Γυναίκες και Ηγεσία: Μύθοι που πρέπει επιτέλους να καταρριφθούν

Ξεκίνησε πρόσφατα το πρόγραμμα «Γυναίκες και Ηγεσία» του ΣΕΒ, που υλοποιεί το ALBA και εντάσσεται στο πλαίσιο της κοινής εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας «ΜΑΖΙ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ». Σε έναν ιδανικό, λογικό και σύγχρονο κόσμο, ένα τέτοιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα έπρεπε να επικεντρώνεται στο ζήτημα της ανάπτυξης σύγχρονων χαρακτηριστικών και μεθόδων ηγεσίας, χωρίς να χρειάζεται να προσαρμόζεται στις ανάγκες τους ενός ή του άλλου φύλου. Δεν υπάρχει καμία αντίληψη ή εμπειρία από τον επαγγελματικό στίβο που να αφήνει περιθώριο αμφισβήτησης ότι στη δουλειά, στην αποτελεσματικότητα, στις επιτυχία, στα λάθη ή στις αποτυχίες, το φύλο δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο.

Όμως η πραγματικότητα είναι ότι, αν και οι γυναίκες αποτελούν το ήμισυ του πληθυσμού, καταλαμβάνουν λιγότερο από το ένα τέταρτο των ανώτερων ηγετικών ρόλων παγκοσμίως.  Υπάρχουν σήμερα μόνο 26 γυναίκες, που ηγούνται στις εταιρείες του Fortune 500 και μόνο το 21% των διευθυντικών στελεχών των 500 μεγαλύτερων εταιρειών του δημοσίου είναι γυναίκες, στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Ευρ. Επιτροπή, στο τέλος του 2016 απασχολούνταν σε κάποια εργασία το 65,5% των γυναικών έναντι του 77,4% των ανδρών. Η συμμετοχή των γυναικών σε διοικητικά συμβούλια περιορίζεται στο 25%, με σχετικά καλύτερες επιδόσεις σε Γαλλία, Ιταλία, Φιλανδία και Σουηδία όπου αγγίζει το 33%.

Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα με 1 στις 3 επιχειρήσεις να μην έχει καν γυναίκες στη διοίκηση, ενώ στις υπόλοιπες, οι αναλογία να είναι μόλις 1 προς 10.  Επιπλέον, οι γυναίκες αμείβονται ετησίως κατά μέσο όρο 15% λιγότερο από τους άνδρες.  Παρά τις σημαντικές μεταβολές της θέσης των γυναικών στην ελληνική αγορά εργασίας τις τελευταίες δεκαετίες, η συμμετοχή τους εξακολουθεί να παραμένει κατά πολύ μικρότερη σε σχέση με εκείνης των αντρών στις ηγετικές διοικητικές θέσεις και στα κέντρα λήψης αποφάσεων.  Και το πρώτο, που οφείλουμε να κάνουμε, είναι να καταρρίψουμε τους μύθους, που ακόμα και σήμερα επικρατούν και οδηγούν στην αναπαραγωγή των στερεοτύπων.

• Ο μύθος ότι η επένδυση στις γυναίκες είναι μόνο ένα ηθικό χρέος χωρίς οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Όμως, σύμφωνα με έκθεση του McKinsey Global Institute, η επίτευξη της πλήρους εργασιακής ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών διεθνώς, θα προσέθετε 28 τρισ. δολάρια στο παγκόσμιο ΑΕΠ έως το 2025.
• Ο μύθος ότι γυναίκες δεν μπορούν, γιατί δεν έχουν τις απαιτούμενες δεξιότητες και ικανότητες. Όμως, απ’ όλα τα στοιχεία προκύπτει ότι πλέον έχουν καλύτερες εκπαιδευτικές επιδόσεις από τους άνδρες.
• Ο μύθος ότι οι γυναίκες υστερούν στην ηγεσία και στη διοίκηση ομάδων. Όμως, η παρουσία τους σε ηγετικές θέσεις ενισχύει τις οργανωτικές και οικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων, ακριβώς επειδή φέρνουν στη διοίκηση νέες προσεγγίσεις και τρόπους διαχείρισης.
• Ο μύθος ότι οι πολιτικές των επιχειρήσεων για τις γυναίκες και την ισορροπία της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής δεν έχουν κανένα όφελος για τις επιχειρήσεις. Όμως, εταιρείες που επενδύουν σε φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές έχουν βρει υψηλές αποδόσεις στις επενδύσεις τους, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης απουσίας και της αυξημένης παραγωγικότητας.

Στον ΣΕΒ, πιστεύουμε στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Η περιορισμένη μόνο αξιοποίηση γυναικών υψηλών προσόντων συνιστά σπατάλη πόρων, απώλεια πολύτιμου ταλέντου και προοπτικής οικονομικής ανάπτυξης.  Απαιτείται αναθεώρηση δομών, πολιτικών και νοοτροπιών.

Σε ό,τι αφορά την πολιτεία, απομένει να γίνει πολλή δουλειά, ώστε να δημιουργηθεί το περιβάλλον, ώστε η ισότιμη συμμετοχή ανδρών και γυναικών να γίνει ο κανόνας στη χώρα μας. Η διεθνής εμπειρία δείχνει τον δρόμο.  Η εκπλήρωση βασικών στόχων, όπως η βρεφονηπιακή μέριμνα για παιδιά έως τριών ετών και 3-6 ετών παραμένει στην Ελλάδα προβληματική.  Το 2002, η Σύνοδος Κορυφής της Βαρκελώνης έθεσε ως στόχο να λαμβάνουν βρεφονηπιακή μέριμνα το 33% των παιδιών ηλικίας κάτω των τριών ετών και στο 90% των παιδιών μεταξύ της ηλικίας των τριών ετών και έξι ετών. 17 χρόνια μετά, τα ποσοστά για την Ελλάδα είναι 11% και 67% αντίστοιχα.

Αλλά και οι επιχειρήσεις πρέπει να σπάσουν τα έως σήμερα στεγανά τους. Χρειαζόμαστε οργανωμένες πολιτικές για τις γυναίκες με πρωτοβουλία των ίδιων των επιχειρήσεων, αλλά και την αλλαγή των μοντέλων ηγεσίας, που αναδεικνύουν τα πλεονεκτήματα των γυναικών και συμβαδίζουν  με τη δική τους αντίληψη για το προφίλ του ανώτατου στελέχους.

Ο ΣΕΒ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που στηρίζονται σε δύο βασικούς πυλώνες: Πρώτον, στην Ομάδα Εργασίας Γυναικών που απαρτίζεται από γυναίκες-επιχειρηματίες και ανώτατα στελέχη με στόχο την ανάδειξη πολιτικών για την ενδυνάμωσή και την υποστήριξη της εξέλιξης τους.

Δεύτερον, το πρόγραμμα «Γυναίκες & Ηγεσία» σε συνεργασία ΣΕΒ και ALBA στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας «ΜΑΖΙ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ».  Η προώθηση των ίσων ευκαιριών, χρειάζεται διαρκή αναζήτηση, συστηματικό διάλογο με την πολιτεία και τις επιχειρήσεις, αναπροσαρμογή εταιρικών πρακτικών και συστημάτων.