Η «μαύρη αγορά» της ευλογιάς των αιγοπροβάτων – Η Ελλάδα αντιμέτωπη με 1 εκατ. παράνομους εμβολιασμούς
Η πληροφορία ότι στην ελληνική επικράτεια έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 1 εκατομμύριο παράνομες δόσεις εμβολιασμού κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων έπεσε σαν ηλεκτρικό ρεύμα πάνω από έναν κλάδο που ήδη μετρά βαριές απώλειες. Το θέμα ήρθε στο φως στη χθεσινή πρώτη συνέντευξη τύπου που παραχώρησε στους δημοσιογράφους η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για τη Διαχείριση και τον Έλεγχο της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ), με τον πρόεδρο της Επιτροπής, καθηγητή και Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χαράλαμπο Μπιλλίνη, και τον γενικό γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συντονιστή της ΕΕΕΔΕΕ, Σπύρο Πρωτοψάλτη, να περιγράφουν μια κρίση πολύ βαθύτερη και πιο περίπλοκη απ’ όσο είχε καταγραφεί δημόσια μέχρι σήμερα. Ένα δίκτυο παράνομων μετακινήσεων ζώων και μια σκιώδης «μαύρη αγορά» εμβολίων, φαίνεται ότι τροφοδότησαν τη διασπορά, μεταφέροντας τη νόσο ακόμη και στη νησιωτική χώρα.
Όπως έγινε γνωστό, τη στιγμή αυτή καταγράφονται 1.702 επιβεβαιωμένα κρούσματα, έχουν πληγεί 2.135 εκτροφές και έχουν οδηγηθεί στη θανάτωση περισσότερα από 417.000 ζώα. Πίσω από αυτούς τους αριθμούς ξεδιπλώνεται μια κρίση που δεν περιορίζεται στα χωράφια και στους στάβλους, αλλά απειλεί και την εξαγωγική φήμη των ελληνικών ΠΟΠ προϊόντων. Με τη ναυαρχίδα αυτών, τη φέτα, να βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση από το ενδεχόμενο ενδημικής κατάστασης -εξέλιξη που θα μπορούσε να επιφέρει ζημιά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ- και με τις ελλείψεις σε πρώτη ύλη να είναι ήδη ορατές, η ΕΕΕΔΕΕ παρουσίασε 20 μέτρα τα οποία εισηγείται προς την πολιτική ηγεσία με στόχο την αυστηρότερη επιτήρηση, τη βαρύτερη επιβολή κυρώσεων, την ενίσχυση του κτηνιατρικού δυναμικού και τη στήριξη του εισοδήματος των κτηνοτρόφων.
Παράνομοι εμβολιασμοί και δίκτυο μετακινήσεων
Σύμφωνα με τα όσα μετέφερε ο πρόεδρος της ΕΕΕΔΕΕ, οι πληροφορίες που έχουν φτάσει στην Επιτροπή κάνουν λόγο για εκτεταμένο μπαράζ παράνομων εμβολιασμών που φτάνουν το ένα εκατομμύριο. Παράλληλα, η Επιτροπή και η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ περιέγραψαν ένα δεύτερο, εξίσου κρίσιμο σκέλος, τις παράνομες μετακινήσεις από μολυσμένες περιοχές σε καθαρές, οι οποίες πραγματοποιούνται κυρίως τη νύχτα ή τα Σαββατοκύριακα, δηλαδή σε διαστήματα όπου οι έλεγχοι είναι πιο αποδυναμωμένοι. Οι μετακινήσεις αυτές θεωρούνται, ο βασικός λόγος για τον οποίο εμφανίστηκαν κρούσματα σε περιοχές που μέχρι σήμερα ήταν «καθαρές», όπως η Κεφαλονιά. «Ο ιός δεν μπορεί να πετάξει από μόνος του», σχολίασε χαρακτηριστικά ο Σπ. Πρωτοψάλτης, υπογραμμίζοντας ότι η επιζωοτία μεταφέρθηκε μέσω ανθρώπινης παρέμβασης και παραβίασης των μέτρων βιοασφάλειας.
Το πλήγμα στη φέτα
Η συζήτηση για τις παράνομες πρακτικές συνδέθηκε άμεσα με τις επιπτώσεις στην ελληνική γαλακτοκομία και κυρίως στη φέτα. Ο πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «το στραπάτσο που θα δεχθεί το brand της φέτας, εάν η χώρα περάσει σε ενδημική κατάσταση, θα είναι τεράστιο», κάνοντας λόγο για μια κρίσιμη καμπή στην οποία οι αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα θα καθορίσουν το μέλλον της παραγωγής για τα επόμενα χρόνια. Να σημειωθεί ότι, οι ελλείψεις πρώτης ύλης έχουν ήδη γίνει αισθητές σε ορισμένες περιοχές, ενώ τα τυροκομεία αναφέρουν πιέσεις στην παραγωγή λόγω μείωσης των ζώων και μεταβολής των ποσοτήτων γάλακτος.
Υποστελέχωση και νέο επιχειρησιακό μοντέλο
Ένα από τα πιο καίρια προβλήματα που αναδείχθηκαν κατά τη χθεσινή συνάντηση είναι και η χρόνια υποστελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών, με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου να παραδέχεται ότι η έκταση της επιζωοτίας ξεπερνά τις δυνατότητες του υπάρχοντος μηχανισμού. Γι’ αυτόν τον λόγο, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου θα υπάρχει πλέον η δυνατότητα μεταξύ άλλων ενεργοποίησης κτηνιάτρων από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και ταχύτερων προσλήψεων ιδιωτών με συμβάσεις περιορισμένου χρόνου. «Κανένας δεν περισσεύει σε αυτή τη μάχη», ανέφερε ο γενικός γραμματέας.
Ο οδικός χάρτης των 20 μέτρων
Σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας, η Επιτροπή παρουσίασε ένα πακέτο 20 μέτρων το οποίο εισηγείται προς την πολιτική ηγεσία, συγκροτώντας έναν οδικό χάρτη που στοχεύει ταυτόχρονα στην ανακοπή της διασποράς και στην επαναφορά μιας στοιχειώδους σταθερότητας στον κτηνοτροφικό τομέα. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ενίσχυση της επιτήρησης και η αυστηροποίηση του πλαισίου κυρώσεων, με έμφαση στη μηδενική ανοχή σε κάθε παράνομη μετακίνηση ή παραβίαση των κανόνων βιοασφάλειας. Η Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση του κτηνιατρικού προσωπικού, την ενεργοποίηση νέων πιστοποιημένων εργαστηρίων και την επιβολή υποχρεωτικής απολύμανσης στις εκτροφές, στα οχήματα και σε κάθε κρίκο της αλυσίδας που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως φορέας μετάδοσης. Προβλέπονται επίσης δειγματοληπτικοί έλεγχοι ακόμη και σε περιοχές που θεωρούνται «καθαρές», με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση οποιουδήποτε περιστατικού.
Σε επίπεδο εκτροφής, προτείνεται η θεσμοθέτηση εξουσιοδοτημένων κτηνιάτρων που θα έχουν την ευθύνη παρακολούθησης κάθε μονάδας, η υποχρεωτική εκπαίδευση των κτηνοτρόφων στα πρωτόκολλα βιοασφάλειας και η καθιέρωση πιστοποιητικού εμπορευσιμότητας τόσο για τη διακίνηση ζώων όσο και για τα προϊόντα τους. Παρεμβάσεις εισηγούνται να υπάρξουν και στις γαλακτοβιομηχανίες, οι οποίες εάν ληφθούν τα συγκεκριμένα μέτρα θα πρέπει να ορίσουν υπεύθυνους κτηνιάτρους, να δηλώνουν συστηματικά τις εκτροφές από τις οποίες προμηθεύονται γάλα και να τηρούν πρωτόκολλα βιοασφάλειας σε όλα τα στάδια παραγωγής και μεταφοράς. Τέλος, η Επιτροπή εισηγείται ένα πλαίσιο οικονομικής στήριξης που, όπως τονίστηκε, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη διατήρηση της συνοχής του κλάδου. Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, άμεση προκαταβολή 50% της αποζημίωσης τη στιγμή της θανάτωσης των ζώων, ενίσχυση έξι συν έξι μηνών για το χαμένο εισόδημα και ειδικό επίδομα όπου επιβάλλεται απαγόρευση βόσκησης.
