Σε αδιέξοδο ο Μακρόν: Ψάχνει 3ο πρωθυπουργό σε ένα χρόνο με τις αγορές να σφίγγουν τον κλοιό
Στο ίδιο έργο θεατές είναι οι Γάλλοι πολίτες μετά την πτώση της κυβέρνησης τη Δευτέρα, αφού ο Φρανσουά Μπαϊρού ηττήθηκε πανηγυρικά με 364 ψήφους κατά και 194 υπέρ στην ψήφο εμπιστοσύνης που ο ίδιος ζήτησε από την γαλλική εθνοσυνέλευση.
Άλλος ένα πρωθυπουργός έφυγε, ο τρίτος μέσα σε 14 μήνες, με τον Εμανουέλ Μακρον να καλείται τώρα να βρει διάδοχο, με την χώρα σε ακόμα ένα πολιτικό αδιέξοδο.
Ο Μπαϊρού υπέβαλε και επίσημα την παραίτησή του την Τρίτη, μετά από μόλις 9 μήνες στην εξουσία, τρεις φορές περισσότερο από τον προκάτοχό του Μπαρνιέ. Ο 74χρονος επέμεινε σε έναν προϋπολογισμό περικοπών 40 δισ. ευρώ, σχέδιο που πάγωνε τα επιδόματα πρόνοιας, μείωνε θέσεις στο δημόσιο και καταργούσε δύο εθνικές αργίες, που πολλοί Γάλλοι θεωρούν κομμάτι της εθνικής τους παράδοσης και ταυτότητας.
Ο προϋπολογισμός που ρίχνει κυβερνήσεις
Ο πρώην πρωθυπουργός προειδοποίησε για το δημόσιο χρέος που φτάνει στο 114% του ΑΕΠ, ότι θα φέρει «κυριαρχία από τους πιστωτές» και από ξένες δυνάμεις, όμως αντί να συσπειρώσει τα κόμματα στο πλευρό του και να βρεθεί μία κοινή λύση για το οικονομικό ζήτημα της χώρας, κατάφερε να συσπειρώσει την αντιπολίτευση σύσσωμη εναντίον του. Η ακροδεξιά της Μαρίν Λε Πεν από τη μία και η αριστερή συμμαχία από την άλλη τον έδιωξαν από την εξουσία, με τους περισσότερους Γάλλους να θέλουν επίσης την απομάκρυνσή του, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις.
Στο Ελιζέ, ο Μακρόν φαίνεαι να βρίσκεται σε αδιέξοδο. Υποσχέθηκε να ανακοινώσει νέο πρωθυπουργο, «τις επόμενες ημέρες», τον 4ο μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, με αρκετούς πιθανούς διαδόχους, μεταξύ ων οποίων οι υπουργοί Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνου, Δικαιοσύνης Ζεράλντ Ναρμανίν, ο πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός Μπερνάρ Καζενέβ, και ο Υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ.
Το πρόβλημα όμως στην περίπτωση της Γαλλίας δεν είναι τα πρόσωπα, αλλά τα μαθηματικά, αφού όποιος κι αν αναλάβει θα βρεθεί ακριβώς στην ίδια θέση, αυτή από την όποια έπεσε και ο Μπαϊρού. Να περάσει έναν προϋπολογισμό, σε ένα κοινοβούλιο που δεν συμφωνεί. Ήδη από τις πρόωρες εκλογές του Μακρόν το 2024 το κοινοβούλιο είχε χωριστεί σε 3 στρατόπεδα, την ακροαριστερά, τους κεντρώους και την ακροδεξιά, με κανένα από τα 3 να μην έχει πλειοψηφία. Η Γαλλία δεν έχει παράδοση σχηματισμού κυβερνητικών συνασπισμών και κάθε προϋπολογισμός μετατρέπεται σε μάχη.
Το «μαύρο πρόβατο» των αγορών
Εντωμεταξύ, η χώρα έχει να αντιμετωπίσει και τις αγορές, στις οποίες παίρνει τη σκυτάλη από την Ιταλία, που εδώ και καιρό θεωρείται το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης, με συνεχώς μειωμένη ανάπτυξη και τεράστιο χρέος.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της ευρωζώνης το κόστος δανεισμού της Γαλλίας ξεπέρασε εκείνο της Ιταλίας, δείχνοντας πως οι ανησυχίες των επενδυτών για τη δημοσιονομική πολιτική μετασχηματίζουν τις αγορές ομολόγων στην Ευρώπη. Παρόλο που για χρόνια, η Ιταλία, με χαμηλότερη πιστοληπτική ικανότητα θεωρείτο η πιο «ασταθής» χώρα στην ευρωζώνη τα τελευταία χρόνια η απόδοση των ιταλικών ομολόγων βελτιώθηκε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέο γαλλικό benchmark yield βασίζεται σε ομόλογο με λήξη τον Νοέμβριο του 2035, δηλαδή με μεγαλύτερη ωρίμαση από το ιταλικό, γεγονός που δυσχεραίνει την απόλυτη σύγκριση. Παρόλα αυτά, διεθνή μέσα αναφέρουν ότι τη θέση της Ιταλίας καταλαμβάνει τώρα η Γαλλία, με τους επενδυτές να ανησυχούν για το μέγεθος του ελλείμματος και των συσσωρευμένων χρεών.
Το γαλλικό δημόσιο χρέος ανέβηκε στα 3,345 τρισ. ευρώ στο α’ τρίμηνο του 2025, αντιστοιχώντας στο 113,9% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο έλλειμμα του 2024 διαμορφώθηκε σε 169,7 δισ. ευρώ, ή 5,8% του ΑΕΠ. Αυτά τα επίπεδα απέχουν σημαντικά από τα «Κριτήρια Σύγκλισης» της Συνθήκης του Μάαστριχτ για το δημόσιο χρέος.
Παραίτηση, Λε Πεν ή χάος
Ο χρόνος για τον Μακρόν τελειώνει και οι νέες εκλογές θα μπορούσαν να δώσουν μεγαλύτερη δύναμη στη Λε Πεν, ανακηρύσσοντας την ακόμα και πρώτη δύναμη στη χώρα, γιαυτό, ίσως προς το παρόν ο Γάλλος πρόεδρος τις αποκλείει. Με μόλις 18 μήνες να απομένουν για τη λήξη της προεδρικής του θητείας, λόγω ορίου και με τα ποσοστά αποδοχής του να έχουν καταρρεύσει στο 15% ο κίνδυνος για τον Μακρόν είναι εν τέλει υπαρξιακός, σύμφωνα με το AP, παρόλο που οι φωνές που ζητούν την παραίτησή του πληθαίνουν.
Η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, η μόνη με πυρηνικά και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η μακροχρόνια αστάθεια λοιπόν επηρεάζει όχι μόνο τη χώρα, αλλά συνολικά την Ευρώπη, με τη θέση της να αποδυναμώνεται σε γεωπολιτικές κρίσεις, ειδικά σε μία τέτοια περίοδο με την απειλή του Ντόναλντ Τραμπ και ενός ακόμη εμπορικού πολέμου να καραδοκεί, ενώ παράλληλα κλονίζει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Στο εσωτερικό πάλι φθείρει την εμπιστοσύνη στο κράτος, αφού κάθε προσπάθεια για περιορισμούς γίνεται αντιληπτή ως επίθεση στο μοντέλο αλληλεγγύης, που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη Γαλλία.
Περίπου 11.000 διαδηλωτές το βράδυ της Δευτέρας βγήκαν στους δρόμους για να γιορτάσουν την αποπομπή του Φρανσουά Μπαϊρού, με σλόγκον Αντίο Μπαϊρού (Bye Byrou), έχοντας όμως στο μυαλό τους πως πρέπει να οραγνώσουν νέους αγώνες.
Αύριο Τετάρτη οι οργανώσεις με κεντρικό σύνθημα «Μπλοκάρουμε τα πάντα» καλούν σε μία ημέρα δράσης, σχεδιάζοντας να κλείσουν αυτοκινητόδρομους και κέντρα πόλεων καθώς και δεξαμενές καυσίμων, με την κυβέρνηση να επιστρατεύει 80.000 αστυνομικούς.
Παρά το γεγονός ότι στο πρόσφατο παρελθόν η Γαλλία είχε δει μαζικές εξεγέρσεις, αυτή τη φορά η οργή φαίνεται πως είναι βαθύτερη, καθώς δεν αφορά μόνο μία μεταρρύθμιση, αλλά λιτότητα και αφήνει την αίσθηση ότι η πολιτική κατάρρευση συνεχίζει και τίποτα δεν αλλάζει. Το δίλημμα ξεκάθαρο, ο προϋπολογισμός. Το έλλειμμα φτάνει στο 6% του ΑΕΠ, γύρω στα 198 δισ. ευρώ, με τους κανόνες της ΕΕ να απαιτούν να πέσει κάτω από το 3%.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Ο Μπαϊρού επέμεινε σε περικοπές που πλήττουν κυρίως εργαζόμενους και συνταξιούχους, με τους πολίτες να το θεωρούν άδικο, ειδικά μετά από χρόνια φορολογικών ελαφρύνσεων για επιχειρήσεις και πλούσιους, ενώ οι δημοσκοπήσεις δίεχνουν πως η πλειονότητα των Γάλλων ζητά αύξηση φόρων για τους υπερ-πλούσιους.
Νωρίτερα φέτος, η βουλή πέρασε πρόταση για φορολόγηση πλούτου πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ με συντελεστή 2%, που θα επηρέαζε λιγότερα από 2.000 νοικοκυριά και θα έφερνε 25 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Ωστόσο, η πρόταση απορρίφθηκε στη Γερουσία από τους συμμάχους του Μακρόν που προωθούν την επιχειρηματικότητα.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται, μέσα σε 2 χρόνια η χώρα αλλάζει 4 πρωθυπουργούς, με μία κρίση χρέους που καταποντίζει την οικονομία και τη χώρα βυθισμένη στην πολιτική κρίση. Πλέον το αδιέξοδο έχει γίνει ο κανόνας και εντός αλλά και εκτός βουλής, με το μέλλον της χώρας να θεωρείται ακόμα αβέβαιο και τους Γάλλους να αναμένουν τις ανακοινώσεις του Εμανουέλ Μακρόν για τον νέο πρωθυπουργό αλλά και την επόμενη ημέρα για την χώρα που αποτελεί την ραχοκοκολιά της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
*Με πληροφορίες από AP, Reuters, CNN
