Η σιωπηρή εξέγερση των Ελλήνων εργαζομένων
Η νέα έρευνα του kariera.gr και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί εργοδότες υποψιάζονται, αλλά λίγοι παραδέχονται ανοιχτά. H δέσμευση των εργαζομένων στην Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση. Το 47% των εργαζομένων αναζητεί ήδη νέα θέση. Και όχι μόνο επειδή θέλει κάτι καλύτερο αλλά συχνά επειδή δεν αντέχει πια το υπάρχον εργασιακό καθεστώς.
Αυτό που ζούμε δεν είναι μια απλή «κινητικότητα». Είναι μια αθόρυβη, μαζική μετακίνηση. Κι ενώ η κυβέρνηση επικαλείται ρεκόρ προσλήψεων και μείωση της ανεργίας, τα ποιοτικά δεδομένα λένε άλλη ιστορία. Μια αγορά που έχει βελτιώσει την ποσότητα της απασχόλησης, αλλά όχι την ποιότητα. Οι μακροοικονομικοί δείκτες δείχνουν πρόοδο. Η ανεργία μειώνεται, έχει υποχωρήσει κάτω από το 10%, η απασχόληση αυξάνεται. Όμως οι αριθμοί συσκοτίζουν τη φύση της απασχόλησης. Πολλές νέες θέσεις είναι χαμηλά αμειβόμενες, με ασταθείς συνθήκες, χωρίς προοπτική εξέλιξης. Το λεγόμενο «jobless growth» της προηγούμενης δεκαετίας έχει μετασχηματιστεί σε «meaningless employment».
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι αποχωρούν για καλύτερους μισθούς ή λόγω πίεσης και έλλειψης αναγνώρισης. Όμως αυτό είναι μόνο η μια όψη. Η βαθύτερη αιτία αφορά τη δυσπιστία τους εργοδότες, το κράτος, την ηγεσία.
Την ίδια στιγμή όταν οι επιχειρήσεις δηλώνουν ότι δεν βρίσκουν εργαζόμενους, αυτό συνήθως μεταφράζεται ως πρόβλημα «αντιστοίχισης». Στην πράξη, όμως, το πρόβλημα είναι συχνά διαφορετικό. Χαμηλοί μισθοί, απουσία εξέλιξης, δύσκολες συνθήκες. Αντί να επενδύσουν στην ποιότητα των θέσεων, πολλές επιχειρήσεις επιμένουν στο φτηνό και εφήμερο εργατικό δυναμικό.
Το ελληνικό παραγωγικό μοντέλο εξακολουθεί να βασίζεται σε τομείς χαμηλής προστιθέμενης αξίας, τουρισμός, πρωτογενής τομέας, κατασκευές, όπου η εργασία συχνά μετατρέπεται σε αναλώσιμο μέγεθος. Το Υπουργείο Εργασίας προβάλλει τα προγράμματα κατάρτισης ως λύση και πράγματι, πάνω από 400.000 άτομα έχουν συμμετάσχει σε επανακατάρτιση. Όμως δεν είναι σαφές πόσοι από αυτούς βρήκαν εργασία στο αντικείμενο που καταρτίστηκαν. Η συζήτηση για τις δεξιότητες είναι αναγκαία, αλλά αποπροσανατολίζει όταν χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την αποτυχία να προσφερθούν αξιοπρεπείς δουλειές. Οι άνθρωποι πλέον επιλέγουν με βάση την κουλτούρα του εργοδότη, το πλαίσιο καθημερινότητας, τις δυνατότητες μάθησης και ανάπτυξης. Αν η Ελλάδα θέλει να κρατήσει τα πιο ταλαντούχα στελέχη της –και να επαναπατρίσει εκείνα που έφυγαν στη δεκαετία της κρίσης– θα πρέπει να δώσει μια καθαρή απάντηση στο ερώτημα. Τι αξία έχει η εργασία σήμερα; Όσο αυτό παραμένει ασαφές, το 47% που ψάχνει κάτι καλύτερο, ίσως αύριο να γίνει 60%, υποστηρίζουν στελέχη της αγοράς.
Τι αποκαλύπτει η έρευνα kariera.gr και ΟΠΑ
Σε μια αγορά που ανακάμπτει σταδιακά αλλά παραμένει ασταθής, η κινητικότητα των εργαζομένων φανερώνει μια ανομολόγητη δυσφορία. Σχεδόν το 47% των εργαζομένων στην Ελλάδα δηλώνει ότι βρίσκεται σε ενεργή αναζήτηση εργασίας, όχι απαραίτητα επειδή είναι εκτός αγοράς, αλλά επειδή αναζητά κάτι περισσότερο προοπτική, αναγνώριση, αξιοπρέπεια.
Απέναντι σε αυτή τη διάθεση αλλαγής, ένα σημαντικό 20,5% επιλέγει τη στασιμότητα, αποφεύγοντας την αναζήτηση νέας θέσης. Πρόκειται, ίσως, για ανθρώπους που δεν πείθονται ότι υπάρχει κάτι καλύτερο.
Οι πιο πρόθυμοι να κάνουν το βήμα προς μια νέα επαγγελματική ευκαιρία είναι οι γυναίκες και οι νεότεροι εργαζόμενοι – ομάδες που παραδοσιακά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανέλιξη, αλλά και έχουν υψηλότερες προσδοκίες από την εργασία τους.
Η προτίμηση στρέφεται κυρίως σε θέσεις διοικητικής υποστήριξης (46%), ανθρώπινου δυναμικού (22%) και πωλήσεων (19%), ενώ τα εργαλεία αναζήτησης παραμένουν κατά κύριο λόγο ψηφιακά. LinkedIn, career sites και job boards συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης, καταδεικνύοντας μια αγορά που οργανώνεται με σύγχρονα μέσα αλλά διατηρεί διαχρονικές ανάγκες.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ένας στους δύο εργαζομένους που αναζήτησαν εργασία, βρήκαν νέα θέση μέσα σε λιγότερους από τρεις μήνες. Ένα ακόμη 34% χρειάστηκε έως ένα χρόνο. Ωστόσο, το 14% όσων έλαβαν προσφορά, την απέρριψαν, κυρίως για οικονομικούς λόγους (68%), ή λόγω ενός πακέτου παροχών που δεν κάλυπτε τις ανάγκες ή τις προσδοκίες τους (36%).
Η καλύτερη αμοιβή από άλλη εταιρεία είναι ο βασικότερος λόγος αποχώρησης (66%), με την πίεση και το άγχος να ακολουθούν (56%). Δεν είναι λίγοι και όσοι αποχωρούν εξαιτίας μιας κακής σχέσης με τον προϊστάμενό τους (55%) ή λόγω έλλειψης αναγνώρισης (48%). Η αδυναμία να ισορροπήσουν επαγγελματική και προσωπική ζωή συμπληρώνει τη λίστα (43%).
Από την άλλη πλευρά, όταν οι εργαζόμενοι επιλέγουν να παραμείνουν, το κάνουν επειδή ο οργανισμός τούς προσφέρει: ανταγωνιστικές αποδοχές (60%), ισορροπία ζωής και εργασίας (59%), σταθερότητα (56%), οικονομική φερεγγυότητα (41%) και προοπτικές εξέλιξης (38%)
Πίσω όμως από αυτά τα στοιχεία, η έρευνα αναδεικνύει κάτι ουσιώδες. Η εργασιακή ικανοποίηση προκύπτει κυρίως από το πώς οι άνθρωποι νιώθουν μέσα στον οργανισμό αν υπάρχει αξιοκρατία, αν γίνονται σεβαστοί, αν υπάρχει ειλικρινής επικοινωνία και συνεργασία.
