Η δυναμική των περιφερειακών οικοσυστημάτων καινοτομίας και οι «δαίμονές» τους

Πολύ μεγάλη δυναμική έχουν τα περιφερειακά οικοσυστήματα καινοτομίας στην Ελλάδα, αλλά ενίοτε «πνίγονται» στην κινούμενη άμμο που διαμορφώνουν η γραφειοκρατία, η έλλειψη εθνικής στρατηγικής, ο κατακερματισμός της έρευνας, τα προβλήματα στις υποδομές και η ανεπάρκεια κεφαλαίων για τα επιχειρηματικά εγχειρήματα που βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο.

Στην εκτίμηση αυτή συνέκλινε η πλειονότητα των συμμετοχόντων σε σχετικό πάνελ του συνεδρίου «Innovation Northern Greece 6.0», οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν σήμερα, στη Θεσσαλονίκη.

Επιχειρείν με νόμους του 1922

Όπως επισήμανε ο Νίκος Ευθυμιάδης, πρόεδρος του υπό δημιουργία τεχνολογικού πάρκου 4ης γενιάς ThessINTEC, που αναμένεται να λειτουργήσει μέχρι το τέλος του 2026, «εάν κάποιοι πιστεύουν ότι η γραφειοκρατία λύθηκε ή θα λυθεί με την ψηφιοποίηση, είναι πολύ γελασμένοι. Διότι, τελικώς αυτό που κάνουμε είναι ότι κρύβουμε τη γραφειοκρατία, κάνουμε μια παράκαμψη της γραφειοκρατίας, για να μην δούμε το πρόβλημα στο Δημόσιο (…) Δεν φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι, που τους έχουν αποδεκατίσει (…) Το φταίξιμο είναι διαχρονικό, σε όλες τις πολιτικές κυβερνήσεις των τελευταίων 20- 30 ετών – ακόμη είμαστε με τους νόμους του 1922! (…)

Γι’ αυτό εμείς αποταθήκαμε στην Περιφέρεια και στην τοπική αυτοδιοίκηση να μας βοηθήσουν. Και αν δεν ήταν αυτές, ειλικρινά θα ήμασταν ακόμη στη γραφειοκρατία του 1922. ‘Αρα, πρέπει να δούμε πια τους πολιτικούς να αλλάζουν τα δεδομένα της γραφειοκρατίας. Η γραφειοκρατία είναι εκεί και πρέπει να τους βοηθήσουμε να την πατάξουν, να χρησιμοποιηθούν νέα εργαλεία και σύμβουλοι. Η γραφειοκρατία είναι ενδεδυμένη με την πολιτική αδυναμία, και εκεί πρέπει να δώσουμε την έμφαση».

«Ποιον επενδυτή να προσελκύσεις με αυτά τα δεδομένα»;

Ο κ.Ευθυμιάδης αναφέρθηκε και στον συνδυασμό της γραφειοκρατίας με το «αγκάθι» των υποδομών και των δικτύων ηλεκτρισμού και ίδρυσης. «Εμείς ξεκινάμε αυτή τη στιγμή και παίρνουμε την περιβόητη άδεια (για το ThessINTEC), διαδικασία που πήρε τρία χρόνια και συνοψίζεται σε δύο πράγματα: δεν έχουμε αρκετό ρεύμα και νερό. Μας πήρε τρία χρόνια για να καταθέσει η ΔΕΗ αν έχει αρκετό ρεύμα για να δώσει, π.χ., σε μια αμερικανική εταιρεία που θα εγκατασταθεί στο Πάρκο, και ότι μπορεί να δώσει εγγύηση μόνο για τα πρώτα δέκα χρόνια. Ποιον επενδυτή να προσελκύσεις στη Θεσσαλονίκη με αυτά τα δεδομένα;» διερωτήθηκε ο κ.Ευθυμιάδης.

Από τη Λάρισα στην Ινδία και τη Silicon Valley

Στη Λάρισα, με ελάχιστη δημόσια χρηματοδότηση, δημιουργήθηκε το 2022 το πρώτο πάρκο καινοτομίας στην Ελλάδα, το JOIST, που πηγαίνει «σφαίρα» και έχει φτάσει να φιλοξενεί μέχρι και startup από τη Βοστώνη. «Το JOIST ξεκίνησε ως μια επένδυση 4,5 εκατ. ευρώ. Η χρηματοδότηση που πήραμε από εθνικούς πόρους ήταν περίπου στις 50.000 ευρώ και μετανιώσαμε που την πήραμε, γιατί ξοδέψαμε περισσότερα για τη γραφειοκρατία» είπε ο πρόεδρος του JOIST, Tάσος Βασιλειάδης. Ο ίδιος εξέφρασε ακόμα την πεποίθηση ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα είναι η εκπαίδευση, που «ποντάροντας» στην αποστήθιση, απογυμνώνει τη δυνατότητα ανάπτυξης καινοτόμου σκέψης στα παιδιά. Γι’ αυτό, πρόσθεσε, 15.000 παιδιά ετησίως επισκέπτονται το JOIST, «για να τους δείξουμε πώς μπορούμε να καινοτομήσουμε και τι υπάρχει έξω από τη χώρα».

Αυτή τη στιγμή το JOIST εκκινεί νέο μοντέλο ανάπτυξης καινοτομίας, τα Digital Innovation Hubs, το πρώτο από τα οποία αναμένεται να ανοίξει στη Λάρισα εντός του επόμενου τριμήνου.

«Οι μικρότερες αυτές κάψουλες που δημιουργούμε, οι οποίες πραγματικά θα ενσωματώνουν την καινοτομία και την τεχνολογία, έχουν ως στόχο να μπορέσουμε να τις εγκαταστήσουμε σε μικρότερες πόλεις όπου υπάρχει ανάγκη. Ταυτόχρονα όμως προσπαθούμε να επεκτείνουμε το δίκτυό μας σε διαφορετικές χώρες και διαφορετικές ηπείρους. Ξεκινήσαμε από την Ινδία, στην οποία ουσιαστικά έχουμε δημιουργήσει ένα SPV, μια εταιρεία για να επεκτείνουμε το μοντέλο εκεί» σημείωσε και πρόσθεσε ότι επιχειρείται άνοιγμα συνεργασίας και στη Silicon Valley.

Το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα επιχειρηματικότητας

Στις χρηματοδοτήσεις που διαθέτει για την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και την ψηφιοποίηση η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και στο κέρδος – σε χρόνο και χρήμα – που έχει επιτευχθεί χάρη στην ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της, αναφέρθηκε ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης, Νίκος Τζόλλας. Όπως είπε, παρότι όλα έχουν ωριμάσει, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειμμα χρηματοδότησης στα πρώτα 30.000 ευρώ που χρειάζεται μια startup για να κάνει το όνειρό της πράξη. Για τις πιο ώριμες επιχειρήσεις, ο δρόμος είναι πιο βατός, καθώς «υπάρχουν λεφτά».

«Αυτή τη στιγμή στην Περιφέρεια τρέχει το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα επιχειρηματικότητας. Γα νεοσύστατες επιχειρήσεις από 25.000 μέχρι 500.000 ευρώ, χρηματοδοτούμε το 50%. Και για τις ήδη υφιστάμενες, σε ένα συνολικό ποσό δράσης 140 εκατομμυρίων, επίσης το 50%» είπε και πρόσθεσε πως πέρυσι το καλοκαίρι ξεκίνησε η δράση ύψους 65 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, με στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Φέτος οι χρηματοδοτήσεις συνεχίστηκαν με πρόσθετα κεφάλαια, με στόχο και την ενίσχυση των εργαστηρίων και των ερευνητικών κέντρων στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά ιδρύματα, αλλά και σε άλλα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και στα επιμελητήρια, για να παρέχουν ψηφιακές υπηρεσίες προς τους πολίτες.

«Έχουμε συνολικά το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, που είχε ποτέ η Περιφέρεια, ύψους 1,5 δισ. ευρώ και ήδη έχουν προκηρυχθεί δράσεις 700 εκατ.» σημείωσε, ενώ σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση, υπενθύμισε πως έχουν ψηφιοποιηθεί 600 υπηρεσίες και τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουν εξυπηρετηθεί 230.000 πολίτες και επιχειρηματίες. Το όφελος από τις υπηρεσίες αυτές, «μεταφράζεται» σε εξοικονόμηση 4,5 εκατ. χιλιομέτρων σε μετακινήσεις και σε σημαντικό κέρδος σε εργατοώρες, που αποτιμάται γύρω στα 2,5 με 3 εκατ. ευρώ. Βέβαια, πρόσθεσε, ούτε για την ψηφιοποίηση υπάρχουν «κεντρικές νόρμες», με αποτέλεσμα συχνά οι Περιφέρειες να βαδίζουν «στα τυφλά».

Τρεις βασικές κινήσεις για τη διπλή σύγκλιση και στα περιφερειακά οικοσυστήματα

Τρεις βασικές κινήσεις χρειάζεται να γίνουν επειγόντως, ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη διπλή σύγκλιση και στα οικοσυστήματα καινοτομίας, όπως επισήμανε ο πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης (ΑΖΚ), Παναγιώτης Κετικίδης, υπενθυμίζοντας πως σήμερα υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην Αττική και όλες τις άλλες Περιφέρειες.

Πρώτον, χρειάζεται να καταρτιστεί εθνική στρατηγική έρευνας και καινοτομίας, αλλά όχι απλά σαν ένα πυροτέχνημα, αλλά ως πλάνο με χρονοδιαγράμματα, στόχους και δείκτες αποτίμησης και προόδου, το οποίο θα μπορεί να ελέγχεται και πολύ γρήγορα να αλλάζει, όταν υπάρχει ανάγκη.

Δεύτερον, είναι απαραίτητη η στρατηγική εστίαση των διαθέσιμων πόρων, ώστε να απορροφώνται εκεί όπου υπάρχει προστιθέμενη αξία. «Τα λεφτά πρέπει να πάνε εκεί που πρέπει και όχι σε περισσότερους από τρεις τομείς. Κι ως προς τα κριτήρια, χρειάζεται να υπάρχει εξαγωγικός χαρακτήρας.

Έχουμε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες πραγματικά είναι διαμάντια, αλλά δεν ξέρουν πώς να βγουν στις διεθνείς αγορές» είπε.
Τρίτον, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη και ενίσχυση των περιφερειακών κόμβων καινοτομίας, ενώ η εθνική στρατηγική έρευνας και καινοτομίας, όταν καταρτιστεί, χρειάζεται να έχει στόχευση στην περιφέρεια.

Στην πληθυσμιακή απίσχνανση της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η οποία μεταφράζεται και σε δυσκολία εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού από τις επιχειρήσεις, αναφέρθηκε ο αρμόδιος αναπληρωτής περιφερειάρχης, Θεόδωρος Μαρκόπουλος. «Η Ανατολική Μακεδονία Θράκη, στην απογραφή του 2011 καταγράφηκε με 618.000 κατοίκους. Στην απογραφή του 2022 πήγε στους 565.000 κατοίκους. Και δεν επηρέασε σε αυτό η μεγαλύτερη πυρκαγιά της Ευρώπης. Το θέμα είναι ευρύτερο και παλαιότερο» είπε.

Σε ό,τι αφορά τις χρηματοδοτήσεις από το ΠΕΠ, γνωστοποίησε ότι «από την προτελευταία θέση, η Περιφέρεια ανέβηκε στην τρίτη σε δεσμεύσεις και συμβασιοποιήσεις» και εξέφρασε την πεποίθηση ότι «σε λίγο καιρό θα βρίσκεται πολύ ψηλά και στο θέμα των πληρωμών». Τόνισε ωστόσο, ότι σε πολλές περιπτώσεις, το ΠΕΠ το προδιαγράφει η κεντρική κυβέρνηση, «σε σημείο που σε κάποια μέτρα κάνουμε μόνο τον ταμία και πληρώνουμε. Εμείς ως Περιφέρεια ζητάμε να μπορέσουμε να προσαρμόσουμε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής μας τις δυνατότητες που έχουμε, συνδυάζοντας διαφορετικά πράγματα. Είμαι αισιόδοξος, ότι συνδυάζοντας τη δυναμική που υπάρχει και προσπάθειες οι οποίες στο παρελθόν ήταν ασύνδετες μεταξύ τους, θα μπορέσουμε να πετύχουμε».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Πανελλαδικές 2025: Πρεμιέρα με Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία
• Το θρίλερ με τη Μονή Σινά – Τι συνέβη τελικά