Η Φον ντερ Λάιεν υπό πίεση: Προειδοποίηση για fast-track νομοθεσίες και έλλειψη διαφάνειας

Στη σκιά της επικείμενης πρότασης μομφής που απειλεί την πρόεδρό της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέχεται νέα πυρά, αυτή τη φορά από την ανεξάρτητη Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, Τερέζα Ανζίνιο.

Η Ανζίνιο προειδοποιεί ότι οι προσπάθειες της Κομισιόν να απλοποιήσει το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για τη διαφάνεια και τη δημοκρατία, καθώς γίνονται χωρίς την απαιτούμενη διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και χωρίς επαρκείς εκτιμήσεις επιπτώσεων. «Η απλοποίηση των νόμων δεν είναι το πρόβλημα», δηλώνει η Ανζίνιο στους Financial Times. «Το πρόβλημα είναι όταν συνδέεις την απλοποίηση με διαδικασίες κατεπείγοντος, που παρεκκλίνουν από τις κανονικές νομοθετικές διαδικασίες.»

Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν, επιδιώκοντας να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, έχει επισπεύσει τη διαδικασία απλοποίησης ορισμένων κλιματικών νόμων που θεσπίστηκαν κατά την πρώτη της θητεία, με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, η χρήση επείγουσας διαδικασίας από την Επιτροπή έχει πυροδοτήσει ανησυχίες ότι παρακάμπτεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το μοναδικό άμεσα εκλεγμένο όργανο της Ένωσης, ενώ κατηγορείται και για υπερβολικές υποχωρήσεις απέναντι στα κράτη-μέλη.

Εν όψει της κρίσιμης ψήφο εμπιστοσύνης την Πέμπτη στην Ευρωβουλή προς το πρόσωπό της, η φον ντερ Λάιεν βρίσκεται υπό πίεση για ζητήματα διαφάνειας και διαδικαστικής νομιμότητας. Σε εξαιρετικές περιστάσεις, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει την ψήφιση νομοθεσίας χωρίς την πλήρη εμπλοκή του κοινοβουλίου, μια πρακτική που πλέον τίθεται υπό σφοδρή κριτική.

Παράλληλα, η Ανζίνιο ξεκίνησε έρευνα σχετικά με την αναθεώρηση από την Κομισιόν των κανόνων για τη δέουσα επιμέλεια των επιχειρήσεων σε θέματα βιωσιμότητας, στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας απλοποίησης. Μη κυβερνητικές οργανώσεις κατήγγειλαν ότι η Επιτροπή παραβίασε τις ίδιες τις κατευθυντήριες γραμμές της, καθώς οι νέες προτάσεις ενδέχεται να αποδυναμώσουν υποχρεώσεις εταιρειών να παρακολουθούν και να αναφέρουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικών ζητημάτων στις εφοδιαστικές τους αλυσίδες.

Για να κινηθεί ταχύτερα, η Επιτροπή δεν προχώρησε ούτε σε διαβούλευση με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ούτε σε εκτίμηση αντικτύπου των νέων κανόνων, μια διαδικασία που κατά κανόνα θεωρείται απαραίτητη πριν από την υιοθέτηση προτάσεων.

«Ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις δημιουργεί την αντίληψη ότι η ανταγωνιστικότητα τίθεται, κατά κάποιον τρόπο, πάνω από τις προδιαγεγραμμένες νομοθετικές διαδικασίες και τους θεσπισμένους νόμους», τόνισε η Ανζίνιο, προσθέτοντας ότι επικρατεί η εντύπωση πως «αυτές οι αποφάσεις λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες και βιαστικά».

Η Διαμεσολαβήτρια, που ανέλαβε καθήκοντα τον Φεβρουάριο και έχει υπηρετήσει στην Εποπτική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), διερευνά ήδη δύο ακόμη περιπτώσεις χρήσης επιταχυνόμενων διαδικασιών από την Επιτροπή. Η μία αφορά τροποποιήσεις στη χρηματοδότηση της γεωργίας, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στους αγρότες για την τήρηση περιβαλλοντικών κανόνων, και η άλλη νέους κανόνες κατά της διακίνησης μεταναστών, που περιλαμβάνουν αυστηρότερες ποινές για συναφή αδικήματα.

Η τελευταία περίπτωση προέκυψε μετά από καταγγελία της ΜΚΟ Picum, η οποία υποστηρίζει ότι «η αποτυχία της Επιτροπής να πραγματοποιήσει εκτίμηση αντικτύπου παραβλέπει κραυγαλέες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», όπως η ποινικοποίηση ανθρώπων που βοηθούν μετανάστες. Η Ανζίνιο τόνισε ότι οι εκτιμήσεις αντικτύπου στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι «ιδιαίτερα σημαντικές για να αξιολογηθούν οι συνέπειες και οι κίνδυνοι ορισμένων αποφάσεων».

Αναγνώρισε, βέβαια, ότι η νομοθετική διαδικασία είναι χρονοβόρα, υπογραμμίζοντας όμως ότι «οι διαδικασίες υπάρχουν για να εξασφαλίζουν και τη δικαιοσύνη». Όπως επεσήμανε, οι εξαιρέσεις από τις εκτιμήσεις αντικτύπου «είναι συνήθως σπάνιες» και η ίδια σκοπεύει να ζητήσει «διευκρινίσεις» από την Κομισιόν.

Η Πορτογαλίδα αξιωματούχος δεν παρέλειψε να προειδοποιήσει για τον κίνδυνο εφησυχασμού όσον αφορά τη διασφάλιση των δημοκρατικών αρχών, ιδίως σε μία περίοδο όπου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, καταργεί θεσμούς εποπτείας και ρυθμίσεις που προστατεύουν πολίτες και επιχειρήσεις. «Οι ΗΠΑ επηρεάζουν γεωπολιτικά τα πάντα για τα οποία συζητάμε… από την απλοποίηση και το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας μέχρι την άμυνα», υπογράμμισε η Ανζίνιο.

Καθώς η φον ντερ Λάιεν ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την πιο κρίσιμη δοκιμασία της θητείας της, το ερώτημα παραμένει αν οι πιέσεις για ταχύτερες νομοθετικές διαδικασίες μπορούν να συμβαδίσουν με τη διαφάνεια και τις δημοκρατικές εγγυήσεις που θεμελιώνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:

• Αυτοκίνητα, αεροπλάνα και δασμοί 50% – Οι κόκκινες γραμμές της Ευρώπης στις εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ
• Εκτόξευση στις τιμές του χαλκού – Οι traders σπεύδουν να προλάβουν τους δασμούς Τραμπ