Η επόμενη ημέρα μετά το δικαστικό «στοπ» στους δασμούς Τραμπ – Τα νέα δεδομένα
Σημαντικό πλήγμα δέχθηκε το φιλόδοξο δασμολογικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς ομοσπονδιακό δικαστήριο στις ΗΠΑ έκρινε αντισυνταγματική τη μονομερή επιβολή γενικευμένων εισαγωγικών δασμών. Η απόφαση έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, όπου ο Τραμπ επιχειρεί να χαράξει εκ νέου την οικονομική του πολιτική ενόψει των εκλογών, χρησιμοποιώντας το εμπόριο ως μοχλό πίεσης.
Η τριμελής επιτροπή του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου αποφάνθηκε ότι ο πρώην πρόεδρος παραβίασε το πλαίσιο εξουσιών που του δίνει ο νόμος του 1977 για τις διεθνείς οικονομικές εξουσίες έκτακτης ανάγκης (IEEPA). Το δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι η επίκληση της «εθνικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης» για εμπορικά ελλείμματα δεν συνιστά επαρκή βάση για την επιβολή μαζικών δασμών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η απόφαση αφορά τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, με συντελεστές έως και 50% στις χώρες με εμπορικά πλεονάσματα και 10% στους υπόλοιπους. Παρότι οι «ανταποδοτικοί» δασμοί τέθηκαν προσωρινά σε αναστολή 90 ημερών για λόγους διαπραγμάτευσης, οι βασικοί δασμοί παρέμειναν σε ισχύ, με στόχο την άσκηση πίεσης για μείωση εμπορικών φραγμών.
Η κυβέρνηση Τραμπ υπέβαλε ήδη έφεση, αλλά η απόφαση έχει ανατρέψει τη νομική βάση των δασμών, επιφέροντας πολιτικό και οικονομικό αντίκτυπο. Το δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι οι εξουσίες του προέδρου είναι περιορισμένες και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη νομοθετική αρμοδιότητα του Κογκρέσου για τη φορολογία και τη δασμολογική πολιτική.
Παρόλο που παραμένουν σε ισχύ κάποιοι δασμοί, όπως για χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα, αυτοί έχουν επιβληθεί βάσει διαφορετικού πλαισίου που απαιτεί τεχνική τεκμηρίωση από το Υπουργείο Εμπορίου. Η κρίσιμη διάσταση της απόφασης είναι ότι ακυρώνει τη γενίκευση της έννοιας «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» ως εργαλείου οικονομικής πολιτικής.
Η απόφαση έχει ευρύτερες συνέπειες. Όπως επισημαίνει η Wendy Cutler, πρώην ανώτατη εμπορική αξιωματούχος, η απόφαση «οδηγεί την εμπορική πολιτική του προέδρου σε αναταραχή». Ήδη, κράτη που βρίσκονταν σε διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ επανεξετάζουν τη στάση τους, ενώ επιχειρήσεις αναπροσαρμόζουν τις αλυσίδες εφοδιασμού ενόψει νομικής αβεβαιότητας.
Ο καθηγητής Eswar Prasad του Cornell, σχολιάζει πως «η απόφαση καταστρέφει το σκεπτικό της κυβέρνησης Τραμπ για τη χρήση ομοσπονδιακών εξουσιών έκτακτης ανάγκης, η οποία υπερβαίνει το συνταγματικά προβλεπόμενο πλαίσιο». Για πολλούς, η εξέλιξη αυτή συνιστά ορόσημο στη διαμάχη για το εύρος της εκτελεστικής εξουσίας στις ΗΠΑ, με τον Τραμπ να βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο.
