Γιατί οι ειδικοί λένε ότι χρειαζόμαστε τη βαρεμάρα περισσότερο από ποτέ
-
Η βαρεμάρα ενεργοποιεί το default mode network, ενισχύοντας εσωτερική σκέψη και αυτοπαρατήρηση.
-
Μειώνει τις ορμόνες του στρες, αλλά και τη ντοπαμίνη, ωθώντας τον εγκέφαλο να αναζητήσει νέα ερεθίσματα.
-
Μπορεί να λειτουργήσει ως reset για το μυαλό και να ενισχύσει τη δημιουργικότητα.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που θυμάσαι να ένιωσες πραγματικά βαρεμάρα; Ίσως όταν ξέχασες τα ακουστικά στο γυμναστήριο ή όταν κόλλησες στην κίνηση χωρίς τίποτα να κάνεις. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα σπάνια βαριόμαστε πραγματικά, καθώς είμαστε συνεχώς απασχολημένοι από τις συσκευές μας, και αυτό έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για το αν αυτή η διαρκής απασχόληση είναι τελικά υγιής.
Στον πιο βασικό του ορισμό, η βαρεμάρα εμφανίζεται όταν δεν υπάρχει εξωτερικό ερέθισμα στο οποίο να εστιάσει ο εγκέφαλος, εξηγεί η Kim Johnson Hatchett, MD, πιστοποιημένη νευρολόγος στο Κάνσας Σίτι. Ο Arthur C. Brooks, καθηγητής στο Harvard και αρθρογράφος του Harvard Business Review, υποστηρίζει ότι χρειαζόμαστε τη βαρεμάρα. Ο λόγος; Μπορεί να ηρεμήσει το μυαλό και τελικά να οδηγήσει σε μια πιο ήρεμη και ουσιαστική ζωή. Άλλοι ειδικοί, ωστόσο, προειδοποιούν ότι η υπερβολική βαρεμάρα μπορεί να αποτελεί ένδειξη στασιμότητας ή έλλειψης κινήτρων.
Άρα, πρέπει να την αγκαλιάσουμε ή να την αποφύγουμε; Οι ειδικοί εξηγούν τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν βαριόμαστε, αν η βαρεμάρα είναι τελικά ωφέλιμη και πώς μπορούμε να βρούμε την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στη δράση και την ησυχία στην καθημερινότητά μας.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν βαριόμαστε
Αν και η βαρεμάρα μοιάζει με κατάσταση πλήρους αδράνειας, στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. «Όταν βαριέσαι, δεν “σβήνεις” — στρέφεσαι προς τα μέσα», λέει η νευροεπιστήμονας Lila Landowski, PhD, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Τασμανίας.
Όταν δεν υπάρχει κάτι να απασχολεί τον εγκέφαλο, ενεργοποιείται το default mode network (DMN), εξηγεί η Dr. Hatchett. Ο εγκέφαλος μετατοπίζεται από τα εξωτερικά ερεθίσματα σε εσωτερικές διεργασίες, όπως ονειροπόληση, αυτοπαρατήρηση, περιπλάνηση της σκέψης, ανάκληση αναμνήσεων και φαντασία του μέλλοντος, σύμφωνα με ανασκόπηση του 2023 στο Neuron. Το DMN είναι πάντα ενεργό, αλλά γίνεται ιδιαίτερα έντονο σε στιγμές ήρεμης εγρήγορσης — όπως όταν ξαπλώνεις στο savasana στο τέλος ενός μαθήματος γιόγκα.
«Το σώμα περνά σε χαμηλή διέγερση του νευρικού συστήματος, μειώνοντας τις ορμόνες του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, και επιβραδύνοντας τον καρδιακό ρυθμό», λέει η Kate Cummins, PsyD, κλινική ψυχολόγος και θεραπεύτρια γιόγκα στην Καλιφόρνια. Ταυτόχρονα, όμως, μειώνεται και η ντοπαμίνη — ο νευροδιαβιβαστής της παρακίνησης και της ανταμοιβής — καθώς δεν υπάρχει εξωτερικό ερέθισμα. Αυτό κάνει τον εγκέφαλο να αναζητά νέα ερεθίσματα, προκαλώντας ανησυχία ή την ανάγκη για δράση.
Είναι τελικά ωφέλιμη η βαρεμάρα;
Μπορεί να λειτουργήσει ως «reset» για το μυαλό.
«Το να επιτρέπουμε στο μυαλό μας να περιπλανηθεί, μακριά από social media, συνεχή ενημέρωση και ειδοποιήσεις, του δίνει την ευκαιρία να επαναφορτιστεί», λέει η Dr. Hatchett. Όσο άβολη κι αν είναι, η αποσύνδεση είναι απαραίτητη για την ξεκούραση νου και σώματος.
Το DMN φαίνεται επίσης να παίζει ρόλο στην ενίσχυση της δημιουργικότητας, σύμφωνα με ανασκόπηση του 2025 στο Current Opinion in Behavioral Sciences. Η περιπλάνηση της σκέψης — συχνή κατάσταση στη βαρεμάρα — έχει συνδεθεί και με αυξημένη δημιουργικότητα, σύμφωνα με μελέτη του 2022 στο περιοδικό Creativity. Αν και τα δεδομένα δεν είναι απόλυτα, η εμπειρική παρατήρηση ενισχύει αυτή τη σύνδεση.
