Η νέα γεωγραφία των startups και η θέση της Ελλάδας
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη επανακαθορίζει την παγκόσμια οικονομία, το ερώτημα δεν είναι πια ποιος καινοτομεί, αλλά ποιος μετατρέπει την καινοτομία σε θέσεις εργασίας, ανάπτυξη και εξαγωγές. Ο νέος δείκτης APEXE 2025, της Startup Genome, επιχειρεί να απαντήσει ακριβώς σε αυτό ποιες χώρες καταφέρνουν να υπεραποδώσουν στο πεδίο των startups όχι λόγω μεγέθους ή πλούτου, αλλά χάρη σε στρατηγική, πολιτική και θεσμικό σχεδιασμό.
Τις τρεις πρώτες θέσεις του φετινού δείκτη καταλαμβάνουν η Σιγκαπούρη, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στην τέταρτη θέση; Η Εσθονία. Μια χώρα η οποία υπεραποδίδει χάρη σε δεκαετίες ψηφιακής στρατηγικής και σε μια κουλτούρα που βλέπει την επιχειρηματικότητα ως εθνικό κεφάλαιο.
Η Γαλλία, αν και μόλις 15η συνολικά, προηγείται σε έναν κρίσιμο τομέα, στον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών. Με στοχευμένες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, στην ανάπτυξη ταλέντου και στη χρηματοδότηση startups, η χώρα έχει ήδη πετύχει απόδοση 50 φορές μεγαλύτερη από τις δημόσιες επενδύσεις σε AI στο Παρίσι, σύμφωνα με τη Startup Genome.
Η Νότια Κορέα, η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο ακολουθούν από κοντά σε επίπεδο πολιτικής αποτελεσματικότητας. Οι ΗΠΑ, παρά την κυριαρχία τους στο venture capital, βαθμολογούνται με μόλις 5,6 στα 10 σε επίπεδο πολιτικής, λόγω κατακερματισμένων προγραμμάτων και ελάχιστου δημόσιου συντονισμού.
Και η Ελλάδα; Δεν βρίσκεται ούτε στο Top 20 του APEXE, ούτε σε κάποιο περιφερειακό spotlight. Και αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη καινοτομίας. Ελληνικές startups όπως η Blueground, η Spotawheel ή η Hack The Box έχουν κατακτήσει διεθνή αναγνώριση. Η χώρα διαθέτει από τα υψηλότερα ποσοστά STEM αποφοίτων στην ΕΕ. Κι όμως, το εγχώριο οικοσύστημα παραμένει υποχρηματοδοτούμενο, υποσυνδεδεμένο, και χωρίς σαφή στρατηγική.
Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική startup σκηνή ενισχύθηκε μέσω πόρων του ΕΣΠΑ, της πρωτοβουλίας Elevate Greece και επενδυτικών σχημάτων όπως το EquiFund. Όμως η διείσδυση διεθνούς κεφαλαίου παραμένει περιορισμένη.
Η Startup Genome προειδοποιεί ότι βρισκόμαστε στην τρίτη εποχή της startup καινοτομίας μετά τα PC και το internet, ήρθε η εποχή της “σκεπτόμενης μηχανής”. Οι επενδύσεις σε AI-native startups έχουν ήδη αρχίσει να αντικαθιστούν τα παραδοσιακά SaaS μοντέλα. Πόλεις όπως το Τελ Αβίβ, η Σιγκαπούρη, η Βοστώνη, το Παρίσι και το Λονδίνο βλέπουν πάνω από το 50% των VC κεφαλαίων τους να κατευθύνεται σε AI-native startups. Αν αυτό συνεχιστεί, τότε όπως προβλέπει η Startup Genome το 90% των μελλοντικών καλά αμειβόμενων τεχνολογικών θέσεων θα δημιουργούνται σε μόλις λίγα οικοσυστήματα. Όσες χώρες προηγούνται στο APEXE 2025, από την Εσθονία και τη Λιθουανία, έως την Κένυα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό σαφή προσανατολισμό.
