Γιατί η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει «φάει» ακόμη τις δουλειές μας
Ένα κύμα απολύσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι δημόσιες προειδοποιήσεις κορυφαίων στελεχών της βιομηχανίας τεχνητής νοημοσύνης έχουν ενισχύσει τον φόβο ότι το AI απειλεί άμεσα εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Ωστόσο, νέα ανάλυση της Vanguard καταλήγει σε διαφορετικό συμπέρασμα.
Σύμφωνα με την έρευνα, τα επαγγέλματα με υψηλή έκθεση στην αυτοματοποίηση από AI αναπτύσσονται σήμερα ταχύτερα από ό,τι πριν από την πανδημία — και μάλιστα ταχύτερα από τα υπόλοιπα επαγγέλματα. Συγκεκριμένα, η απασχόληση σε αυτές τις θέσεις αυξήθηκε κατά 1,7% την περίοδο από τα μέσα του 2023 έως τα μέσα του 2025, έναντι 1% την προ-πανδημική περίοδο 2015–2019.
Την ίδια στιγμή, η συνολική αύξηση της απασχόλησης στα υπόλοιπα επαγγέλματα εμφανίζει επιβράδυνση, γεγονός που καθιστά τη συγκεκριμένη τάση ακόμη πιο εντυπωσιακή.
Η εικόνα είναι αντίστοιχα θετική και στο σκέλος των μισθών. Οι θέσεις με υψηλή έκθεση στο AI εμφάνιζαν πριν από την πανδημία σχεδόν μηδενική πραγματική αύξηση μισθών (0,1%), η οποία επιταχύνθηκε στο 3,8% στη μεταπανδημική περίοδο. Αντίθετα, για τα υπόλοιπα επαγγέλματα, η αύξηση κινήθηκε από 0,5% σε μόλις 0,7%.
Η ανάλυση της Vanguard εστίασε σε 140 επαγγέλματα που θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτα στην αυτοματοποίηση, όπως υπάλληλοι γραφείου, βοηθοί ανθρώπινου δυναμικού, υπάλληλοι δικηγορικών γραφείων, δακτυλογράφοι και επιστήμονες δεδομένων. Πρόκειται για θέσεις όπου μεγάλο μέρος της εργασίας αφορά επαναλαμβανόμενες ή δομημένες διαδικασίες — ακριβώς το πεδίο όπου το AI θεωρείται ότι θα υπερισχύσει.
Κι όμως, η μαζική υποκατάσταση δεν έχει συμβεί. Όπως εξηγεί ο Adam Schickling, οικονομολόγος της Vanguard, «σε υψηλό επίπεδο, δεν βλέπουμε ενδείξεις ότι τα επαγγέλματα που εκτίθενται στην τεχνητή νοημοσύνη εμφανίζουν χαμηλότερη απασχόληση».
Η βασική εξήγηση δεν είναι ότι το AI δεν αποτελεί απειλή μακροπρόθεσμα, αλλά ότι η τεχνολογία δεν είναι ακόμη επαρκώς αξιόπιστη. Προβλήματα όπως οι λεγόμενες «παραισθήσεις» των μοντέλων, η ανάγκη ανθρώπινης εποπτείας και τα ρίσκα λαθών περιορίζουν προς το παρόν τη δυνατότητα πλήρους αυτοματοποίησης.
Τα ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, όπως εκείνες του Dario Amodei της Anthropic, ο οποίος είχε προειδοποιήσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να εξαφανίσει έως και τις μισές entry-level θέσεις γραφείου στις ΗΠΑ, οδηγώντας την ανεργία στο 20%.
Σε πιο μετριοπαθή γραμμή, ο πρόεδρος της Cisco, Jeetu Patel, έχει τονίσει ότι η άρνηση προσλήψεων νέων εργαζομένων λόγω του AI θα ήταν στρατηγικό λάθος για τις επιχειρήσεις.
Η ίδια η Vanguard αναγνωρίζει ότι οι διαταραχές είναι πιθανό να ενταθούν μεσοπρόθεσμα. Θέσεις όπως εκπρόσωποι εξυπηρέτησης πελατών, βοηθοί δικηγόρων και επιστήμονες δεδομένων αναμένεται να αντιμετωπίσουν χαμηλότερη ζήτηση καθώς τα εργαλεία AI ωριμάζουν.
Προς το παρόν, ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί περισσότερο ως συμπληρωματικό εργαλείο παρά ως μαζικός αντικαταστάτης ανθρώπινης εργασίας — μια ισορροπία που ενδέχεται να αλλάξει, αλλά όχι άμεσα.
