«Γιατί δεν είσαι σαν…»: Η φράση που σκοτώνει αργά τις σχέσεις
Οι σχέσεις δεν καταρρέουν από τη μία μέρα στην άλλη. Τις περισσότερες φορές, διαλύονται κάτω από το βάρος μικρών λαθών που συσσωρεύονται αθόρυβα — μέχρι να γίνουν πολύ βαριά για να τα διαχειριστεί κανείς.
Ως ψυχολόγος που μελετά τα ζευγάρια, έχω δει πολλές εκδοχές αυτής της κατάρρευσης. Οι σύντροφοι έρχονται στο γραφείο μου νομίζοντας πως το πρόβλημα έχει να κάνει με τους συχνούς καβγάδες. Αλλά όταν σκάβουμε βαθύτερα, βρίσκουμε συχνά την ίδια ρίζα: τι λένε ο ένας στον άλλον όταν μαλώνουν.
Υπάρχει μια φράση που εμφανίζεται ξανά και ξανά — και είναι πιο καταστροφική απ’ όσο νομίζετε:
«Γιατί δεν μπορείς να γίνεις σαν τον/την [όνομα];»
Το φαινόμενο του «θανάτου μέσω σύγκρισης»
Αν χρησιμοποιείτε αυτή τη φράση, η σχέση σας είναι σε κίνδυνο.
Στην αρχή μπορεί να φαίνεται σαν ένα «παραστράτημα» ή μια φράση απόγνωσης στη μέση ενός καβγά. Όμως, αυτό που δεν συνειδητοποιούν τα ζευγάρια είναι ότι το ποιος κατονομάζεται δεν έχει σημασία — είτε πρόκειται για πρώην, τη φίλη του κολλητού, ή «όπως ήσουν παλιά». Το πραγματικό μήνυμα παραμένει:
«Δεν είσαι αρκετός/ή. Κάποιος άλλος — οποιοσδήποτε άλλος — θα ήταν καλύτερος/η από εσένα».
Με τον καιρό, αυτού του είδους οι συγκρίσεις προκαλούν ανασφάλεια που δύσκολα θεραπεύεται. Ο σύντροφος αρχίζει να αμφισβητεί την αξία του και να αναρωτιέται αν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες.
Γιατί το λέμε;
Οι σχέσεις δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν όταν ζητάμε από τον άλλον να είναι κάποιος που δεν είναι. Η ευτυχία απαιτεί να επικοινωνούμε ξεκάθαρα αυτά που χρειαζόμαστε — χωρίς ντροπή, χωρίς συγκρίσεις.
Η φράση από μόνη της δεν είναι το πραγματικό πρόβλημα. Είναι σύμπτωμα ενός βαθύτερου φόβου: του φόβου να μιλήσουμε ανοιχτά.
Έρευνες δείχνουν ότι όταν κάποιος νιώθει αβεβαιότητα για τη σχέση ή για το πώς θα αντιδράσει ο σύντροφός του, είναι πιο πιθανό να καταπιεί τα παράπονά του — τουλάχιστον στην αρχή. Αντί να πουν «Νιώθω ότι απομακρυνόμαστε όταν δεν περνάμε ποιοτικό χρόνο μαζί», το κρατούν μέσα τους.
Μέχρι που, μια μέρα, ξεσπούν και λένε κάτι όπως:
«Γιατί δεν μπορείς να είσαι σαν τον άντρα της Σάρας; Εκείνος τουλάχιστον κανονίζει ραντεβού».
Δεν είναι ότι θέλουν όντως άλλον σύντροφο — απλώς δεν αισθάνονται ασφάλεια να πουν τι χρειάζονται ανοιχτά. Όσο πιο ασφαλής και συναισθηματικά δεμένος νιώθει κάποιος σε μια σχέση, τόσο πιο πιθανό είναι να εκφραστεί ξεκάθαρα.
Ένας καλύτερος τρόπος να εκφράσεις τις ανάγκες σου
Αντί να συγκρίνεις, γύρνα το φως στον εαυτό σου. Τι ζητάς πραγματικά; Και γιατί φοβάσαι να το ζητήσεις ξεκάθαρα;
Αν πας να πεις κάτι όπως:
«Γιατί δεν μπορείς να είσαι σαν τον Αλέξη; Δεν εκνευρίζεται με μικροπράγματα»
Δοκίμασε κάτι σαν:
-
«Ξέρω ότι και οι δύο εκνευριζόμαστε κάποιες φορές, αλλά θα με βοηθούσε πολύ να μιλάμε ευγενικά, χωρίς φωνές».
-
«Με δυσκολεύει όταν οι καβγάδες μας φτάνουν στα άκρα. Θα ήθελα να δουλέψουμε στο να μένουμε ήρεμοι, ακόμα και σε δύσκολες στιγμές».
Αυτές οι φράσεις βασίζονται στο πώς αισθάνεσαι εσύ, όχι στη σύγκριση με άλλους. Είναι προσπάθειες σύνδεσης, όχι κατηγορίες.
Οι σχέσεις χρειάζονται την πρόθεση να αγαπάς τον άλλο όπως είναι — όχι όπως τον φαντάζεσαι ή όπως «θα ήθελες να είναι». Χρειάζονται θάρρος για ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη ότι ο άλλος θα σε ακούσει χωρίς να σε απορρίψει.
