Η οικονομία της παράδοσης, από σύμβολο σε πραγματική αξία
από τον Γιώργο Παττακό, CEO, «ΚΟΥΡΗΤΕΣ» – Κέντρο Πολιτισμικής Κληρονομιάς
Στη δημόσια συζήτηση κυριαρχούν η πράσινη μετάβαση, η βιομηχανία και η τεχνητή νοημοσύνη, ενώ σπανιότερα αναγνωρίζουμε την παράδοση ως τομέα με σαφή οικονομική αξία. Κι όμως, η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά έχει πραγματική ζήτηση εντός και εκτός συνόρων και όταν συνδυάζεται με οργάνωση, σύγχρονα εργαλεία και καθαρούς στόχους δεν περιορίζεται σε μεμονωμένες εκδηλώσεις αλλά εξελίσσεται σε υπηρεσία και εμπειρία με διάρκεια, έσοδα και εξωστρέφεια. Με απλά λόγια, η παράδοση στο σήμερα.
Η αξία γεννιέται όταν παραμένουμε ακριβείς στην ουσία των τεχνών και των τεχνικών, όταν σεβόμαστε τον χορό και τη μουσική, το τραγούδι και την αφήγηση,την οργανοποιία, τη λαϊκή χειροτεχνία και τη ζωντανή μνήμη των τόπων και ταυτόχρονα ανανεώνουμε τον τρόπο μετάδοσης και συμμετοχής, ώστε η γνώση να μεταφέρεται καθαρά, με σεβασμό και με θάρρος για βελτίωση.
Στην πράξη αρκεί μια λιτή και αξιόπιστη ψηφιακή βάση. Χρειαζόμαστε ένα εργαλείο για online και on demand συμμετοχή που να επιτρέπει ζωντανή παρουσία και παρακολούθηση σε δεύτερο χρόνο, απλές και λειτουργικές διαδικασίες εγγραφών και ενημέρωσης που διευκολύνουν τον κόσμο και μια οργανωμένη και ασφαλή ψηφιακή βιβλιοθήκη υλικού με σαφείς όρους χρήσης. Σκοπός δεν είναι ο εντυπωσιασμός αλλά η καθαρή εικόνα του τι έχει αντίκτυπο και η συνεπής εξέλιξή του.
Η ωφέλεια φαίνεται σε τρεις κατευθύνσεις. Η διασπορά αναζητά αυθεντικό και επιμελημένο περιεχόμενο και ουσιαστική σύνδεση με τον τόπο καταγωγής, ο τουρισμός εμπειρίας αποδίδει όταν συνδέεται οργανικά με πραγματικές κοινότητες και τεκμηριωμένη γνώση αντί για επιφανειακές αναπαραστάσεις και η εκπαίδευση, από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια έως τα μουσεία, χρειάζεται συνεργάτες με εγκυρότητα, συνέχεια και χρόνο παράδοσης. Η κλίμακα προκύπτει όταν ορίζουμε καθαρά σε ποιον απευθυνόμαστε, με ποιον τρόπο και με ποιο προσδοκώμενο αποτέλεσμα.
Για να προχωρούμε με καθαρή εικόνα, μετρούν σημάδια προόδου που έχουν ουσία. Μετρά η σταθερή συμμετοχή και η επιστροφή όσων ξεκινούν, μετρά η παρουσία περισσότερων νέων που παραμένουν ενεργοί, μετρά η ανύψωση της ποιότητας μέσα από το επίπεδο του έργου, την τεχνική και την αισθητική και την συνέπεια στο πλαίσιο της παράδοσης, μετρά και η ουσιαστική παρουσία εκτός Ελλάδας μαζί με συνεργασίες φορέων της διασποράς. Ό,τι τεκμηριώνει συνέχεια και βελτίωση αξίζει να ενισχύεται.
Τίποτε από αυτά δεν στέκει χωρίς τους κατάλληλους ανθρώπους. Δάσκαλοι και δημιουργοί, μουσικοί και χορευτές, τεχνίτες και οργανοποιοί, ενδυματολόγοι και σκηνογράφοι, παραγωγοί, τεχνικοί και εθελοντές χρειάζονται συστηματική επιμόρφωση, στήριξη και ευκαιρίες διαδοχής, ώστε η γνώση να κυκλοφορεί οργανωμένα και να αναγνωρίζεται το έργο όλων, κάτι που αποτυπώνεται στη σκηνή αλλά και στην καθημερινή πράξη.
Στη χρηματοδότηση απαιτείται σταθερό σχέδιο εσόδων, συμπληρωματικές χορηγίες με σαφείς όρους και ορθή αξιοποίηση των δημόσιων εργαλείων, ενώ οι συμφωνίες αποκτούν νόημα όταν συνδέονται με συγκεκριμένα αποτελέσματα όπως η ενεργή συμμετοχή των νέων, οι συνεργασίες με τη διασπορά και οι ποιοτικές παραγωγές. Στην παράδοση δεν υπάρχουν ανταγωνιστές αλλά μόνο συναγωνιστές και τα συνεργατικά σχήματα με συμπληρωματικούς ρόλους, πάντοτε πολλαπλασιάζουν το αποτέλεσμα.
Σημαντικό είναι επίσης να αποφεύγονται τα άκρα. Η πρόχειρη εμπορευματοποίηση χωρίς ακρίβεια και σεβασμό αποδυναμώνει το περιεχόμενο, ενώ η αποκλειστική παρουσία της παράδοσης σε προθήκες μουσείων, όσο πολύτιμη και αν είναι, δεν αρκεί, διότι απαιτείται και ζωντανή πράξη μέσα σε κοινότητες που δημιουργούν και μοιράζονται.
Όταν υπάρχουν οργάνωση, μέτρο και απλά λειτουργικά εργαλεία, η αλλαγή γίνεται ορατή με καλύτερες παραγωγές, περισσότερους νέους και ισχυρότερες συνεργασίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Με αυτόν τον τρόπο, η παράδοση γίνεται επένδυση με απόδοση για την κοινότητα και όχι μόνο μια ωραία ανάμνηση.
Η παράδοση παραδίδεται, όμως δεν παραδίνεται.
