και οι αποταμιεύσεις, που βοηθούν στην αντιστάθμιση των χαμηλών συντάξεων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Κίνητρα για μακροχρόνιες μισθώσεις: Όλα όσα αλλάζουν σε κλειστά σπίτια και Airbnb
• Ποιος θα διαδεχθεί τη Λαγκάρντ; Η κούρσα διαδοχής ξεκινά στην ΕΚΤ
• Βusiness Monitor: Η αγορά των influencers στην Ελλάδα και η κυρίαρχη τεχνητή νοημοσύνη