Η νομισματική πολιτική σε αχαρτογράφητα νερά παγκοσμίως: Ποιοι μειώνουν, ποιοι περιμένουν
Αμετάβλητα διατήρησαν τα επιτόκια αυτή την εβδομάδα οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιαπωνίας, καθώς οι policy makers προσπαθούν να εκτιμήσουν τον αντίκτυπο των δασμών, της αβεβαιότητας γύρω από την οικονομική δραστηριότητα και του πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Παρόλο που η μέση πρόβλεψη από τους αξιωματούχους της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) δείχνει δύο μειώσεις επιτοκίων μέχρι το τέλος του έτους, επτά υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, σε σύγκριση με τέσσερις στην προηγούμενη συνεδρίαση του Μαρτίου, δήλωσαν ότι δεν αναμένουν καμία μείωση.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας ανακοίνωσε σχέδιο για τη μείωση του ρυθμού μηνιαίων αγορών ομολόγων με σκοπό να διασφαλίσει τη σταθερότητα στις αγορές, ενώ συνεχίζει την πορεία εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής, η οποία περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο περαιτέρω επιτοκιακών αυξήσεων. Η ψήφος των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας για διατήρηση των επιτοκίων παρέμεινε πιο διχασμένη απ’ ό,τι αναμενόταν, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μείωσης επιτοκίων τον Αύγουστο.
Σε αυτό το πλαίσιο η αγορά ομολόγων της Ιαπωνίας, που είχε πέσει σε λήθαργο, «ξύπνησε» ξαφνικά με κύματα μεταβλητότητας που αντηχούν παγκοσμίως. Οι μεγάλες αγορές χρέους κινήθηκαν παράλληλα με τα ιαπωνικά κρατικά ομόλογα στην πρόσφατη αναταραχή, με την εκτόξευση των αποδόσεων στα υπερμακροπρόθεσμα ομόλογα της Ασίας να ενισχύει τους κραδασμούς που προέρχονται από τις παγκόσμιες ανησυχίες για αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Αντί να επεξεργάζονται χαλκό στις ΗΠΑ, πολλές μεταλλευτικές εταιρείες στρέφονται πλέον στο εξωτερικό, όπου υπάρχει υπεραρκετή δυναμική, για να μετατρέψουν τις πρώτες ύλες που εξάγουν από το έδαφος. Η οικονομική πίεση από τους κινεζικούς χαλυβουργικούς κολοσσούς υπήρξε συνεχής όλα αυτά τα χρόνια και οδήγησε τη βιομηχανία των ΗΠΑ σε συρρίκνωση στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και στα μέσα της δεκαετίας του 2010, ενώ η ζήτηση για αμερικανικό χαλκό υποχωρούσε. Σήμερα η ζήτηση έχει επανέλθει, αλλά η αμερικανική παραγωγική ικανότητα όχι.
Πέρα από τις αποφάσεις ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου και Ιαπωνίας, οι κεντρικές τράπεζες του Πακιστάν, της Χιλής, της Αρμενίας, της Ινδονησίας, της Ναμίμπια, της Γεωργίας, της Ταϊβάν, της Τουρκίας και της Μποτσουάνα διατήρησαν επίσης αμετάβλητα τα επιτόκια. Η Σουηδία μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 2,5 ετών και η Νορβηγία εξέπληξε με μια απρόσμενη μείωση. Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας μηδένισε το επιτόκιο, ενώ η κεντρική τράπεζα των Φιλιππίνων το μείωσε επίσης. Η Βραζιλία, αντιθέτως, αύξησε τα επιτόκια.
Τα δεδομένα
Η Επιτροπή Ανοιχτής Αγοράς της Fed ψήφισε ομόφωνα να διατηρήσει το επιτόκιο αναφοράς στο εύρος 4,25%-4,5%, όπως έχει κάνει από τις αρχές του έτους. Παράλληλα, δημοσίευσε νέες οικονομικές προβλέψεις, τις πρώτες μετά την ανακοίνωση από τον Πρόεδρο Τραμπ ενός ευρέος πακέτου δασμών τον Απρίλιο, που δείχνουν ασθενέστερη ανάπτυξη, υψηλότερο πληθωρισμό και αυξημένη ανεργία για φέτος.
Οι νεοανεγειρόμενες κατοικίες στις ΗΠΑ υποχώρησαν τον Μάιο στο χαμηλότερο επίπεδο από την έναρξη της πανδημίας, καθώς το αυξημένο απόθεμα κατοικιών και τα υψηλά επιτόκια στεγαστικών δανείων μείωσαν τα κίνητρα για οικοδόμηση. Η ανέγερση μονοκατοικιών αυξήθηκε οριακά, αλλά παραμένει σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2023, ενώ οι ολοκληρώσεις έργων αυξήθηκαν σημαντικά.
Το φαινόμενο του «σοκ τιμών» δεν φαίνεται να έχει πλήξει ακόμη τους κατοίκους των εύπορων προαστίων και πολυτελών διαμερισμάτων των ΗΠΑ, το βασικό κοινό για τις πολυτελείς πιστωτικές κάρτες της JPMorgan Chase και της American Express. Οι εταιρείες καρτών αξιοποιούν τη νέα οικονομική πραγματικότητα στις ΗΠΑ: ενώ η πλειοψηφία των πολιτών ανησυχεί για τα χρήματα και περιορίζει τα έξοδα, οι πλούσιοι συνεχίζουν να αγνοούν τις ανησυχίες για ύφεση και να ξοδεύουν ελεύθερα.
Η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην οικονομία της Γερμανίας ενισχύθηκε περισσότερο απ’ ό,τι αναμενόταν, καθώς η επικείμενη αύξηση των δημόσιων δαπανών υπεραντισταθμίζει τους φόβους για τους επερχόμενους δασμούς των ΗΠΑ.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 0,5% και παρουσίασε σχέδιο μείωσης των μηνιαίων αγορών ομολόγων από το νέο οικονομικό έτος, με στόχο τριμηνιαίες αγορές ¥200 δισ. (1,34 δισ. δολάρια), από τα σημερινά ¥400 δισ. Η απόφαση ακολουθεί τις πρόσφατες απότομες κινήσεις στα ιαπωνικά ομόλογα, οι οποίες προκάλεσαν αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές χρέους.
Η Κίνα δοκιμάζει τα όρια της καταναλωτικής της πολιτικής, επιδοτώντας την αγορά συγκεκριμένων προϊόντων, ενισχύοντας τις λιανικές πωλήσεις στον ισχυρότερο ρυθμό εδώ και πάνω από ένα έτος, αλλά ταυτόχρονα επιβαρύνει τις αρχές ακόμη και στις πλουσιότερες περιφέρειες.
Οι εξαγωγές της Ιαπωνίας μειώθηκαν για πρώτη φορά εδώ και οκτώ μήνες, καθώς η δασμολογική εκστρατεία των ΗΠΑ πλήττει το παγκόσμιο εμπόριο, αυξάνοντας τον κίνδυνο τεχνικής ύφεσης μετά τη συρρίκνωση της οικονομίας στις αρχές του έτους. Η αξία των εξαγωγών μειώθηκε κατά 1,7% τον Μάιο σε σχέση με έναν χρόνο πριν, παρά την αύξηση του όγκου εξαγωγών κατά 1,8%, κάτι που υποδηλώνει ότι οι εξαγωγείς απορροφούν το κόστος των δασμών μειώνοντας τις τιμές.
Περί Ιράν και μετανάστευσης
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι προς το παρόν δεν μπορεί να επαληθεύσει τη θέση του ιρανικού αποθέματος ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού κοντά σε επίπεδο κατασκευής πυρηνικής βόμβας, καθώς η συνεχιζόμενη στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ εμποδίζει τους επιθεωρητές να εκτελέσουν το έργο τους. Το Ιράν διαθέτει 409 κιλά (902 λίβρες) ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 60% — επαρκές θεωρητικά για την παραγωγή 10 πυρηνικών κεφαλών — που θα έπρεπε να φυλάσσεται υπό σφραγίδα της ΙΑΕΑ σε υπόγεια εγκατάσταση στο Ισφαχάν.
Με την επιθετική καταστολή της μετανάστευσης από την κυβέρνηση Τραμπ να αναταράσσει τα μεταναστευτικά ρεύματα στην αμερικανική ήπειρο, ο κορυφαίος προορισμός για τους Κουβανούς μετανάστες δεν είναι πλέον οι ακτές της Φλόριντα. Αντί για το Μαϊάμι, κατευθύνονται πλέον στην Κουριτίμπα, στην αγροτική καρδιά της Βραζιλίας.
