Η νευροεπιστημονική εξήγηση του Νο 1 χαρακτηριστικού των εξαιρετικά ευφυών ανθρώπων
Ο διάσημος νευροεπιστήμονας Joseph Jebelli, με αφετηρία μελέτες σε γνωστούς έξυπνους ανθρώπους όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, επισημαίνει ότι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό που διακρίνει τα άτομα με εξαιρετική ευφυΐα δεν είναι τόσο οι θετικές επιδόσεις σε τυπικά τεστ νοημοσύνης ή η ικανότητα ταχύτατης επίλυσης σύνθετων προβλημάτων. Αντιθέτως, ο Jebelli θέτει στο επίκεντρο τη μοναδική ικανότητα αυτών των ανθρώπων να εκτιμούν και να αξιοποιούν βαθιά τον χρόνο της μοναχικότητας — δηλαδή, το να απομονώνονται συνειδητά για να επιτρέψουν στο μυαλό τους να περιπλανηθεί, να προβληματιστεί και να δημιουργήσει.
Οι εξαιρετικά ευφυείς άνθρωποι έχουν την τάση να μη φοβούνται τη σιωπή ή την απομόνωση· αντίθετα, τη βλέπουν ως έναν χώρο εσωτερικής αναζήτησης όπου αναδύονται ιδέες, σκέψεις και καινοτομίες που δεν θα μπορούσαν να προκύψουν μέσα στον συνεχή θόρυβο ή την επιφανειακή δραστηριότητα.
Ο ρόλος της «εσωτερικής περιπλάνησης» και της σκόπιμης «αδράνειας» στον νου
Σε πολλές κοινωνίες σήμερα κυριαρχεί η κουλτούρα της αδιάκοπης παραγωγικότητας και της συνεχούς πληροφόρησης, όπου το κενό, η μοναξιά και η απραξία συχνά θεωρούνται ανησυχητικά ή χαμένα διαστήματα. Ωστόσο, νευροεπιστημονικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι οι ωφέλιμες πνευματικές διεργασίες δεν συμβαίνουν μονάχα όταν ασχολούμαστε ενεργά με κάποιο έργο, αλλά και όταν η προσοχή μας “χαλαρώνει” και ο εγκέφαλος ενεργοποιεί το λεγόμενο «default mode network» (DMN) — έναν νευρωνικό μηχανισμό που υπερδραστηριοποιείται στις στιγμές ηρεμίας και εσωτερικού στοχασμού.
Το DMN επιτρέπει στον εγκέφαλο να συνδέει ιδέες που προηγουμένως δεν είχαν σχέση, να ενισχύει τη μνήμη και τη μάθηση, να διερευνά σενάρια και να καλλιεργεί την φαντασία. Αυτή η «εσωτερική περιπλάνηση» — το αφήνουμε δηλαδή το μυαλό να περιπλανηθεί ελεύθερα χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις — είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη αφαιρετικής σκέψης και τη γέννηση πρωτότυπων εγκεφαλικών συνδέσεων που οδηγούν σε υψηλού επιπέδου δημιουργικότητα.
Παραδείγματα από τον Μπιλ Γκέιτς και τον Λεονάρντο ντα Βίντσι
Η δύναμη αυτού του χαρακτηριστικού αποτυπώνεται σε πρακτικές ανθρώπων όπως ο Μπιλ Γκέιτς. Ο ίδιος είχε καθιερώσει τακτικά διαστήματα απομόνωσης, καθιστώντας τη «Think Week» — μια ολόκληρη εβδομάδα που αφιέρωνε στον βαθύ και απερίσπαστο στοχασμό. Σε αυτό το διάστημα, «απόντων» άλλων ερεθισμάτων, αφιερώνονταν αποκλειστικά στη μελέτη βιβλίων, στην προβληματική ανάλυση και στην ανάπτυξη νέων ιδεών. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι η έναρξη της ανάπτυξης του Internet Explorer το 1995, ιδέα που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας «Think Week».
Παρομοίως, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι διάλεγε σκόπιμα τη μοναξιά ως ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να πειραματιστεί, να στοχαστεί και να αντλήσει έμπνευση. Η απομόνωση δεν τον καθήλωνε, αλλά τον απελευθέρωνε, επιτρέποντάς του να δουλέψει με αφοσίωση και να παράγει έργα υψηλής δημιουργικότητας και επιστημονικής ακρίβειας, που ακόμα και σήμερα έχουν τεράστια επίδραση.
Η επιστημονική βάση πίσω από τη δημιουργική μοναχικότητα
Η νευροεπιστήμη δίνει εξηγήσεις στο φαινόμενο ότι η δημιουργικότητα και οι βαθιές διανοητικές διεργασίες τροφοδοτούνται συχνά όταν το μυαλό βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας. Το «default mode network» είναι ένα σύστημα στον εγκέφαλο που ενεργοποιείται όταν δεν είμαστε απόλυτα εστιασμένοι σε μία εξωτερική εργασία· αποτελείται από διάφορες εγκεφαλικές περιοχές που συνεργάζονται για να αναστοχαστούν το παρελθόν, να σχεδιάσουν το μέλλον, να καλλιεργήσουν την αυτογνωσία και να παράγουν καινοτόμες λύσεις.
Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων «αδράνειας», ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί απλώς ως παθητικός δέκτης, αλλά δημιουργεί νέες συνάψεις και συνδέσεις, ανακαλεί και ενοποιεί γνώσεις, μεταμορφώνοντας τις πληροφορίες σε γνώση — γεγονός κρίσιμο για την ανάπτυξη της ανώτερης νοημοσύνης και τη λήψη έξυπνων αποφάσεων.
Η ουσία της αληθινής νοημοσύνης, σύμφωνα με τα ευρήματα του Jebelli, δεν βρίσκεται στην αδιάκοπη εξωτερική δραστηριότητα ή στην ταχύτητα της επεξεργασίας πληροφοριών, αλλά στην ικανότητα του ατόμου να αποσυρθεί συνειδητά από το θόρυβο του κόσμου, να αγκαλιάσει την μοναξιά και να αφήσει το μυαλό να περιπλανηθεί βαθιά στον εσωτερικό του κόσμο. Αυτή η συνειδητή «αδράνεια» και ο εσωτερικός διάλογος με τον εαυτό του λειτουργούν ως κινητήρια δύναμη της δημιουργικότητας, της βαθύτερης κατανόησης και της καινοτομίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
Πηγή: cnbc.com
