H τελευταία γενιά που θα διοικεί μόνο ανθρώπους
*Του Κωνσταντίνου Τάκου
Το επόμενο κύμα του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως τουλάχιστόν διαφαίνεται με την επιτάχυνση της υιοθέτησης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) δεν θα είναι μια στείρα σειρά επενδύσεων μόνο σε τεχνολογικές υποδομές. Αυτό συνάδει και με τα βασικά συμπεράσματα από την τελευταία μελέτη της PwC, για την ΤΝ (AI Jobs Barometer), όπου αναλύθηκαν σχεδόν ένα δισεκατομμύριο αγγελίες εργασίας και χιλιάδες οικονομικές αναφορές εταιρειών σε έξι ηπείρους.
Αύξηση της παραγωγικότητας και δημιουργία σημαντικής υπεραξίας
Οι εταιρείες χρησιμοποιούν την ΤΝ για να κάνουν τους εργαζόμενους πιο πολύτιμους και παραγωγικούς, όχι απλά για να μειώσουν το κόστος σε ανθρώπινο δυναμικό.
• Οι οργανισμοί που μπορούν να αξιοποιήσουν την ΤΝ έχουν 3 φορές υψηλότερη ανάπτυξη στα έσοδα που παράγονται από κάθε εργαζόμενο.
• Από το 2022, όσοι ήταν καλύτερα τοποθετημένοι στην υιοθέτηση της ΤΝ, η παραγωγικότητα τους τετραπλασιάστηκε, ενώ μειώθηκε ελαφρώς στους λιγότερο εκτεθειμένους οργανισμούς.
• Οι εργαζόμενοι με τις σωστές δεξιότητες στην ΤΝ αύξησαν τις απολαβές τους και όλοι ανεξαίρετος κλάδου επεκτείνουν τη χρήση της TN.
Αντίθετα με τους φόβους για απώλειες εργασίας, οι αριθμοί των εργασιών – και οι μισθοί – αυξάνονται σε σχεδόν κάθε επάγγελμα εκτεθειμένο στην ΤΝ, συμπεριλαμβανομένων των πιο αυτοματοποιήσιμων εργασιών.
Εκδημοκρατισμός και καθυστερήσεις
Σίγουρα λοιπόν βλέπουμε το τέλος ενός κύκλου ψηφιακού μετασχηματισμού, όπου η εισαγωγή τεχνολογιών γινότανε με βάση πολυετών κύκλων επενδύσεων συνδεδεμένα με μια μεγάλη κατηγορία στελεχών τεχνολογίας, όπου πολλές φορές κρατούσανε δέσμιους και τους ίδιους τους οργανισμούς λόγων των συγκεκριμένων δεξιοτήτων τους.
Ενώ αυτό που συμβαίνει σε σχεδόν όλους τους μεγάλους οργανισμούς είναι ότι πολλοί εργαζόμενοι μεμονωμένα αγκαλιάζουν με ενθουσιασμό την ΤΝ, και οι επιχειρήσεις καθυστερούν στην υιοθέτησή. Η καθυστέρηση εν μέρει έγκειται στο αναμενόμενο συμπέρασμα πολλών στελεχών – που ήταν μέρος του προηγούμενου κύματος ψηφιοποιήσης – ότι η τεχνολογία από μόνη της θα δώσει τις αναμενόμενες λύσεις.
• Πολλοί οργανισμοί έχουν αναθέσει το θέμα της ΤΝ σε τμήματα τεχνολογίας και δεν έχει γίνει σωστός σχεδιασμός για να εκπαιδευτούν τα ανώτερα στελέχη – ανεξαιρέτως τμήματος – στο τι θα σημάνει η ΤΝ στον εργασιακό χώρο.
• Οι αποφάσεις για μελλοντικές επενδύσεις είναι παραδόξως μόνο για εισαγωγή τεχνολογίας, και οι συζητήσεις αρχίζουν και γίνονται ποιο έντονες στα διοικητικά συμβούλια πολλών οργανισμών γιατί δεν βλέπουν την πρόοδο που τους είχανε υποσχεθεί.
Ένα βασικό συμπέρασμα, είναι ότι η ΤΝ διαφαίνεται ότι έχει την δυναμική να εκδημοκρατίσει σε μεγάλο βαθμό την υιοθέτηση νέων τρόπων εργασίας, αλλά χωρίς κεντρικό σχεδιασμό μάλλον θα οδηγήσει σε μειωμένα και κατακερματισμένα αποτελέσματα παραγωγικότητας.
Ανισότητες σε προσέγγιση και δεξιότητες
Προφανώς είναι σημαντικό να γίνουν οι επενδύσεις σε ΤΝ όσο ποιο γρήγορα γίνεται για να αρχίσει ο κόσμος να πειραματίζεται και τα τμήματα τεχνολογίας να αρχίσουν να αναπτύσσονται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Δυστυχώς όμως σε πολλούς οργανισμούς υπάρχει μια βασική παραδοχή που πολλοί κάνουν – αλλά την αρνιούνται πεισματικά να την παραδεχτούν – ιδιαίτερα στην Ελλάδα – ότι δλδ. θέλουμε να δώσουμε λύση με τον ίδιο τρόπο σκέψης όπως και στο παρελθόν – δλδ. με μονομερή εισαγωγή νέων τεχνολογιών – χωρίς καμία επένδυση σε νέους τρόπους οργάνωσης και εργασίας. Τα αποτελέσματα χωρίς νέες δεξιότητες και σωστή διαχείρισης της αλλαγής είναι πάντα κατώτερου του αναμενόμενου. Αλλά τα Ελληνικά Διοικητικά συμβούλια αν και θεωρούν την ΤΝ από τις σημαντικότερες προτεραιότητες ανεξαρτήτου κλάδου – έχουν αφεθεί και περιμένουν – όπως και το γνωστό ποίημα του Καβάφη – τους ‘βαρβάρους’.
Κάνεις δεν θα έρθει να τους σώσει όμως, και ήδη διαφαίνεται ένα νέο χάσμα. Παλιότερα μιλούσαμε για το ψηφιακό χάσμα, σε πολύ λίγο χρόνο… θα μιλάμε για το χάσμα της ΤΝ. Αυτό το νέο χάσμα αρνούνται να το δεχτούνε κάποια τμήματα τεχνολογίας που νιώθουν ότι πλέον έχουν δεσπόζουσα θέση στην λήψη αποφάσεων και Διοικητικά Συμβούλια (που δεν γνωρίζουν από τεχνολογία).
• Εάν όμως οι αλγόριθμοι, η τεχνολογία και τα ιδιαίτερα τα δεδομένα – που προφανώς όλοι οι οργανισμοί έχουν τεράστιο θέμα – πιθανόν να είναι το 1/4 των νέων επενδύσεων, τότε
• Σίγουρα τα 3/4 είναι θέματα ανθρώπινου δυναμικού, οργανωσιακού σχεδιασμού, διαδικασιών, νέων προϊόντων και πραγματικού σχεδιασμού διαχείρισης της αλλαγής
Διαφορετικές ταχύτητες και τρόποι διοίκησης
Δύο νέες ταχύτητες θα αρχίσουν να αναδύονται, και αυτό που θα διαχωρίζει τους οργανισμούς δεν θα είναι οι επενδύσεις σε τεχνολογία, αλλά οι επενδύσεις σε νέους τρόπους οργάνωσης και εργασίας. Ακριβώς για αυτούς τους λόγους είναι εξίσου σημαντικό και να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός που θα είναι πέραν (αλλά άρρηκτα συνδεδεμένο) με κάθε τμήμα τεχνολογίας.
• Οι πρωτοπόροι οργανισμοί θα εστιάζουν έντονα στην ανθρώπινη πλευρά της ΤΝ, αναγνωρίζοντας τα κενά ταλέντου και δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση. Ενώ η πρόσληψη νέου ταλέντου είναι απαραίτητη, η οικοδόμηση δεξιοτήτων από το υπάρχον προσωπικό είναι εξίσου αν όχι ποιο σημαντική επένδυση.
• Ο κεντρικός σχεδιασμός πέραν των τεχνολογικών λύσεων, θα πρέπει να περιλαμβάνει έναν τρόπο μέτρησης και παρακολούθησης της υπεραξίας που δημιουργείται, πως αυτή θα υιοθετείται από τον οργανισμό και πως θα διαχειρίζεται με υπεύθυνο τρόπο.
• Το τμήμα του Ανθρώπινου Δυναμικού με το τμήμα της Τεχνολογίας, θα πρέπει πολύ πιθανόν να ενώσουν τις δυνάμεις τους με κάποιο τρόπο… δεδομένου των τεκτονικών αλλαγών που θα επιφέρει η ΤΝ, με την εισαγωγή AI Agents και εξάλειψη των χαμηλής αξίας υπηρεσιών.
Η υπεραξία θα δημιουργηθεί από τον συνδυασμό του ανθρωπίνου στοιχείου με την ΤΝ. Με την ποιο σημαντική διαπίστωση να είναι ότι είμαστε πιθανόν η τελευταία γενιά που θα διοικούμε μόνο ανθρώπους. Αυτή η διαπίστωση θα έπρεπε να μας κάνει να ξανασκεφτούμε τον μακροπρόθεσμό σχεδιασμό του ανθρώπινου δυναμικού μας και σίγουρα τις επενδύσεις σε τεχνολογία και όχι μόνο.
*Ο Κωνσταντίνος Τάκος είναι Head of Workforce Transformation στην PwC Ελλάδας
